VERKIEZINGEN. GELUKWENSEN EN VERWONDERING. Grijnzend konservatisme

Aan alle partijen, zonder enige uitzondering, bied ik mijn gelukwensen aan met het resultaat dat ze behaalden bij de verkiezingen. In rangorde van grootte eerst aan de CVP, die dan ook meestal wordt overgeslagen. De eerste verantwoordelijke voor de neergang en de ontbinding van het land en zijn instellingen komt onverzwakt uit de stembusslag, met een mandaat om verder te gaan. Indien iemand de regisseur is geweest van deze verkiezingen en alles daar omheen, dan kan het niemand anders zijn dan de CVP-premier.

OVERLEVEN.

In de algemene gelukwensen aan de SP klinkt hier en daar een aksent van partikratische solidariteit mee. De socialisten hebben bewezen dat ze hun eigen segment in het kiezerspubliek konden behouden, ondanks ernstige bedreigingen van buitenaf (van rechters en opiniemakers).

De VLD is in haar bedding gebleven, en niet meer dan dat. Indien deze partij niet gelukkig is, dan is ze tenminste gerustgesteld : ze heeft een langdurig en gevaarlijk verruimingsexperiment overleefd, zij het ook tevens beëindigd.

De overdadige gelukwensen die de Volksunie tot zichzelf richt, hebben toch ook iets gefundeerds. Uit een lang en meer dan betwistbaar bestaan heeft de VU genoeg overgehouden om verder te blijven bestaan, en om de vergelijking met haar segment van afkomst (de Vlaamse Beweging) gunstig te doorstaan.

VERSCHUIVING.

Men zal begrepen hebben dat mijn felicitaties naar gevestigde partijen gaan, maar dat moet mij er niet van weerhouden ook gelukwensen te sturen naar het Vlaams Blok. Deze partij bestaat ondertussen bijna twee decennia en had nog voorlopig een eigen identiteit, waardoor zij volop haar deel kon nemen in de antipolitieke stroming. Het karakter van het Vlaams Blok als gevestigde partij krijgt een lichte bevestiging uit de onderzoeken over de verschuivingen van kiezers : het Vlaams Blok wint uiteraard stemmen van andere partijen, maar verliest er toch ook reeds.

Van een onderzoek van de Groenen vanuit dit gezichtspunt zie ik af, om nog even stil te staan bij dezelfde benadering voor Wallonië. Daar doet zich tenminste een duidelijke verschuiving voor in het nadeel van de PS. De gedraging van de Waalse kiezer blijkt vrijer en zelfzekerder dan deze van de Vlaamse, zoals ook zijn emancipatie ouder en langduriger is. De veiligheid die de voorhanden partijen er bieden, heeft iets minder geforceerds dan in Vlaanderen.

VERWONDERING.

Wanneer men het partijenlandschap in zijn geheel bekijkt, gaan de felicitaties niet over in bewondering maar in verwondering. Sedert een kwarteeuw is er veel veranderd in deze Belgische ruimte, en dit niet ten goede. De partijen hebben het overleefd in goede konditie, althans totnogtoe en opnieuw. Hun communautaire splitsing, die aan Vlaanderen rode en blauwe leeuwen bezorgd heeft naast de in feite reeds bestaande gele leeuwen, is de federalizering van de staatsinstellingen voorafgegaan.

Samen hebben de partijen echter deze hele verandering perfekt in handen kunnen houden. Hoewel de federale instellingen van eerste minister Eyskens meer dan een kwarteeuw geleden door hun schepper reeds een tot volwassenheid gekomen federalisme werden genoemd (de wanklank van een CVP-minister uit zijn onmiddellijke omgeving, die het een vluchtmisdrijf noemde, was nauwelijks hoorbaar), snelde men van de ene historische verwezenlijking naar de andere.

KONSERVATISME.

Men was het bijna vergeten : bij de jongste verkiezingen hebben de Vlamingen voor het eerst hun eigen parlement verkozen. Dat is de voltooiing van een reeks instellingen die op de keper beschouwd de Vlamingen in de eerste plaats beschermden tegenover hun eigen bovenlaag en politici daarvan, en nu ook de Vlaamse kiezer tegen zichzelf.

Wie en wat ook allemaal in de loop van deze decennia beschadigd en verknoeid werd (met het blote oog : het landschap zelf allereerst), wie en wat macht en identiteit verloren heeft degenen die daarvoor zo niet alleen dan toch hoofdzakelijk verantwoordelijk zijn, de partijen, zijn daar niet bij. Die stellen het dezer dagen goed in hun gewone bezigheden van machtsverdeling en toewijzing onder alle vormen.

Een elektorale explosie heeft niet plaatsgevonden, veeleer het tegendeel. Wat bestaat, blijft behouden in een grijnzend konservatisme van zogezegde progressisten, maar met een even ononderbroken verstarring en slijtage.

LODE CLAES

Lode Claes is voorzitter van de redaktie-adviesraad.