Verruiming naar de hele EER

Binnenkort mag een herbelegging in het kader van de gespreide taxatie van meerwaarden gelijk waar in de Europese Economische Ruimte (EER) gebeuren. Het is niet langer vereist dat de herbelegging in België plaatsvindt.

Als je bijvoorbeel een machine waarvan de boekwaarde nog 100 bedraagt, verkoopt tegen 150, dan realiseer je een meerwaarde van 50. Of een dergelijke meerwaarde belastbaar is, hangt onder meer af van de hoedanigheid van de verkoper. In hoofde van particulieren zijn meerwaarden normaal gezien niet belastbaar. Maar er bestaan uitzonderingen. Meerwaarden die gerealiseerd worden bij de snelle verkoop van gronden of gebouwen zijn wel belastbaar. Hetzelfde geldt bijvoorbeeld bij de verkoop van aandelen, op voorwaarde dat de verkoop niet past binnen het normaal beheer van een privépatrimonium.

Werknemers en bedrijfsleiders zijn in principe ook niet belastbaar op de meerwaarden die zij realiseren. Als een werknemer een personenwagen heeft die hij ook voor beroepsdoeleinden gebruikt, zal hij toch niet belastbaar zijn op de meerwaarde die hij verwezenlijkt op het ogenblik dat hij zijn personenwagen verkoopt.

Handelaars, nijveraars, landbouwers, beoefenaars van vrije beroepen en vennootschappen zijn daarentegen in principe wel belastbaar op de meerwaarden die verband houden met de activa welke zij voor het uitoefenen van hun beroepswerkzaamheid gebruiken. Maar daarop bestaan ook weer uitzonderingen. Zo zijn vennootschappen meestal niet belastbaar op de meerwaarden die zij verwezenlijken bij de overdracht van aandelen. En daar waar de meerwaarden wel belastbaar zijn, gelden dikwijls bijzondere regelingen. Zo geldt onder bepaalde voorwaarden een laag belastingtarief ten aanzien van stopzettingsmeerwaarden die verwezenlijkt worden door handelaars, nijveraars, landbouwers en beoefenaars van vrije beroepen (natuurlijke personen).

Een andere bijzondere regeling staat bekend als het stelsel van de gespreide taxatie. Dit houdt in, dat de meerwaarde in principe belastbaar is, maar dat de belasting wordt uitgesteld. Kort gezegd, geldt het stelsel bij de vrijwillige verwezenlijking van meerwaarden op activa die meer dan vijf jaar de aard van vaste activa hadden. In normale mensentaal wil dit zeggen dat ze meer dan vijf jaar voor het uitoefenen van de beroepswerkzaamheid gebruikt moeten zijn. Van een vrijwillige verwezenlijking is er sprake als de realisatie bijvoorbeeld gebeurt bij een vrijwillige verkoop.

Het stelsel van de gespreide taxatie geldt daarnaast ook ten aanzien van zogenaamde gedwongen meerwaarden, zonder dat hier voorwaarden gelden in verband met de termijn waarbinnen de goederen gebruikt moeten zijn. Van zo’n gedwongen meerwaarde is er sprake als er zich bijvoorbeeld een schadegeval voordoet. Een brand bijvoorbeeld of een ongeval en men een schadevergoeding krijgt die hoger is dan de boekwaarde die de vernielde activa nog hadden.

De gespreide taxatie impliceert dat de belasting wordt gespreid over de afschrijvingstermijn van de activa waarin wordt wederbelegd. Het stelsel is inderdaad afhankelijk van de voorwaarde dat een passende herbelegging gebeurt. De verkoopwaarde of de ontvangen schadevergoeding moet binnen een bepaalde termijn herbelegd worden in bepaalde actiefbestanddelen. Stel bijvoorbeeld dat de herbelegging gebeurt in een machine die over tien jaar lineair afgeschreven wordt. De belasting zal dan over die tien jaar worden gespreid. Elk jaar zal een tiende van de meerwaarde effectief aan het fiscaal resultaat worden toegevoegd.

De herbelegging moet tot vandaag gebeuren in activa die in België voor het uitoefenen van de beroepswerkzaamheid worden gebruikt. Die territorialiteitsvoorwaarde is al langer een doorn in het oog van de Europese Commissie. Vandaar dat nu van het jongste wetsontwerp houdende fiscale en diverse bepalingen gebruik wordt gemaakt om haar te schrappen.

Zodra de nieuwe regeling van kracht is, volstaat het dat de herbelegging gebeurt in activa die in de Europese Economische Ruimte (dit is de Europese Unie plus IJsland, Noorwegen en Liechtenstein) beroepsmatig worden gebruikt.

De auteur is advocaat en hoofdredacteur van Fiscoloog.

JAN VAN DYCK

Het stelsel van de gespreide taxatie vereist dat passende herbeleggingen gebeuren.