VENNOOTSCHAPPENWET (1). WHAT’S NEW ?

Net voor de parlementsontbinding werd in ijltempo nogeen aantal belangrijke wetten gestemd. We starten daarom nueen reeks van bijdragen waarin we drie artikels wijden aande vennootschappenwet, en telkens één aan respektievelijkde beurswet, de wet op het witwassen van gelden de dematerializatie van effekten.

De nieuwe vennootschappenwet wordt een “reparatiewet” genoemd. Naast een aantal nieuwe regels zijn een aantal bestaande regels die gewijzigd werden in 1991, nu “gekorrigeerd”. De wijzigingen zijn soms ingrijpend. Het zijn deze wijzigingen die we nu kort bespreken. Onze eerste bijdrage over het vennootschappenrecht betreft de Naamloze Vennootschappen (NV).

Inwerkingtreding.

De meeste nieuwe bepalingen zijn van toepassing vanaf de dertiende maand volgend op de maand waarin de wet is bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad. Tot op vandaag is dit nog niet gebeurd.

Publieke versus niet-publieke NV’s.

De nieuwe wet bevestigt de tendens die ertoe leidt dat naast het gewone vennootschappenrecht er tevens een biezonder vennootschappenrecht wordt gecreëerd voor publieke vennootschappen. De wet definieert m.a.w. de vennootschappen die publiek een beroep doen of gedaan hebben op het spaarwezen ; in essentie zijn het beursgenoteerde vennootschappen. Deze krijgen biezondere regels en formaliteiten opgelegd bovenop de gewone vennootschapsrechtelijke regels. Wij beperken ons in deze bijdrage tot een kommentaar op de wijzigingen in principe van toepassing op alle NV’s.

Kapitaalvereiste.

Na verloop van een overgangsperiode van zes jaar en één maand na publikatie van de wet in het Belgisch Staatsblad, of gedurende deze overgangsperiode ingeval van kapitaalverhoging, moet het minimumkapitaal van de NV gebracht worden van 1.250.000 frank naar 2.500.000 frank.

Raad van Bestuur.

Bij wijze van uitzondering laat de wet toe dat in de raad van bestuur slechts twee bestuurders zetelen nl. indien de NV gehouden wordt door slechts twee aandeelhouders. De raad van bestuur zal in uitzonderlijke omstandigheden, en als de statuten het toestaan, beslissingen kunnen nemen die éénparig schriftelijk worden aangenomen. De huidige regel is inderdaad dat, om geldig te kunnen beraadslagen, de meerderheid van de leden van de raad van bestuur steeds aanwezig moeten zijn. Deze vereiste kan soms tot grote moeilijkheden aanleiding geven indien snelle beslissingen zich opdringen. Nochtans, hoe de nieuwe onwerkzame voorwaarden zullen toelaten om deze bepaling in de praktijk toe te passen, is voorlopig nog niet duidelijk.

Belangenkonflikt.

Het beruchte artikel 60 dat betrekking heeft op de dualiteit van belangen van een bestuurder en de vennootschap werd vervangen door een nieuwe tekst. Hierdoor worden ettelijke diskussies onder juristen beëindigd vooral omtrent de toepassing. Daar waar voorheen de dualiteit van belangen zowel financieel, moreel of zelfs affektief kon zijn, vereist de nieuwe wet een belang van vermogensrechtelijke aard dat strijdig is. Anderzijds is de te respekteren procedure uitgebreid. In het jaarverslag moet informatie worden verstrekt over belangenkonflikten die zich hebben voorgedaan met een verantwoording van de genomen besluiten. Bovendien moet de kommissaris-revisor in zijn verslag de vermogensrechtelijke gevolgen voor de vennootschap omschrijven die het gevolg zijn van dergelijke besluiten. Tenzij het om een publieke vennootschap gaat, mag de betrokken bestuurder (wel) deelnemen aan de bespreking en de stemming. Artikel 60 is niet meer van toepassing op groepsvennootschappen (een participatie rechtstreeks of onrechtstreeks van minstens 95 %). De aansprakelijkheid van de bestuurders ten opzichte van de vennootschap en derden wordt verzwaard.

De aandelen.

De strenge regeling waaraan de voorkoop- en goedkeuringsclausules bij overdracht van aandelen onderworpen werden in 1991, wordt nu terug opgeheven. Meer bepaald zijn de beperkingen in geval van erfopvolging of overdracht binnen een familie afgeschaft evenals de ingewikkelde procedure die moest gerespekteerd worden. Beperkingen op de overdracht van aandelen kunnen zonder enige twijfel opnieuw in alle vrijheid genegotieerd worden. Bij goedkeurings- en voorkoopclausules is de beperking van onoverdraagbaarheid slechts mogelijk gedurende 6 maanden. Blokkerings- en standstill-clausules kunnen opnieuw ingevoerd worden. Zij moeten wel beperkt worden in de tijd en in het belang zijn van de vennootschap.

Aandeelhoudersovereenkomsten.

Stemafspraken o.m. in het kader van aandeelhoudersovereenkomsten waren tot nog toe slechts geldig voor ten hoogste vijf jaar. Na verloop van vijf jaar moesten stemafspraken dus hernieuwd worden voor een nieuwe periode van maximum vijf jaar. De beperking tot vijf jaar is nu afgeschaft, maar anderzijds vereist de wet dat de overeenkomsten in de tijd beperkt worden en dat zij verantwoord zijn op grond van het belang van de vennootschap. Deze laatste voorwaarde zal nu een bron worden van interpretatieproblemen aangezien aandeelhoudersovereenkomsten in principe ten goede zouden moeten komen van de aandeelhouder die terecht zijn eigenbelang nastreeft.

Stemrechtbeperkingen.

Naast stemafspraken kunnen de statuten ook voorzien in stemrechtbeperkingen. Voor 1991 was de stemrechtbeperking een wettelijke verplichting waarvan niet kon worden afgeweken. In 1991 werd deze beperking enigszins geliberalizeerd. Nu is de stemrechtbeperking volledig vrij te regelen onder de aandeelhouders. Dit zal bijvoorbeeld de vorming van joint ventures zeker vergemakkelijken. De wet sluit wel de mogelijkheid uit om een onderscheid te maken in de effekten (en hun stemkracht) die aan de stemming deelnemen.

Jean-Paul Timmermans

Leo Peeters

Jean-Paul Timmermans en Leo Peeters zijn juridische adviseurs bij Price Waterhouse.