Verdeling voorafbetalingen: uitstel tot 29 oktober 2004

Echtgenoten en wettelijk samenwonenden krijgen tot 29 oktober de tijd om bekend te maken hoe zij de gedane voorafbetalingen onder elkaar willen verdelen.

De auteur is advocaat en hoofdredacteur van Fiscoloog.

Met ingang van het aanslagjaar 2005 (inkomsten van 2004) worden de inkomsten van echtgenoten – en van wettelijk samenwonenden, een groep van inmiddels vele tienduizenden landgenoten – volledig gedecumuleerd belast. Dit wil zeggen dat elk van beide partners slechts belastbaar is op zijn eigen inkomsten en dat de belasting ook voor elk afzonderlijk wordt berekend.

VOORAFBETALINGEN. Een van de gevolgen van de doorgedreven decumulatie betreft – zoals we vorige week in deze rubriek uitvoerig toelichtten – de manier waarop echtgenoten (of wettelijk samenwonenden) hun voorafbetalingen moeten doen. Tot en met het aanslagjaar 2004 maakte het geen verschil wie van beide echtgenoten de voorafbetalingen deed. Het effect van de gedane voorafbetalingen gold onbeperkt voor beide echtgenoten samen.

Met ingang van het aanslagjaar 2005 is dat niet langer het geval. Het voordeel van de gedane voorafbetalingen geldt voortaan alleen nog voor de echtgenoot (of wettelijk samenwonende) die de voorafbetaling heeft gedaan. Van een overheveling naar de andere echtgenoot (of wettelijk samenwonende) is geen sprake (meer).

In de praktijk echter is gebleken dat weinigen goed op de hoogte waren van de nieuwe regeling. Vandaar dat de minister van Financiën heeft beslist om voor de twee eerste voorafbetalingen van dit jaar nog in een uitzondering te voorzien. Die kunnen alsnog vrij onder de echtgenoten (of wettelijk samenwonenden) worden verdeeld.Vorige week kon u lezen dat de betrokkenen daarover inmiddels een brief van de fiscus hebben gekregen. In die brief worden zij uitgenodigd hun voorstel tot verdeling van de voorafbetalingen bij de administratie in te dienen.

UITSTEL. Wie op die uitnodiging ingaat, zal dus moeten berekenen hoe de voorafbetalingen van het eerste en/of het tweede kwartaal optimaal onder de beide partners kan worden verdeeld, rekening houdend met de inkomsten die elk van beiden heeft gehad. Die keuze moet dan op het antwoordformulier worden vermeld. De fiscus zal daar rekening mee houden bij het berekenen in welke mate de voorafbetalingen in hoofde van elk van beide partners heeft gediend om een belastingvermeerdering te vermijden (in het stelsel van de verplichte voorafbetalingen) of om een belastingvermindering te verkrijgen (in het stelsel van de vrijwillige voorafbetalingen).

Volgens de brief had u slechts tijd tot 1 oktober 2004 om het antwoordformulier terug te bezorgen. Maar uit de praktijk blijkt dat niet iedereen tijdig die brief heeft ontvangen. Vandaar dat inmiddels is beslist om de antwoordtermijn te verlengen tot 29 oktober 2004.

DERDE. Normaal gezien geldt de tolerantie slechts voor de eerste twee voorafbetalingen van 2004. Maar in de persmededeling die daarover onlangs is verspreid, staat te lezen dat het keuzerecht ook bestaat voor de voorafbetalingen voor het derde kwartaal die al gebeurd zouden zijn voor u de brief hebt ontvangen. Bedoeld zijn de voorafbetalingen die uiterlijk op 11 oktober 2004 moeten gebeuren. Het volstaat dan op het antwoordformulier ook de verdeling te vermelden die u graag doorgevoerd zou willen zien voor de voorafbetalingen die inmiddels voor het derde kwartaal zijn gebeurd.

Het resultaat is dat de verplichting voor echtgenoten (en wettelijk samenwonenden) om ieder voor zich voorafbetalingen te doen, pas effectief zal gelden vanaf de voorafbetalingen die eind dit jaar voor het vierde kwartaal moeten gebeuren.

VRAGEN. Uiteindelijk kan je je afvragen waarom de overheid de regeling niet meteen tot volgend jaar heeft uitgesteld. De mogelijkheid die de administratie nu geeft om alsnog voor de eerste drie kwartalen van 2004 een verdeling van de gedane voorafbetalingen te maken, is een stap in de goede richting. Vergeten wordt dat zij in werkelijkheid uitsluitend ten goede komt aan de best geïnformeerden.

Bovendien rijst de vraag waartoe dit alles dient. Enerzijds geeft de overheid aan gehuwden (en wettelijk samenwonenden) het voordeel van de volledige decumulatie. Maar anderzijds zadelt de wetgever ze op met de verplichting om ieder voor zich voorafbetalingen te doen. Die verplichting kwam totaal onverwacht, en maakt de zaken alleen maar ingewikkelder. Het probleem is nochtans heel eenvoudig op te lossen. Het volstaat dat de wetgever in een regeltje voorziet dat het overschot aan voorafbetalingen van de ene echtgenoot (of wettelijk samenwonende) automatisch overhevelt naar de andere echtgenoot.

Zo’n regel bestaat op dit ogenblik al in het klassieke systeem van ‘toekenning aan de meehelpende echtgenoot’. Bedoeld is het systeem waarin een handelaar, nijveraar of landbouwer, of een beoefenaar van een vrij beroep een deel van zijn beroepsinkomsten kan toekennen aan zijn echtgenoot (of wettelijk samenwonende partner) die hem helpt in de uitoefening van zijn beroepswerkzaamheid. De wetgever heeft ervoor gezorgd dat het overschot aan voorafbetalingen die de ‘geholpen’ echtgenoot (of wettelijk samenwonende) doet, automatisch wordt overgeheveld naar de ‘helpende’ echtgenoot (of wettelijk samenwonende).

Waarom kan die regeling niet worden uitgebreid naar alle echtgenoten of wettelijk samenwonenden? Het vergt slechts een heel klein wetgevend initiatief. En het zou heel wat gezinnen onnodige kopzorgen en onaangename verrassingen besparen.

Jan Van Dyck

Een afdoende oplossing vergt slechts een klein wetgevend initiatief.