Verlekkerd op chips

Weet u het nog: de Derde Industriële Revolutie in Vlaanderen? De chipfabriek van Alcatel Microelectronics in Oudenaarde was een speerpunt. Internet, het mobieltje en e-handel zwepen de omzet op.

Uw auto rijdt op halfgeleiders, het mobieltje piept niet zonder en ook internetten vraagt chips. Alcatel Microelectronics – ex- Mietec – is een kleinere fabrikant. In de middenmoot zitten de Europese concurrenten Philips Semiconductor International (nummer 9 op de wereldranglijst, omzet 176 miljard frank), ST Microelectronics en Infineon van Siemens (recentelijk naar de beurs gebracht). De omzet van Alcatel Microelectronics zal dit jaar 15 miljard frank overschrijden en misschien verdubbelen tegenover de 9 miljard frank van 1999. Snufjes als Bluetooth – een nieuwe standaard voor draadloos communiceren – worden geco-engineered in Oudenaarde.

Tekort.

Intel besliste vorige maand 2 miljard dollar te investeren in fabrieken van flash chips: halfgeleiders voor mobieltjes, digitale camera’s, digitale muziektoestellen enzovoort. Het tekort is ontstellend. Chipbakkerijen werden winstbronnen voor hun moeders. Philips Semiconductor droeg vorig jaar 35% bij tot de winst (14% van de omzet). De cijfers voor Alcatel Microelectronics zijn moeilijk vergelijkbaar: het speelt in een bescheidener divisie. Toch is de Alcatel-dochter een spektakelstuk bij een concern dat het maar zo en zo doet (bekent chief executive officer Serge Tchuruk in een recent interview in Forbes). Alcatel telt 115.000 personeelsleden, de omzet per werknemer bedraagt 195.000 dollar, vergeleken met 283.000 dollar voor concurrent Nortel en 470.000 dollar voor Cisco.

ST Microelectronics, een Frans-Italiaanse combinatie, en Conexan, een spin-off van Rockwell, zijn concurrenten van Oudenaarde. De jongste overname van Alcatel – Newbridge Networks in Canada – wordt een goede klant.

Analisten van Dataquest verwachten een groei in de halfgeleidermarkt van rond 25% in 2000 en 2001. Johan Danneels (50), CEO en president: “De groei vangen we op door schaaleffecten en ingekocht goedkoper chipmaatwerk uit Azië.”

In 2000 investeert Alcatel Microelectronics 1 miljard frank. De tweede productielijn had een lage bezettingsgraad door de monocultuur voor Alcatel. Danneels was jarenlang hoofd van transmissie in Antwerpen: “In hightech moet je de beste zijn. Ik pleitte voor een semi- fabless-strategie: deels zelf produceren, deels inkopen. Dat werd intussen onze regel. Wij specialiseren ons in analoge front end-chips en kopen voor de digitaalwaren de basis wafers in het Verre Oosten. Daar voegen wij het systeemontwerp, de software, de tests en de productondersteuning aan toe.”

Meer extern.

Alcatel Microelectronics telt 1100 personeelsleden, waarvan 700 in Oudenaarde. De Oost-Vlaamse fabriek leverde 50 miljoen stuks af in 1990 (in 2000 wordt dat het dubbele). Danneels: “Toch zijn wij de grootste Europese klant van de Taiwanese chipsmidsen.” Alcatel Microelectronics oriënteert zich op de internationale klandizie. Danneels: “Wij willen geen exclusieve relatie meer met Alcatel. Het doel is om voor 50% bestellingen uit te voeren voor externe klanten en voor 50% voor Alcatel. Vandaag zitten we aan 40% extern en 60% intern. Alcatel is een belangrijk ijkpunt voor onze externe klanten.”

Zeventig procent van de chips wordt verkocht in de VS, 20% in Europa en 10% in het Verre Oosten. Danneels: “Er zijn al meer mobiele telefoons in China dan verbindingen over de vaste lijnen.”

Een derde van de chips van Alcatel Microelectronics gaat naar GSM, een derde zijn ADSL-chips voor de internetbreedbandtechnologie, een derde wordt geleverd aan de autobranche.In Haasrode bij Leuven – dicht bij de KU Leuven en Imec – werd een nieuw ontwikkelcentrum gevestigd. Leuven is DSP Valley en Alcatel werkt samen met Easics en Coware. Ook in Brno (Tsjechië) en Istanboel zijn tientallen researchers bedrijvig voor Alcatel Microelectronics. Danneels: “De evolutie van internet met draad of draadloos is een zweepslag voor het onderzoek. We hebben leren werken en controleren op afstand.” Nu al verschijnen 20 miljoen transistoren op één chip. Danneels: “De ontwikkelingskosten stijgen meetkundig want een prototype kost vandaag snel 10 miljoen frank.”

Alcatel Microelectronics trappelt niet aan de ingang van de beurs. Danneels: “Om de motivering van de onderzoekers hoeven we het niet te doen. Zij ontvangen stock options van moeder Alcatel.”

f.cr.