Vechten voor afval

Het rommelt in de West-Vlaamse afvalverwerking. Nu de intercommunale IMOG zelf sorteerlijnen bouwt, vreest de verwerkende industrie concurrentievervalsing.

De Deerlijkse nv Padec heeft zich gespecialiseerd in het sorteren van oud papier. Het heeft, onder andere, een contract met de afvalintercommunale IMOG uit het Kortrijkse voor de verwerking van 800 ton papier per maand, goed voor een inkomen van zo’n 15 miljoen frank op jaarbasis.

Maar zaakvoerder Jos Feys ruikt onraad, want tegen oktober van dit jaar moet het nieuwe IMOG-sorteercentrum operationeel zijn. Vanaf dan wil de intercommunale zelf sorteren en verwerken. Daarmee creëert IMOG geen precedent. Ook in Gent en Luxemburg verwerken de intercommunales zelf. “Maar daar werd wel een traditie gerespecteerd,” legt Jos Feys uit. “Hier gaat de intercommunale de concurrentie met privé-bedrijven aan. Om een vervangende capaciteit te creëren, want wij zijn niet overbelast.”

IMOG wil het hele verwerkingsproces van A tot Z in eigen beheer. Directeur Jacques Soenens van IMOG : “Het hele proces van sortering en verwerking van afval centraliseren en de wisselwerking tussen sorteren en verbranden intern optimaliseren, was de optie van in het begin. We zijn eerst met selectieve ophaling begonnen, omdat we een inloopperiode nodig hadden, waarin we onder meer een installatie bouwen. In november moet die proefdraaien, begin volgend jaar wordt ze operationeel.”

Dan blijft er alleen nog de afzet van de verwerkte materialen over. Die wil IMOG aan een privé-partner uitbesteden. “Onmogelijk,” vindt Yves Vandebotermet, secretaris van de Federatie voor Papier- en Kartonrecupererende Bedrijven. “Afnemers vinden, is het moeilijkste stuk van het verwerkingsproces, omdat de koper een kwaliteitsgarantie wil. En een privé-bedrijf kan die niet leveren, als het geen controle over de andere stadia van het productieproces heeft.” Dat hoeft niet, vindt IMOG. “De commercialisering is voorlopig het domein van de filières van Fost Plus,” zegt Jacques Soenens.

De boom van de afvalverwerking is een uitloper van de ecotakswetgeving, want wie sorteert en recycleert, kan aan die belasting ontsnappen. Fost Plus coördineert de sector in België. Fost Plus is een private instantie waarin dertien federaties uit de sector zetelen. Het sluit contracten met de intercommunales af, verdeeld in filières voor papier, plastic, ijzer of glas, schrijft de aanbesteding per intercommunale en per soort afval uit en wijst de contracten toe. Bedrijven die ver van het sorteercentrum gelegen zijn, zien hun aanbestedingsprijs in hun nadeel gecorrigeerd. Wat al meteen in het voordeel speelt van intercommunales die zelf willen verwerken. “Bovendien,” zegt Feys, “kan IMOG zich voor dertig procent door de overheid laten subsidiëren als het twee sorteerlijnen van 250 miljoen frank bouwt. Bedrijven als het onze, of als Trans Vanheede uit Rumbeke, waar IMOG voorlopig nog de verpakkingen van plastic, metaal en drank naartoe stuurt, moeten het zonder die steun rooien.”

Voor David Vanheede van het gelijknamige verwerkingsbedrijf is er momenteel nog geen vuiltje aan de lucht. “De inbreng van IMOG zal de concurrentiedruk verhogen, maar daar moet je als ondernemer in eender welke sector rekening mee houden. We maken ons geen zorgen, want het IMOG-contract is ook maar een klein deel van onze totale omzet.”

De afvalverwerkende bedrijven vrezen wel dat de toewijzingen in de toekomst niet correct zullen verlopen. “Als IMOG reële prijzen hanteert, durven we de concurrentie aan,” bluft Feys. “Maar ik kan moeilijk geloven dat een intercommunale zo’n forse investering aandurft, als ze niet zeker van haar stuk is. Ik maak me zelfs zorgen over ons contract, dat nog tot 1 januari 1998 loopt.” Onnodig, beweert Mick Van Haver van Fost Plus. “IMOG krijgt geen voorrechten. De intercommunale krijgt alleen het verwerkingspakket als ze op de uitgeschreven aanbesteding de beste prijs geeft.”

Directeur projecten William Vermeir van Fost Plus : “We scheidden bewust de afhaling enerzijds en het recyclageproces anderzijds, omdat gekwalificeerde, ervaren privé-bedrijven beter omgaan met de risico’s die aan de verwerking verbonden zijn. We wilden de gemeenten daar niet mee opzadelen. Maar via bepaalde dualiteiten in het (nog niet erkende) samenwerkingsakkoord met de overheden kunnen intercommunales procederen om ook de verwerking te krijgen. Fost Plus is daar niet a priori tegen, als de openbare aanvrager maar dezelfde normen en procedures hanteert als de private afvalverwerker.”

Volgens Jacques Soenens is IMOG wél al zeker dat het zijn gesorteerd afval volgend jaar zelf mag verwerken. “De vorige offerte loopt af op 1 januari 1998. Daarna neemt IMOG over, op basis van een contract met Fost Plus dat dateert van oktober vorig jaar. En dat ondersteund wordt door het nieuwe verpakkingsdecreet, dat intercommunales toelaat om zelf initiatieven te nemen om integraal het sorteringsproces te controleren. Op basis van die overeenkomst kunnen wij de komende vijf jaar de verwerking van gesorteerd afval op ons nemen.”

F.D.

JACQUES SOENENS (IMOG) Vanaf 1 januari ’98 nemen we de verwerking van het gesorteerd afval op ons.