VERHOFSTADTS VIJGEN NA PASEN

In de aanloop naar de verkiezingen van 10 juni pleitte ontslagnemend premier Guy Verhofstadt (Open VLD) voor een nieuw sociaal pact. Hij verklaarde dit aan de vooravond van Rerum Novarum, het feest van de christelijke arbeidersbeweging.

De belangrijkste woorden in de eerste zin van deze opinie zijn “in de aanloop naar de verkiezingen”. Verhofstadt profileert zich in de stembusslag als de grote staatsman. Dat past in de campagne.

Acht jaar is Verhofstadt premier geweest. De eerste vier jaar was hij potdoof voor de sociale partners, de tweede vier jaar was hij selectief doof. De paarse regering heeft meer dan andere regeringen afstand genomen van de sociale partners. Een voorbeeld is het belangrijke dossier van de welvaartvastheid van de pensioenen. Na lang en stevig overleg kwamen de sociale partners met een evenwichtig akkoord. Pensioenminister Bruno Tobback (SP.A) liep er als een olifant in een porseleinwinkel doorheen met zijn pensioenbonus. Premier Verhofstadt liet begaan. De geloofwaardigheid van zo’n oproep net voor de verkiezingen is dan ook erg klein. Waarom deed hij dit voorstel niet toen hij nog premier was en de macht had om een sociaal pact om te zetten in wetgeving? Dit zijn vijgen na Pasen. Het belet niet dat de inhoud stevig oogt. Zaken zoals een verhoogde lastenverlaging, een verhoging van de laagste uitkeringen, een sterker activeringsbeleid of meer opleiding zullen wel een akkoord kunnen vinden. Dat is helemaal niet zeker voor het voorstel om de vakbonden niet langer de werkloosheidsuitkeringen te laten betalen, maar hen te betrekken bij de activering van de werklozen. Een merkwaardig voorstel trouwens. Vakbonden moeten geen overheidstaken uitvoeren en dus geen werkloosheidsvergoedingen uitkeren. Maar is activering ook niet een overheidstaak? Een cruciale zelfs.

Verhofstadt pleit ook voor een Generatiepact bis met stimulerende en ontradende maatregelen om meer ouderen aan de slag te houden. Het Generatiepact is zeker veel te zwak, maar er is wel beslist dat er een evaluatie komt in 2012. Er is afgesproken dat er meer maatregelen komen als die negatief is. Is Verhofstadt die beslissing vergeten? Of bedoelt hij dat de regering gefaald heeft met het huidige Generatiepact en we dus 2012 niet moeten afwachten?

De sociale partners reageerden dat er al heel wat dossiers op hun tafel liggen en ze er volop over praten. Bijvoorbeeld over de winstdeelname van alle werknemers of het invoeren van het eenheidsstatuut arbeiders/bedienden. Dat klopt. Maar het is niet omdat er iets op tafel ligt, dat men zich op de borst mag kloppen. Het statuut arbeiders/bedienden ligt daar al jaren en er gebeurt alleen iets in de marge. Een oplossing is alleen mogelijk als de ontslagbescherming van bedienden wordt verlaagd. En daar geldt het No pasarán van de vakbonden.

Als de vakbonden in het verleden klaagden dat de regering hen miskent, is dat omdat ze te weinig daadkrachtig zijn en alleen de verworven rechten willen verdedigen. Een sociaal pact zou een uitweg kunnen zijn uit de impasse. Hopelijk neemt de nieuwe premier na 10 juni dit goede idee weer op. Dan zullen de sociale partners inhoudelijk moeten reageren.

Guido Muelenaer