Privatiseren betekende ooit de inbreng van privékapitaal en privéondernemingen in uitdovende staatsmonopolies. Bij Eandis betekent het de Vlaamse staat vervangen door de Chinese staat. Dat is het gevolg van de voorgenomen participatie door de State Grid Corporation of China in de Vlaamse distributienetwerkbeheerder voor elektriciteit, aardgas, warmte en openbare verlichting. De sexy Engelse naam verbergt een 100 procent staatsbedrijf, onder controle van de Chinese Communistische Partij.
Die ogenschijnlijke absurditeit roept fundamentele vragen op. Volgt de operatie, waarover de Vlaamse steden en gemeenten als ‘aandeelhouders’ finaal beslissen, een faire procedure? Telkens als de overheid een deel van de staatsinboedel op de markt wil brengen, zijn de bepaling van de voorwaarden en de keuze van de partner niet alleen een marktoperatie maar ook een politieke kwestie. Die realiteit dwingt tot een kritische introspectie.
Ik ben niet vertrouwd met de details, maar in de media staat te lezen dat de gunning kijkt naar de boekwaarde van Eandis, zijnde de historische waarde van de bestaande infrastructuur en de schulden. Nu hoef je echt geen beursgoeroe te zijn om te beseffen dat de marktwaarde van een bedrijf ook de toekomstige inkomsten vertaalt, die in het geval van de monopolist Eandis zo goed als verworven zijn. Vallen de steden en de gemeenten – verenigd in hun geldnood en hun onvermogen de noodzakelijke investeringen en de schulden te dragen – niet al te gemakkelijk voor de verleiding van de 830 miljoen waar de Chinezen mee zwaaien?
Over die vetpot gesproken: we vernemen dat State Grid 250 miljoen meer biedt dan de naaste concurrentie. De logica, zo wordt publiekelijk verkondigd, is dat het beste bod wint. Echt? Als de winnaar van een wedstrijd wint door doping, dan krijgt hij niet de gouden medaille, hij wordt gediskwalificeerd. Een Chinees staatsbedrijf dat op overnamepad gaat, biedt met de onbeperkte financiële steun van de Chinese staat en zijn staatsbanken. Dat is geen faire concurrentie ten aanzien van private spelers die hun geld op de markt moeten verwerven.
Investeringen en overnames door Chinese bedrijven in het buitenland, zeker door staatsbedrijven, zijn in wezen stappen in de internationale strategie van China. Dat maakt van Eandis niet alleen een politieke, maar ook een strategische en geopolitieke keuze. De distributie van elektriciteit staat voor grote transformaties. Elektrische auto’s, grote thuisbatterijen, warmtepompen, zonnepanelen, en zo meer: de nieuwe technologie die de transitie naar duurzame energie zal dragen, zal elektriciteitsdistributie revolutionair veranderen.
Op korte termijn kopen de Chinezen in Eandis knowhow. Op lange termijn garanderen ze ofwel de Chinese toegang tot nieuwe westerse technologie, ofwel de afname van nieuwe Chinese technologie in het Westen. Eandis is maar een kleine pion in een groot geopolitiek schaakspel van Chinese strategische investeringen die de industriële macht van China op wereldniveau moeten consolideren.
Vlaanderen is zo de microkosmos van de problematische vermenging van het communistische China en de economische globalisering. Ik hoop dat de politieke partijen en hun afgevaardigden die bij Eandis de plak zwaaien, verder kijken dan hun neus lang is. Verscheidene westerse landen oordelen dezer dagen kritisch over grote Chinese investeringen in lokale nutsbedrijven en infrastructuur. We beseffen dat China en zijn bedrijven deels de globalisering gebruiken voor een Chinese agenda. We herinneren ons de voorspelling van Lenin dat kapitalisten het touw zouden verkopen waaraan ze zouden worden opgehangen.
We hoeven niet te vervallen in een fobie voor het ‘Gele Gevaar’. We moeten wel beseffen dat China in economie het verlengstuk van politiek ziet. Daarom moeten we assertiever onze eigen politieke belangen vrijwaren. Eandis verkoopt meer dan aandelen.
De auteur is directeur van denktank Itinera en doceert aan de UGent.
MARC DE VOS
Investeringen en overnames door Chinese bedrijven in het buitenland, zeker door staatsbedrijven, zijn in wezen stappen in de internationale strategie van China.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier