Managers nemen graag de uitdrukking sense of urgency in de mond: we moeten snel reageren, want het is dringend. Op zich klopt dat. Dringend is dwingend. Als mij dringend gevraagd wordt naar de vertrekhal te gaan, dan weet ik dat het vliegtuig zonder mij vertrekt, als ik blijf koffiedrinken.
Maar daar stopt het. Niemand weet wat de inspiratie-economie met haar accenten op radicale innovatie, spillovers en internationalisering nog uit haar hoge hoed zal toveren. Alleen kunnen we met enige zekerheid stellen dat de veranderingen niet rimpelloos zullen geschieden. Er komen schokken aan. De vraag is: wat hebben we nodig om schokken op te vangen? Is dat wel de sense of urgency? Wat we zeker niet nodig hebben is eindeloos uitstellen, maar langs de andere kant moeten we, als er schokken op ons afkomen, voorzichtig zijn met overreageren. Veerkracht wordt een absolute vereiste, en veerkracht betekent dat je rustig moet kunnen reageren op zware schokken.
Het eerste wat we nodig hebben, is een vorm van robuustheid. Onze organisatievormen moeten meer gaan lijken op netwerken dan op gepantserde voertuigen. We moeten zorgen dat we niet alle dominostenen doen vallen. Als u dat theoretisch in de oren klinkt, denk dan even aan het hele financiële systeem dat zo sterk aan mekaar geklonken was, dat het zowat alles en iedereen in zijn val meesleepte. Wil u nog voorbeelden? Onze elektriciteitsvoorziening is zo sterk gekoppeld dat iedereen zich het beste wat zorgen zou maken over de dag dat een ‘perfecte storm’ van vreemde gebeurtenissen het hele land zonder stroom zet. Vergeet dat je dan kan gaan tanken aan een benzinestation.
De tweede eigenschap die steeds belangrijker wordt, is timing. Dat is nu net een eigenschap die volledig ingaat tegen de sense of urgency. Het is, in de woorden van pokerspeler Amarillo Slim, ‘snel spelen in een traag spel en traag spelen in een snel spel’.
We zijn gewoon aan een zeker ritme. We gaan het liefst recht op ons doel af, in een volgehouden tempo. Tot we in tijdsnood geraken, waardoor we ons alsnog moeten haasten. Maar kunnen uitstellen, blijkt op vele niveaus een voordeel. Bedrijven die niet snel reageren op een bedreiging scoren soms beter dan wie dadelijk reageert. Toptennissers raken de tennisbal een fractie van een seconde later dan de gewone speler. Kunnen en durven uitstellen lijkt niet langer een zwaktebod. ‘Haast ge als ge de tijd hebt, dan hebt ge tijd als ge haast hebt.’ Dat Oudnederlands spreekwoord vat het goed samen. Het is niet snel of traag zijn op zich. In een factoreconomie kan je zeggen: time is money, of snelheid is een concurrentievoordeel. In een ideeëneconomie is ritme of afwisseling waarschijnlijk belangrijker dan snelheid op zich. Op die manier lijkt business meer en meer op het vertellen van een grap: timing maakt het verschil.
We kennen allemaal de notie ‘productief uitstellen’. We stellen de onaangename dingen uit tot we de energie, de dwingende behoefte ervaren om eraan te beginnen. We hebben allemaal wel energie om iets te doen, zolang we maar niet moeten doen waar we mee bezig zouden moeten zijn. Volgens onderzoek van Piers Steel stelt 95 procent van de mensen regelmatig dingen uit. Dat heeft zijn reden. We stellen uit omdat we weten dat ‘de tijd nog niet rijp is’.
Uitstellen lijkt fout. Maar waarom waren Leonardo Da Vinci, Duke Ellington, Agatha Christie en Bill Clinton zulke notoire uitstellers? Je kan toch moeilijk beweren dat het geen productieve mensen zijn? Dat ze niet inspireerden?
Toegeven aan absurde deadlines doet ons vaak zinvol gebruik van tijd verliezen. Want soms moet je de tijd vertragen. Je moet de tijd slijten. En dat kan je enkel als je ook geniet van de traagheid van het bestaan. Ongeduld, de sense of urgency is immers maar één ingrediënt van de cocktail. De andere helft is vertragen, uitstellen, genieten, nuttige overtolligheid opnemen. Ook in het zakenleven.
Wilt u het debat over de inspiratie-economie beïnvloeden? Meld u aan via inspiratie@vlerick.com. De auteur is partner-hoogleraar management aan de Vlerick Business School.
MARC BUELENS
Business lijkt meer en meer op het vertellen van een grap: timing maakt het verschil.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier