U kunt weer op beide oren slapen

Om het Zwitserse bankgeheim te breken lanceert Didier Reynders de idee van een fiscale amnestie op Europees vlak. In eigen land is er al sinds 1 januari een regeling van kracht waardoor zwart geld kan worden gerepatrieerd, aldus de Belgische minister van Financiën. Kunnen Belgen met zwart geld binnenkort weer helemaal rustig slapen?

In het gerenoveerde Paleis van Walckiers in Brussel ontvouwt minister van Financiën Didier Reynders ( MR) voor Trends zijn ambitieuze plan om zwart geld uit het buitenland terug te halen en een Europees stelsel voor spaarcenten in te voeren. Zonder hulp van een kabinetsmedewerker tekent hij de fiscale krijtlijnen van de volgende regering uit.

Reynders is een pleitbezorger van een fiscale amnestie op Europees vlak. Tijdens de Europese ministerraad op 21 januari brak hij een lans voor amnestie omdat hij hiermee Zwitserland en andere belastingparadijzen onder druk wil zetten om hun bankgeheim op te heffen. Tegelijk hoopt hij de oneerlijke concurrentie tussen de lidstaten om spaargeld aan te trekken uit te schakelen.

Het idee van een fiscale amnestie wint veld. Na Ierland en Italië voerde Portugal in november van vorig jaar een algemene amnestie in (zie ook blz. 48). Duitsland overweegt een regularisatie van niet aangegeven inkomsten. In ons land kan sinds 1 januari voor individuele dossiers een ruling worden aangevraagd, ook voor de repatriëring van zwart geld. Daardoor kan de belastingplichtige een individuele overeenkomst sluiten met de belastingadministratie over zijn fiscale toestand.

Wel pleit de Luikse liberaal voor een Europese maatregel: “Wij zijn altijd een voorstander van een gemeenschappelijke aanpak van de fiscale problemen geweest. Elk land heeft zo zijn specialiteiten en je moet die binnen één pakket bekijken. Daarom staan wij achter het beleid van de Europese Commissie om een geharmoniseerde behandeling van de spaarinkomsten goed te keuren en de concurrentievervalsende belastingregimes af te schaffen. Nu we aan de vooravond van een gemeenschappelijke aanpak voor de toekomst staan, is de tijd rijp om een eenvormige regeling voor het verleden uit te werken. Begin 2004 breidt de Europese Unie uit van vijftien naar 25 lidstaten en zal het nog moeilijker worden een unanieme beslissing te bereiken.”

TRENDS. Hoe ziet zo’n fiscale amnestie op Europese schaal er volgens u uit?

DIDIER REYNDERS (MINISTER FINANCIEN). “We zouden de belastingplichtigen gedurende een bepaalde periode – waarschijnlijk zes maanden, maar niet langer dan één jaar – de kans moeten geven om hun fouten uit het verleden tegen een aanvaardbare kostprijs te herstellen. Wat de niet aangegeven inkomsten uit spaarcenten betreft, denk ik aan het tarief van de roerende voorheffing: 15%. Bovendien moet er een goede samenwerking komen tussen de fiscale administraties en de bijzondere cellen die bevoegd zijn voor de strijd tegen de fiscale fraude. Zo kunnen we vermijden dat de grote criminaliteit van dit voordeel geniet. Ook moet de strenge antiwitwaswetgeving behouden blijven. Tenslotte gaat het om een repatriëring van kapitalen. Zwart geld in eigen land zal voor de vergiffenis die Europa schenkt niet in aanmerking komen.”

Waarom volgen we niet het Ierse of Italiaanse voorbeeld?

REYNDERS. “In België krijg je fiscale amnestie politiek nooit verkocht, tenzij alle lidstaten meedoen. Bovendien versterkt een Europese maatregel onze strijd tegen de witwaspraktijken en tegen zwart geld dat afkomstig is uit zware criminaliteit, zoals drugshandel. Dankzij een goede samenwerking tussen de parketten en antifraudediensten van de lidstaten ben je beter gewapend om de noodzakelijke controles uit te voeren. Zo los je de ethische bezwaren tegen een fiscale amnestie op.”

Regeringscommissaris Alain Zenner werkt al aan een regularisatie van niet aangegeven inkomsten. Fluit u hem nu terug?

REYNDERS. “Mijn administratie neemt geregeld initiatieven en dat is goed. Maar als minister van Financiën moet ik mijn politieke verantwoordelijkheid nemen. Ons land is te klein en onze economie te open om een algemene fiscale amnestie door te voeren. Dat gebeurt beter op Europees vlak. Nochtans kan iedere Belg sinds 1 januari van dit jaar een ruling aanvragen om zijn zwarte geld te repatriëren. Dat soort overeenkomsten zal voor de nodige rechtszekerheid zorgen.”

Wie verzekert de berouwvolle zondaars dat zij achteraf niet met terugwerkende kracht nog eens aangepakt zullen worden?

REYNDERS. “Tot nu toe konden de belastingplichtigen op eigen initiatief met de lokale belastingcontroleur hun situatie rechtzetten. Ze betaalden dan een belasting over de drie afgelopen jaren. Voortaan kunnen zowel particulieren als bedrijven een ruling met de administratie afsluiten over de fiscale behandeling van hun gerepatrieerde kapitalen en/of goederen. Deze individuele contracten tussen belastingplichtige en fiscus zijn bindend voor beide partijen. Bovendien verschijnt elke ruling anoniem op de website van Financiën en krijgt het parlement telkens een verslag. Zo geven we de nodige openbaarheid aan elk akkoord. Met de publicatie verwerft de ruling ruime bekendheid, wat de rechtszekerheid voor de belastingplichtige versterkt. Het klopt dat een volgende regering het rulingsysteem voor de toekomst kan veranderen, maar niet de individuele beslissingen uit het verleden.”

Intussen ontbreken de koninklijke besluiten en is er nog geen rulingcommissie opgericht.

REYNDERS. “Mijn ervaring is dat je in dit land eerst een wet moet maken, daarna volgen de uitvoeringsbesluiten wel. Anders duurt de procedure veel te lang. Bovendien staat op onze website al een adres waar de belastingplichtigen de nodige inlichtingen kunnen inwinnen. Vandaag zijn we volop de administratie aan het herstructureren om de aanvragen te behandelen. Begin maart zal alles klaar zijn en gaan we brochures verspreiden om het systeem te promoten bij de ondernemingen en de fiscale adviesbureaus. Bovendien kunnen de belastingplichtigen door de publicatie van de rulings nagaan hoe de procedure verloopt. Op termijn zouden we dus tot kosteloze rulings moeten komen, dat wil zeggen zonder tussenkomst van duur betaalde raadgevers of consulenten.”

Aan welke voorwaarden moeten de belastingplichtigen voldoen?

REYNDERS. “De belastingplichtigen moeten altijd belasting betalen tegen de tarieven die vaststaan. Over de toepassing van de wet kan met de rulingdienst onderhandeld worden. Roerende inkomsten bijvoorbeeld zullen aan een heffing van 15% onderworpen worden. Wat eventuele boetes en nalatigheidsinteresten betreft, zal de administratie elk dossier afzonderlijk evalueren. Op een vrijwillige aangifte volgt geen sanctie. Natuurlijk kun je moeilijk over een spontane melding spreken als de fiscus al een onderzoek heeft ingesteld of een controle heeft aangekondigd. Bovendien zal bij fraude nooit een ruling worden toegestaan. Belastingplichtigen kunnen alleen een overeenkomst aanvragen als ze een vergissing op hun aangifte hebben begaan of vergeten zijn om bepaalde inkomsten aan te geven.”

Maar welke voordelen hebben rulings dan?

REYNDERS. “Het is een snelle procedure. In principe moet de belastingplichtige binnen drie maanden na zijn aanvraag een antwoord krijgen. Natuurlijk blijft die termijn verlengbaar, zodat de administratie bijkomende inlichtingen kan vragen. Maar dankzij een ruling weet de belastingplichtige van tevoren hoe zijn activiteiten fiscaal worden behandeld. Zodra een ruling is afgesloten, blijven de afspraken de hele periode van kracht. Bovendien is de overeenkomst bindend voor alle administraties, zowel het hoofdbestuur als de buitendiensten. Dat vergroot de rechtszekerheid. Deze perspectieven zijn zeer belangrijk voor bedrijven, multinationals in het bijzonder. Daarom zijn rulings ook een belangrijk instrument om België fiscaal aantrekkelijker te maken voor buitenlandse investeerders.”

Op korte termijn zou de recente verlaging van de personen- en vennootschapsbelasting door het terugverdieneffect jaarlijks 300 à 500 miljoen euro opleveren. Die geringe inkomsten staan in schril contrast met de 1,5 miljard euro die de Italiaanse schatkist verdiende door fiscale amnestie te verlenen.

REYNDERS. “Dat was een eenmalige operatie. Als de EU een algemene amnestie doorvoert, zullen wij deze inkomsten kunnen gebruiken voor de bijkomende afbouw van de overheidsschuld of de extra financiering van het Zilverfonds. Wij kiezen echter voor een verdere verlaging van de fiscale druk, die wij zullen financieren met het terugverdieneffect uit de huidige hervorming en met de vermindering van interestlasten. Maar deze operatie is slechts mogelijk bij een begrotingsevenwicht en als de algemene schuldgraad minder dan 100% van het bruto nationaal product bedraagt.

“Dankzij ons beleid zullen wij begin 2004 deze doelstellingen zeker halen. Op dat ogenblik beschikken wij opnieuw over de nodige middelen om onze fiscale plannen door te voeren en tegelijk de nodige aandacht te besteden aan de verbetering van de gezondheidszorg of de verhoging van de veiligheid. Jammer genoeg werpen de schulden van de NMBS een schaduw op deze plannen. Natuurlijk kan zo’n operatie niet in één keer verwezenlijkt worden. Je moet ze spreiden over vijf jaar. Maar dat zal de grote uitdaging voor de volgende legislatuur zijn.”

Aan welke concrete maatregelen denkt u?

REYNDERS. “Wat de vennootschappen betreft, streven wij naar een basistarief van 30% en de afschaffing van de anticrisisbijdrage. In de personenbelasting zou ik nog een stap verder willen gaan. Ik denk bijvoorbeeld aan een verhoging van het belastbaar minimum. Als basisreferentie neem ik het zogenaamde leefloon van 10.000 euro per jaar. Iedereen die zijn eerste schijf van 10.000 euro verdient, hoeft daar voor mij geen belasting op te betalen.

“Daarnaast zou ik de belastingkredieten – dat is een inkomen dat de fiscus uitbetaalt aan laagverdieners in plaats van belastingen te heffen – willen optrekken. Ook de inkomensgrens van de begunstigden mag van mij stijgen naar 20.000 euro per jaar. Momenteel ligt dat plafond op zo’n 17.000 euro. Op belastingkredieten zijn geen sociale bijdragen verschuldigd. Zo betaalt de fiscus als het ware de werkgever om een belastingplichtige in dienst te nemen, wat de activiteitsgraad van de bevolking vergroot. Op die manier zou de werkgever een brutoloon uitbetalen dat in werkelijkheid lager is dan het nettoloon dat de werknemer op het einde van de maand ontvangt. Vergeet ook niet dat voor elke tewerkgestelde de overheid geen werkloosheidsvergoeding moet betalen.”

Moet er ook niet aan de belastingschalen gesleuteld worden?

REYNDERS. “We zijn nu al gezakt van zeven naar vijf tarieven, met een maximum van 50%. Ik zou dat aantal willen terugschroeven naar drie, met een top van 45%. Premier Guy Verhofstadt droomt zelfs hardop van 40%. Tegelijk steun ik het jongste voorstel van de Hoge Raad van Financiën om het aantal aftrekposten te beperken tot drie categorieën. Ik denk bijvoorbeeld aan gezinnen met kinderen, pensioensparen en duurzame ontwikkeling.”

Zal er als tegenprestatie geen vermogensbelasting opduiken?

REYNDERS. “Neen, want wij zullen de belastingverlaging kunnen financieren met de terugverdieneffecten en de vermindering van de interestlasten. Het probleem van de kapitaalvlucht zit echter bij de hoge successierechten. Gelukkig hebben Vlaanderen en Wallonië deze tarieven al verlaagd. Daarnaast vind ik dat de vermogensoverdrachten tussen verschillende generaties bij leven moeten gestimuleerd worden. Momenteel kan men geld en roerende goederen schenken via de handgift. Als de schenker nog drie jaar blijft leven is de transactie geldig zonder dat er successierechten of schenkingsrechten moeten betaald worden. Mijns inziens moet zo’n belastingvrije overdracht ook mogelijk gemaakt worden voor onroerende goederen. Dat is zeer nuttig voor onze economie. Ondernemers zouden hun bedrijfsgebouwen belastingvrij kunnen overdragen aan hun kinderen. Nu worden ze daar zeer zwaar op belast. Ik wil zelfs nog verder gaan, want het gunstregime in de successierechten dat geldt voor de overdracht van de familiale onderneming is veel te log en het is veel te moeilijk om aan alle wettelijke voorwaarden te voldoen.”

Werner Niemegeers, Eric Pompen [{ssquf}]

eric.pompen@trends.be

Vanaf 20 januari kan iedere belastingbetaler de nieuwe fiscale tarieven voor zijn inkomsten zelf berekenen. Surf naar de website van het ministerie van Financiën op minfin.fgov.be

Een artikel over algemene fiscale amnestie in het Nederlands Juristenblad.

“In België krijg je fiscale amnestie politiek nooit verkocht, tenzij alle EU-lidstaten meedoen.”

“Op termijn zouden we tot kosteloze rulings moeten komen, dit wil zeggen zonder tussenkomst van duur betaalde raadgevers of consulenten.”