Van Gogh in Zwitserland

Na de grote Van Gogh-tentoonstellingen van de voorbije jaren is het niet zo eenvoudig om nog werken van deze Nederlandse schilder voor te stellen. Toch kan het nog. In het Zwitserse Wallis.

V incent Van Goghs leven was kort – hij stierf toen hij 37 was – maar bewogen (internering, zelfverminking) en totaal aan de schilderkunst gewijd. Tijdens de laatste jaren van zijn leven in Auvers was hij dermate productief (minstens twee schilderijen per dag, tekeningen, schetsen en briefwisseling) dat het beeld van de geniale maar waarschijnlijk gekke en pathologisch onstabiele artiest uiteindelijk onontkoombaar lijkt. Bovendien hebben de gigantische prijzen van enkele van zijn bekende schilderijen en de polemieken rond deze en andere werken (zoals Tuin in Auvers) een heuse attractie van Van Gogh gemaakt.

De Stichting Gianadda uit Martigny (Wallis, Zwitserland) houdt wel van ietwat gekke uitdagingen. Met Ronald Pickvance die er al Degas, Manet en Gauguin tentoonstelde, heeft de Stichting zich aan een haast onmogelijke opdracht gewaagd: Van Gogh tonen zonder de hooghartige medewerking van grote internationale instellingen, opnieuw het beeld van de kunstenaar zelf oproepen, de kruising van de somberheid uit het noorden en het Provençaalse licht.

Pickvance, die in het New Yorkse Metropolitan al twee Van Gogh-tentoonstellingen organiseerde, toont een Van Gogh die zeker minder bekendheid geniet dan bepaalde van zijn doeken, maar daarom niet minder boeiend is. We ontdekken een uitstekend tekenaar, die hard werkt en onophoudelijk herwerkt, thema’s en series ontwikkelt, en parallel hiermee een schilderstijl die slechts dankzij hard labeur erkenning verwerft. Eens de ideeën er echter staan, volgt de uitvoering snel, wat de grote productiviteit van de kunstenaar verklaart.

In Martigny begint de tentoonstelling bij het beeld van een Hollands moerasland (1881) en eindigt zij bij een olieverfschilderij uit Van Goghs laatste dagen (juli 1890), waarop twee jonge vrouwen door goudbruine velden wandelen die aan Gauguin doen denken. Hiertussen wandelt de bezoeker aan de hand van tekeningen en litho’s door een aantal plattelandsscènes, en ontdekt hij eerlijke stillevens. Het verblijf in Parijs, Montmartre en de vestingwerken, de Seine met zijn oevers, tonen een Van Gogh die al veel licht gebruikt en sterk onder de invloed van het impressionisme staat. De Rhône en daarna de Provence komen ruim aan bod in een reeks tekeningen met krachtig golvende lijnen.

Stichting Gianadda, Martigny, Zwitserland. Tot 26 november elke dag van 09.00 tot 19.00 uur.

Geïllustreerde catalogus, 320 blz., 45 Zwitserse frank. Tel. +41-27-722 39 78.

alain delaunois