Vers biogeld

De Vlaamse overheid pompt jaarlijks miljoenen in de biotechsector. Zal dit baten ?

“Vlaanderen doet onderzoek met zijn achterdeur open.” Dit sloganeske verwijt klonk achter de “Technologienota Vlaanderen 2002”, waarmee minister-president Luc Van den Brande ( CVP) de goegemeente in ’94 poogde wakker te schudden. Vandaag geldt het Vlaams interuniversitair Instituut voor Biotechnologie ( VIB) als één van de pleisters die de technologische aderlating aan onze uniefs en bedrijven moet stelpen.

Eigenlijk was de inkt van de oprichtingsacte voor het VIB een vzw al op 6 juli ’95 droog. “Maar we zijn pas begin dit jaar als een volwaardig instituut actief geworden,” zegt Jo Bury (38j.), de kersverse algemeen directeur. Zijn opdracht oogt niet min. Het VIB wil met een jaarbudget van 920 miljoen frank voor de biotechnologie worden wat Imec (zie Trends van 4 april jl.) is voor de micro-elektronica.

“Onze doelstellingen zijn drieërlei,” somt Bury op. “Het VIB wil het strategisch basisonderzoek aan de uniefs stimuleren. We werken hiervoor samen met 9 biotechdepartementen, verspreid over de diverse campussen (o.a. de Universiteit Gent, KU-Leuven, VUB en UIA – nvdr). Ten tweede moeten die onderzoeksresultaten beter gevaloriseerd worden. Wetenschappers zijn nog té veel op de publicatie van hun studiewerk gefixeerd : zij hebben nauwelijks oog voor het industriële nut. En tenslotte willen we de maatschappelijke context rondom biotechnologie verbeteren.”

ADVIES.

Dit laatste ligt gevoelig. In ’94 formuleerde de VRWB ( Vlaamse Raad voor Wetenschapsbeleid) een verdeeld advies over de Technologienota van Van den Brande. Vakbondsvertegenwoordigers van ACV en ABVV, die in de Raad zetelen, vonden dat de nota te weinig aandacht had voor “het bio-ethiekdebat en een ernstige interactieve publieksvoorlichting”. Vanuit sociaal-economisch oogpunt rees dan weer de vraag of plantengenetica en menselijke gezondheidszorg waarop het VIB blijkbaar extra klemtonen wil leggen wel de twee meest relevante biotechdomeinen zijn voor Vlaanderen.

Het economische actieveld voor biotech is inderdaad breder dan de Gentse firma’s PGS (koolzaad en maïs) en Innogenetics (diagnostica) of het Antwerpse ABS ( Antwerp Bionic Systems, oorimplantaten). Heel wat toegepast onderzoek in Vlaanderen gebeurt binnen de muren van chemiegiganten als Monsanto, Tessenderlo Chemie en Degussa of farmabedrijven als Janssen Biotech, Upjohn, Sanofi en Smithkline Beecham. Anderen zoals Cerestar (zetmeel) of Puratos (brood) zijn dan weer actief in de voeding.

Hoe en in welke mate het VIB de kennistransfer vanuit de academische kringen naar de industrie wil realiseren, is nog niet duidelijk. Jo Bury weigert in z’n kaarten te laten kijken. “Afspraak volgende week, op de persconferentie tijdens Technoland,” zegt hij. Maar Dirk Boogmans van het overheidsfonds Gimv hoopt wel dat het VIB vroeg of laat net zoals Imec een aanzet tot diverse spin-offs zal geven.

LANGE ADEM.

Vorig jaar ging de Gimv met het Biotech Fonds Vlaanderen van start. Over 5 jaar gespreid zal hierin 1 miljard frank durfkapitaal ter beschikking worden gesteld van de Vlaamse biotech. “We investeerden al zo’n 230 miljoen frank,” zegt Dirk Boogmans. “Een deel daarvan ging naar bedrijven zoals PGS, Innogenetics of ABS waarin we reeds een participatie hadden. De rest werd geïnjecteerd in buitenlandse firma’s die potentiële interesse tonen om zich in Vlaanderen te vestigen.”

Zo stak de Gimv vorig jaar een kleine 1 miljoen dollar in het Nederlandse Pharming, gespecialiseerd in transgene producten. Deze biotechfirma uit Leiden werkt vandaag samen met het Vito ( Vlaamse Instituut voor Technologisch Onderzoek) uit Mol. Een ander voorbeeld is Avid Therapeutics (uit Philadelphia, VS). Hierin investeerde de Gimv, via een zijfonds van de Amerikaanse durfkapitalist Oxford Bioscience Partners ( OBP). Vorig jaar startte Avid een filiaal op in Leuven.

“Durfkapitaal investeren in biotechbedrijven is een werk van lange adem,” erkent Dirk Boogmans. “De sector is zeer cyclisch. Weinig investeerders houden het tot aan de eindmeet vol.” Zo is het belang van de Gimv in PGS (een investering van grosso modo 300 miljoen frank) al 14 jaar oud. Toch komen ook in deze sector rendabele exits voor. “De 5 miljoen dollar die we in juli ’92 via het zijfonds van OBP investeerden, hebben we reeds grotendeels teruggewonnen,” aldus Boogmans. “Straks wordt het volledige fonds te gelde gemaakt. We rekenen hierbij op een opbrengst van 15 tot 20 %.”

Investeerders uit de privé kijken onwennig naar al die Gimv-miljoenen die op de biotech worden losgelaten. “De Vlaamse overheid zou het ons in feite gemakkelijker moeten maken om in risicokapitaal te stappen,” reageert Paul Verdurme, van Euroventures. “Maar wat doet ze ? Ze reserveert voor één bepaalde sector de biotechnologie een fikse hap van 200 miljoen frank op jaarbasis uit haar begroting en gunt dit aan één partij, de Gimv. Ik vind dat niet correct. Wij kunnen daar niet tegen op.”

In zo’n context wijzen op het gebrek aan privé-risicokapitaal, vindt Verdurme totaal onlogisch. Een consequentere houding zou de biotech hier veel meer baten.

PDP

DIRK BOOGMANS (GIMV) Durfkapitaal investeren in biotechbedrijven is een werk van lange adem.