VEILINGEN. De klok loopt af

Goedkope Spaanse en Marokkaanse tomaten en machtige grootwarenhuizen stoten de groenteveilingen van hun troon. Realiteitszin moet de veilingklok van de folklore redden.

De exporteurs van Belgische groenten, steeds meer in de tang genomen door de buitenlandse grootwarenhuizen, voelen zich niet langer in de rug gedekt door de veilingen. “De veiling eist betaling op 12 dagen, terwijl wij 6 weken moeten overbruggen, ” zegt exporteur Martijn Buyck uit Ardooie. “Jaarlijks betaal ik miljoenen intrest op prefinancieringsleningen aan mijn bank. “

De buitenlandse klanten stellen steeds moeilijkere eisen op vlak van verpakking, maar de veiling speelt daar te traag op in, of vraagt klinkende munt voor nieuwsoortig pakmateriaal. “Die kost rekenen we door in onze prijs aan de veiling, zodat de groenteteler slachtoffer is, ” aldus exporteur Gerrit Heremans uit Kampenhout. “De veiling zorgt vooral voor zichzelf. “

Vooral de veilingklok moet het ontgelden. Die klokt elke dag een andere prijs af, terwijl de buitenlandse grootwarenhuizen op voorhand vaste prijsafspraken willen van de exporteurs om de verkoop beter te kunnen plannen (zoals bij promotie-akties). “Wij moeten dan prijzen afspreken waarvan we niet eens weten of we er winst zullen op maken, ” aldus Heremans. “Blijkt dat de veilingprijs onder de afgesproken prijs ligt, laat het warenhuis je gewoon vallen, met voorwendsels als magere verkoop of beschadiging, ” zegt Buyck.

De veilingen hebben twee derden van hun groenten afzet te danken aan de exporteurs. Die voeren vooral tomaten uit, met de Duitse en Franse grootdistributeurs als voornaamste èn machtige klanten. De Franse grootdistributie kontroleert 60 % van de nationale verkoop van verse groenten, de Duitse zelfs 80 % (in België is dat slechts 40 %). Bovendien hebben de grootwarenhuizen een goedkoper alternatief : Marokko mag jaarlijks 150.000 ton tomaten invoeren in de EU tegen 19 frank per kg, en er is steeds het enorme aanbod uit Spanje. De produktiekost van Spaanse tomaten (transport tot Noord-Europa inbegrepen) bedraagt 20 frank per kg, de produktiekost van een kg Belgische tomaten is 25 frank.

Wat meer is, Spanje kent geen uitgebreid veilingsysteem. De Spaanse exporteurs hebben telers onder kontrakt en beschikken zo over honderden hektare teeltgrond tegelijk. Daarom kunnen de Spanjaarden tomaten tegen vaste prijzen leveren, en dat nu al jaarrond.

RESTAANBOD.

De direkteurs van de 3 veilingen die Trends kontakteerde VMV in Sint-Katelijne-Waver, REO in Roeselare en Veiling der Kempen in Hoogstraten erkennen de problemen. Bij het bureau A.T. Kearney bestelden ze een studie waarvan ze vorig weekend de eerste resultaten bespraken. Dat was hoog tijd, want hun omzetachterstand bedraagt 3 miljard frank vergeleken met de eerste 10 maanden van ’94.

“Een veilingklok is prachtig zolang de vraag groter is dan het aanbod, want dan stijgen de prijzen, ” zegt Paul Van der Hallen, direkteur van de Veiling der Kempen. “Nu moeten we leren om eerst te onderzoeken wat de markt vraagt. Wij kunnen onze telers echter niet bepaalde teelten opleggen of verbieden, wat de Spaanse exporteurs met hun kontrakttelers wèl kunnen. ” Van der Hallen is bereid te delen in de risico’s van de exporteurs : “Samen met REO en VMV hebben we een jaarlijkse aanvoer van 320.000 ton tomaten. Waarom zouden we met deze pool geen termijnkontrakten kunnen afsluiten ? “

Ook bij de groentetelers is er gemor over de veiling, en REO-direkteur Noël Keersebilck weet dat. “Steeds meer telers zijn geneigd rechtstreekse kontrakten af te sluiten met afnemers, zodat in de veiling enkel nog een restaanbod verschijnt, ” aldus Keersebilck. “De prijs van die rest schommelt enorm naargelang de kontrakten een groot of klein deel van het aanbod opslorpen met ontevredenheid bij de telers als gevolg. “

Op de dag dat er een betere vermarktingsmetode gevonden wordt, mag voor Keersebilck de veilingklok op zolder : “Het gaat mij niet om de veiling, wel om de openbaarheid van de prijsvorming. “

Rudy Schautteet, groepsproduktchef fruit en groenten bij GB, geeft toe dat hij een aantal vaste kontrakten heeft met zowel telers in België en Nederland, als in Spanje, Italië en Marokko, maar : “Voor de veilingen is nog een rol weggelegd, als zij tenminste hun verstand gebruiken. Ik heb geen zin om iedere dag met 200 groentetelers te onderhandelen. De veiling moet het versnipperde aanbod organizeren en rationalizeren, en misschien zelfs een deel van de prijsafwikkeling regelen. “

Het eeuwige argument van de veilingen tegen vaste afspraken de groenteproduktie hangt af van het weer, en het klimaat kun je niet plannen klopt volgens Schautteet slechts gedeeltelijk. “De veiling kent altijd ruwweg het aanbod van een week later en zou daar samen met haar afnemers kunnen op inspelen, ” zegt Schautteet. “Als het vriest, weet de veiling zeer goed dat er na enkele dagen weinig bloemkolen zullen zijn. Toch laat ze begaan. Dus staat plots een aantal klanten zonder bloemkolen. Geen probleem echter, want de bloemkoolprijs schiet in de lucht. Zo fidelizeer je je klanten niet. De direkteurs van de veilingen zien het allemaal wel in, maar de leden van de raad van bestuur zijn grootgebracht met de klok. “

JVG

DE VEILINGKLOKNaar het rommelhok ?