Verlaag de belastingen

JEF VUCHELEN

De verslechterende conjunctuur geeft de voorstanders van een groeibeleid nog meer argumenten om te pleiten voor een afzwakking van het saneringsbeleid in de eurozone. Tot voor kort lag de nadruk op uitstel van de budgettaire doelstellingen in zuiderse landen met onhoudbare overheidstekorten. Nu wordt bijkomend gepleit voor drastische verhogingen van de overheidsinvesteringen en zelfs van de overheidsconsumptie in de andere lidstaten.

Zo zou op een indirecte wijze hulp worden geboden aan de probleemlanden door de groeiverhoging in de muntunie. Het is dus een vorm van solidariteit die noodzakelijk is in een goed functionerende muntunie. Over de theoretische waarde van dit vraagstimulerend beleid kan je discussiëren. In ieder geval beschikken de meeste eurolanden over zo weinig budgettaire ruimte dat dit beleid bij voorbaat gedoemd is om nogmaals veel wrevel te veroorzaken bij het grote publiek. ‘Te weinig, te laat’ zal weer te horen zijn. Niet moeilijk te voorspellen dat de volgende stap in de aanval op het saneringsbeleid is: geef de budgettaire doelstellingen op.

Hoewel niemand tegen een groeistimulerend beleid kan zijn, ontsnap je moeilijk aan de indruk dat er toch een verborgen agenda wordt nagestreefd door de protagonisten van zo’n beleid. Het kan toch geen toeval zijn dat de voorstellen traditioneel linkse instrumenten promoten die neerkomen op een uitbreiding van het overheidsbeslag op de economie. Bovendien worden de mogelijke negatieve gevolgen op het overheidstekort, de overheidsschuld, de belastingen en de toekomstige inflatie genegeerd.

Dat er ook een aanbodbeleid bestaat dat via belastingverminderingen ook een groeistimulerend effect heeft, wordt totaal vergeten. Belastingverlagingen creëren net zo goed budgettaire tekorten als uitgavenverhogingen, maar als de tekorten door meer uitgaven komen, stelt dit blijkbaar geen probleem. Duidelijker kan je het niet aangeven dat de term ‘belastingverlagingen’ in de taboesfeer is beland.

Bijzonder vreemd is dat zelfs nooit wordt verwezen naar de mogelijke groeistimulerende effecten van een belastinghervorming. Dit is verbazend omdat zo’n hervorming toelaat om de groei te verhogen zonder initieel een groter overheidstekort te moeten aanvaarden. Dat is het idee achter de voorstellen om een vlaktaks in te voeren. Hierbij worden de lagere marginale belastingtarieven budgettair gecompenseerd door de afschaffing van vele of alle aftrekposten.

In tegenstelling tot uitgavenverhogingen, die zeer selectief en dus traag een invloed hebben op de groei, geeft de invoering van een vlaktaks door de lagere marginale tarieven die voor iedereen gelden een sterke stimulans aan het persoonlijk initiatief. De economie reageert dus sneller en op een structurele wijze op de aankondiging van een drastische budgetneutrale belastinghervorming dan op een plan dat de overheidsuitgaven verhoogt. Niet alleen financiële markten anticiperen, ook gewone economische agenten. Via een belastinghervorming kan een duurzame herneming van de groei van de marktsector worden gestimuleerd, wat de enige geloofwaardige basis is om uit de crisis te groeien.

De voorstanders van een groeibeleid kennen natuurlijk ook de voordelen van lagere marginale tarieven op de inkomsten, maar ze blijven koppig gefocust op de overheidsuitgaven als enig mogelijk relance-instrument. Dit ongebreidelde geloof in de stimulerende krachten van overheidsuitgaven is natuurlijk geen toeval. De voorstanders van een door overheidsuitgaven gestimuleerd groeibeleid gebruiken de crisis om de greep van de overheid op de economie te verhogen. In de hele eurozone verhoogden ze met meer dan 2 procent van het bbp sinds 2008. Je kunt dus niet beweren dat te ver werd gegaan met zware saneringen en dat de inspanningen teruggeschroefd moeten worden.

Het blinde geloof in de heilzame krachten van overheidsuitgaven is blijkbaar terug. Is het niet vanzelfsprekend dat eerst de privésector de mogelijkheden krijgt om de groei op te krikken via een verlaging van de tarieven van de inkomstenbelastingen?

De auteur is professor economie aan de VUB.

Het blinde geloof in de heilzame krachten van overheidsuitgaven is blijkbaar terug.