Is de vastgoedbranche als een pot honing voor bijen, een criminogene sector die fraudeurs aantrekt? Je zou het bijna geloven na de onderzoeken van corruptie bij de Waalse huisvestingsmaatschappijen, de Regie der Gebouwen, de Vlaamse administratie en de gemeente Knokke.
Officieel bestempelen vastgoedbonzen zulke praktijken als een uitzondering, een relict. Officieus klinkt het dat sommige ambtenaren niet bewegen zonder de spreekwoordelijke enveloppe. “Je wordt hier en daar uitgelokt door corrupte ambtenaren of politici, zodat je wel mee moet doen met hun zaakjes,” getuigt een topaannemer en ontwikkelaar van een grote Vlaamse stad, liever anoniem.
Vandaag komt corruptie aan het licht wegens al te flagrante inbreuken (de Regie), fraudeurs die de omerta doorbreken (de Waalse huisvesting) of klokkenluidende ambtenaren (de West-Vlaamse omkoopaffaire). Een sector met een miljoenenomzet wordt fraudegevoelig als supergespecialiseerde ambtenaren er vrij spel krijgen. Een proactieve, krachtdadig georganiseerde opsporing en analyse van corruptie is er vandaag niet. Of beter: niet meer. Ooit vervulde het Hoog Comité van Toezicht deze rol met glans. Betere procedures en controletechnieken zijn een must voor de ambtenarij en de vastgoedsector.
De regering poneert dat ze de sector grotendeels kan uitzuiveren door het probleem te privatiseren. Overheidsgebouwen ter waarde van 565 miljoen euro worden verkocht aan een privébedrijf, die ze onderbrengt in een vastgoedbevak en op de markt brengt. Aan de ene kant wil de politiek op korte termijn scoren en in een klap een fiks bedrag op de begroting inschrijven. Aan de andere kant weet de privésector dat de gesprekspartner gehaast is en om inkomsten verlegen zit. Een hoog prijskaartje bij de verkoop van de gebouwen kan worden gecompenseerd bij de verhuur achteraf. Dat levert de winst op, en de volgende regeringen draaien ervoor op. Iedereen gelukkig.
Wie zal controleren of deze operatie – uitgestippeld vlak voor verkiezingen – correct verloopt? In principe zou de onderneming met het beste voorstel haar slag moeten thuishalen. In dat geval gaan we ervan uit dat er geen (stilzwijgende) afspraken bestaan tussen al deze partijen (en hun raadgevers), die elkaar ook nog in andere dossiers tegenkomen. Controleert het parlement? Amper. Een eenzame Servais Verherstraeten (CD&V) krijgt dit technische dossier amper verkocht aan de media. En het Rekenhof speelt zijn rol pas achteraf, als het te laat is.
Ter herinnering: deze enorme operatie speelt zich af in een sector waar individuen soms worden ‘uitgelokt’ om corrupt te zijn. Vastgoed is niet voor doetjes. De bevak bevat potentieel een frauduleuze cocktail die heel wat explosiever is dan het gepruts door onderaannemers of de Baas Gansendonck van Knokke. We durven hopen dat er geen politici, ambtenaren of ‘tussenpersonen’ zijn die van deze gelegenheid gebruikmaken om hun slag te slaan.
Hans Brockmans
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier