Als je een nieuw begrip leert kennen, zie je het overal. In één week heb ik twee lezingen gevolgd over bore-out en heb ik twee gesprekken gehad met managers die duidelijk alle symptomen van bore-out vertoonden. Als je begint rond te kijken, zie je het overal.
Bore-out is het zusje van burn-out. Dat laatste kent wel iedereen. Een toestand van totale uitputting. Men heeft zich jarenlang aan de job gegeven, en plots heeft men het gevoel dat de stekker eruit is getrokken. Het bobijntje is af. Men is opgebrand. Een echte burn-out vraagt maandenlang herstel, en de wonden genezen heel langzaam.
Bore-out is een mildere vorm, maar lijkt ernstig in opmars. Nadja is 37 en financieel manager bij een nutsbedrijf. Ze heeft het allemaal al gezien, is die budgetrituelen, dat net niet vervalsen van de cijfers, dat opvoeren van allerlei shows al lang beu. De grote vraag die telkens bij haar opduikt is: waarom? Er lopen voortdurend consultants rond die elkaar opvolgen in een tempo dat Nadja niet meer kan bijhouden. Die consultants worden almaar jonger en incompetenter. Door de opeenvolgende fusies is haar job steeds enger geworden. Vroeger kon ze zich onvoorwaardelijk achter de aanpak van de top scharen. Nu blijft enkel nog de vertaling naar ‘geld’ over. Al het boeiende, het uitdagende is volledig verdwenen. Macchiavelli kampeert in elke gang, en als rationele financieel deskundige heeft ze een gloeiende hekel aan politics. Ze verveelt zich, stuurt almaar meer privémails, begint meer en meer boeken op haar iPad te lezen tijdens het werk, en ze is een meester geworden in het sturen van ‘druk bezig’-signalen, terwijl ze zich vooral gewoon bezighoudt.
Kris is 46, arts van opleiding, en werkt voor een groot farmaceutisch bedrijf. Hij wordt gek van de eindeloze veranderingen aan de top, Amerikanen en Britten die elkaar om de twee jaar aflossen, en telkens andere holle slogans meebrengen. Ze moeten als farmaceutisch bedrijf patiëntgericht zijn, maar niemand van de top brengt ook maar één uur per jaar door bij patiënten, behalve natuurlijk als hun moeder ziek is. Hij heeft al verschillende keren tegen de hiërarchie geklaagd dat hij weer een echte uitdaging wil, maar de top haalt enkel de schouders op. De jongeren draaien enthousiast mee in gekke, eindeloze meetings waar nooit iets beslist wordt, en hoe meer de top schreeuwt radical & deep change, hoe meer alles hetzelfde blijft. Hij betrapt zichzelf steeds meer op tekeningen maken, eindeloze schetsen van sportwagens, en op surfen op het internet, vaak wat doelloos.
Dit zouden twee geïsoleerde gevallen kunnen zijn, mensen met een zwakke persoonlijkheidsstructuur, of, zoals in het tweede geval, iemand die dringend naar een cursus leadership moet worden gestuurd. Want leiders inspireren, motiveren, enthousiasmeren. Maar daar ligt het probleem niet. Bore-out is strikt genomen iets dat ontstaat als je je verveelt op het werk, als je het gevoel hebt dat je vooral moet doen alsof je druk bezig bent. Het is de stress die ontstaat uit verveling.
Maar door deze verhalen en andere voorbeelden die mijn pad de jongste maanden hebben gekruist, loopt een andere rode draad. Paradise lost. De stress die ontstaat uit zinloosheid. Het zou hier allemaal zo veel beter, zinvoller, leuker, menselijker ook, kunnen zijn, maar er is geen oog voor. Ik heb talenten van allerlei soort, maar niemand lijkt erin geïnteresseerd. Wat ik kan en wil, past niet in het enge managementtaaltje van ‘KPI’s’, ‘strategische stretch’ of ‘burning platforms’. Er komen nieuwe missionstatements, er komen coaches, er komen cursussen leadership & change. En die zijn stuk voor stuk holler dan hol.
Geld kan vele problemen toedekken. Als bedrijven groeien is er ruimte voor leuke initiatieven. Maar het geld is op. Of de moderne managementtechnieken hebben het vet van de soep gehaald. En je ziet bore-out zienderogen toenemen. In de banksector, in de energiesector, in de farmaceutische sector, kortom in alle sectoren waar het vet van de soep is. En het vervelende is dat elke goedbedoelde aanpak om daar verandering in te brengen, botst op een muur van cynisme, veranderingsmoeheid en het volgende schandaal over de leiding dat zal worden onthuld in de krant van morgen. We beleven het eindspel van een bepaald soort management. Bij het schaakspel zijn eindspelen bijzonder boeiend, en vlak na het eindspel zijn de winnaar en de verliezer bekend.
De auteur is partner-hoogleraar management aan de Vlerick Business School.
MARC BUELENS
We beleven het eindspel van een bepaald soort management.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier