U moet paradoxen kunnen managen

Als vijanden voor de telkens weer noodzakelijke vernieuwing zag hij arrogantie (‘politieke oligarchie’), traditionele orthodoxieën, aderverkalking (‘ inflexible resources‘) en onvermogen (‘ core incompetencies‘). Deze zijn ook in Amerika voldoende aanwezig, maar misschien net iets minder dan elders?

Cruciaal is volgens Hamel dat de Verenigde Staten meer dan andere landen beide kanten van een aantal paradoxen met elkaar weten te verbinden: coherentie én diversiteit, gemeenschap én activisme, kracht én compassie, moed én voorzichtigheid, godsdienst en seculariteit.

Op het eerste gezicht denk je dan: in Europa hebben we dat toch ook? Maar misschien is het wel waar dat de Verenigde Staten bij een aantal van die spanningsvelden net iets krachtiger elk van de extremen met elkaar verbinden: de Amerikaanse smeltkroes verhindert niet het tot stand komen van een Amerikaanse identiteit; het Amerikaanse conservatieve gemeenschapsgevoel is ongetwijfeld sterker, maar het verhindert niet een sterk ondernemerschap (politiek activisme is waarschijnlijk in Europa sterker); Darwinistische kracht is ongetwijfeld sterker in de VS; daarom heb ik over die Amerikaanse compassie meer twijfels. Na 11 september 2001 viel naast moed inderdaad ook voorzichtigheid op (ten tijde van de Iraakse inval in Koeweit was het overigens Margaret Thatcher die George Bush sr. en Colin Powell tot meer daadkracht moest aanzetten). Ten slotte die Amerikaanse combinatie van het religieuze met het aards-materiële, dat is ongetwijfeld bijzonder.

Dany Jacobs

De auteur is hoogleraar Strategisch Management aan de Rijksuniversiteit Groningen en Associate Dean van TSM Business School, de business school van de universiteiten Groningen en Twente.

Concurreren gaat steeds meer over het combineren van hard en zacht: medewerkers worden afgerekend op hun prestaties, maar tegelijk moet je ze bij alles betrekken.