UW GROOTSTE NACHTMERRIE

Wat is de ergste nachtmerrie voor een minister van Justitie? We geven drie opties. Primo: de ontsnapping van volksvijand nummer één, denk maar aan Marc Dutroux. Secundo: de collectieve uitbraak van 28 criminelen, zoals vorig jaar in Dendermonde. Of drie: de spectaculaire bevrijding van een gangster met een helikopter, zoals je die alleen in politiefilms ziet.

Toegegeven. Dit is een moeilijke vraag om te beantwoorden, omdat deze drie scenario’s zich de voorbije jaren effectief in België hebben voorgedaan. Daarom schotelen we u het volgende knelpunt voor. Wat zou het grootste schrikbeeld van een minister van Financiën zijn? We doen een suggestie: dat zijn rekeningen niet kloppen. Bijvoorbeeld, zijn fiscale administratie die de belastinginkomsten schromelijk overschat.

Ook dit gebeurde – met een rekenfout van 883,6 miljoen euro – in de zomer van vorig jaar. We zetten het denkspelletje voort. Wat zou volgens u de grootste flater zijn die een minister van Defensie kan slaan? Dat hij een buitenlandse strijdmacht een gebrek aan efficiëntie verwijt, terwijl zijn eigen leger een deel van het materiaal niet kan gebruiken uit gebrek aan wisselstukken?

Wel, vier jaar geleden uitte onze excellentie van Defensie, André Flahaut (PS), precies deze kritiek aan het Amerikaanse leger, nadat de Wall Street Journal in een opiniestuk brandhout had gemaakt van het Belgische leger. En dan zwijgen we nog over het eredoctoraat dat hij onlangs aan de Congolese president Laurent Kabila cadeau wou doen of zijn tochtje met een legerhelikopter van Evere naar Hasselt om er de klimaatfilm van Al Gore te bekijken.

Als toetje op de taart, serveren we u een laatste. Wat zou de ergste angstdroom zijn die een minister van Economie kan overkomen? Dat hijzelf en zijn beleidswerk als overbodig worden bestempeld. Ook dat werd realiteit. ‘Un ministre dont on peut faire l’économie’, titelden onze confraters van Trends-Tendances eind vorig jaar op de cover van hun blad. In tal van strategische dossiers – denk maar aan de monopoliepositie van Suez na een fusie met GDF – bleef Marc Verwilghen (Open VLD) prominent afwezig.

Met de federale verkiezingen in aantocht zijn het vooral Justitie en Financiën waar de politieke kopstukken in de Wetstraat werk willen van maken. Zo krijgt het ministerie van Financiën in de SP.A-beleidsplannen een cruciale rol toebedeeld. Meer efficiëntie met minder mensen, is de analyse van partijvoorzitter Johan Vande Lanotte. Een betere inning van de belastingen en sterkere controle van de fiscale fraude, mits een grondige reorganisatie van het departement, is inderdaad de uitdaging. Het siert de socialist dat hij daarbij een politiek heet hangijzer zoals de afslanking van de 29.000 ambtenaren bij Financiën niet uit de weg gaat.

Er duiken ook plannen op om het gerechtelijke apparaat grondiger te reorganiseren. Renaat Landuyt (SP.A) steekt zijn ambities niet onder stoelen of banken en wil de parketten duidelijker onder de leiding van de politiek plaatsen, met de minister als een soort ‘superprocureur’. Een praktijk die in de VS van toepassing is. De liberalen willen (voorlopig) nog niet zo ver gaan. Patrick Dewael (Open VLD), die zijn aspiraties als minister van Justitie evenmin verbergt, pleit voor een goed begrepen scheiding der machten waarbij ook de parlementen, voor bepaalde delicten, hun zeg kunnen hebben in het vervolgingsbeleid.

De beroepsprocedure moet volgens hem beperkt of beter getoetst worden, zodat misbruik hiervan door gewiekste advocaten vermeden wordt. Ook de justitieman van de CD&V, Tony Van Parys, is daar voorstander van. Zowel christen-democaten als liberalen willen eindelijk dat publiek-private samenwerking in het gevangeniswezen mogelijk wordt en denken ook aan de introductie van andere praktijken uit de privé om de efficiëntie van het gerecht voort te verhogen.

Allemaal valabele pistes. Van de meeste had al veel vroeger werk gemaakt moeten worden, ware het niet dat de persoon die na de kiesstrijd op de ministerpost belandt, nog altijd het uiteindelijke resultaat bepaalt. De hamvraag is dus: kan een volgende regering die zichzelf au sérieux neemt, het zich veroorloven die zelfde figuren terug op Justitie, Financiën, Defensie en Economie te laten plaats nemen?

Ons antwoord luidt als volgt: het zou de grootste nachtmerrie zijn die een kiezer kan overkomen.