Tweedeling ?

De economische activiteit in Limburg herstelde zich verder in 1996. Limburg heeft twee troeven : grond en geld. Onder meer het noorden van de provincie plukt daarvan de vruchten.

Midden-Limburg, met Hasselt en Genk, is traditioneel het economische hart van Limburg. Maar sinds enige tijd is het niet meer alleen. Uit de jaarlijkse analyse die het VKW Limburg maakt op basis van de eigen Top 500 blijkt dat Midden-Limburg (35.000 van de 69.000 jobs bij de Top 500-bedrijven) blijft groeien, maar dat doet ook Noord-Limburg (de tweede grootste regio geworden met 11.000 jobs). Het Maasland, West- en Zuid-Limburg verliezen terrein. Vooral Zuid-Limburg dreigt een economisch kerkhof te worden. Het faillissement van Nova in Tongeren is exemplarisch.

“In Noord-Limburg staat vooral de metaalsector sterk,” zegt Koen Hendrix, stafmedewerker VKW Limburg. “Er zijn weinig toeleveringsbedrijven voor Ford Genk, wat de regio onafhankelijker maakt. De ondernemingen moeten het er vooral van Nederland hebben.” “Er is hier ook een weefsel ontstaan van kleine bedrijven die tot een dimensie zijn uitgegroeid die hun continuïteit verzekert,” zegt Bert Liebaert, gedelegeerd bestuurder van Liebaert Staalbouw. In de bedrijfsprofielen (zie blz. 55) geven we enkele voorbeelden : Ellimetal in Ellikom, Spaas Kaarsen in Hamont en Liebaert Staalbouw in Houthalen.

De vorige streekdossiers waren een aanhoudende litanie over te weinig industriegronden. Limburg kent dat probleem veel minder. En Noord-Limburg helemaal niet. Als er in Limburg een groot bedrijf bijkomt, maakt net daarom Noord-Limburg het meeste kans.

Hoofdprobleem van Noord-Limburg blijft de ontsluiting. Ook al is die de laatste jaren fel verbeterd, toch blijft het doortrekken van de noord-zuid-verbinding, van Hasselt liefst tot in het Nederlandse Eindhoven. Piet Schiepers voert momenteel als voorzitter van de Gewestelijke Ontwikkelingsmaatschappij (Gom) Limburg besprekingen met de burgemeester van Eindhoven om synergieën te creëren tussen het Belgische Limburg en de Nederlandse provincies Brabant en Limburg.

Structuurplan Vlaanderen is fout

Het Ontwerp Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen (RSV) stelt dat Limburg 550 hectare te veel industriegrond heeft. Die rekensom ligt de Limburgers als een baksteen op de maag. Met epitetha als foutief, onvolledig, onrealistisch en betwistbaar wordt het plan op de korrel genomen. Voorzitter Schiepers en administrateur-generaal Raymond Van Ballaer van de Gom Limburg geven weerwerk met een rapport van 70 pagina’s in de hand.

“Het RSV raamt de behoefte van Vlaanderen aan industrieterreinen op 10.000 hectare. Limburg krijgt daarvan 13 % toegewezen. Dat is te weinig,” zegt Raymond Van Ballaer. “Een derde van de expansiekredieten van de Vlaamse regering stroomt naar Limburg, juist omdat hier zo’n enorme dynamiek is. In vergelijking met de rest van Vlaanderen hebben we een surplus van 10.000 werklozen dat we moeten wegwerken. Onze werkloosheid ligt op 15 %, elders op 11 %. De industrie is in Limburg relatief belangrijker dan in de rest van Vlaanderen : haar aandeel bedraagt bijna 40 %. Dat percentage willen we minstens stabiliseren. Het Ontwerp RSV houdt geen rekening met de activiteitsgraad, de opsplitsing tussen industrie en tertiaire sector (die verschillende terreinbehoeften hebben), het verschil tussen uitbreiding in bestaande bedrijven en in nieuwe.”

Ook het probleem van de zonevreemde bedrijven die moeten worden geherlokaliseerd, is volgens Van Ballaer onnauwkeurig ingeschat. Bovendien telt Limburg veel vervuilde en niet onmiddellijk beschikbare gronden (de voormalige PRB-terreinen in Lommel bijvoorbeeld) en heeft van de mijnterreinen ruim 1162 ha een niet-industrieel doel gekregen. Conclusie van de Gom : in een periode van 15 jaar is er behoefte aan minimaal 1908 ha bouwrijpe industriegrond, en geen 1300 ha zoals het Ontwerp RSV beweert.”

Piet Schiepers heeft direct een reeks voorstellen : Tongeren, Genk-Zuid en Opglabbeek. In Lommel is een nieuw terrein van 140 ha voorzien. Zodra het militaire vliegveld van Brustem is overgedragen, zullen 82 van de 350 ha aangeboden worden, weliswaar na sanering. Ook Fenix zou Schiepers graag als industrieterrein inpalmen, maar dan moet het gewestplan nog eens gewijzigd worden.

Voor het aantrekken van buitenlandse investeerders voelt Limburg de hete adem van Nederland en Wallonië in de nek. Toch slaagde de Gom erin om sedert 1991 63 buitenlandse bedrijven naar Limburg te halen, goed voor 3500 arbeidsplaatsen en 23 miljard frank aan investeringen. De Gom is nu aan het lobbyen om een megaproject binnen te halen dat nog eens honderden arbeidsplaatsen kan opleveren.

Een onderzoek bij 80 bedrijven die niet voor Limburg gekozen hadden, bracht aan het licht dat 27 % een gebrek aan landscaping als reden opgaf. Incentives kwamen pas op de derde plaats. Daarom heeft de Gom een project ontwikkeld voor aanplantingen met inheems groen op de industrieterreinen die liggen in de door Europa gesteunde Doelstelling 2-gebieden. Een eerste boom werd geplaatst op het Nolimpark in Lommel. In het totaal gaat het om meer dan 4000 ha en een investering van 217 miljoen frank, grotendeels Europees gesubsidieerd. De gemeenten moeten 10 % bijdragen.

De Gom kijkt al een tijdje met begerige blikken naar een Brits type van industriezone met convenience shops, banken en zelfs kinderopvang voor mensen die daar werken. Een aparte architectuur, veel waterpartijen, zelfs een golfterrein en andere recreatiemogelijkheden maken het geheel nog aantrekkelijker. Piet Schiepers gaat eerst in Engeland poolshoogte nemen en dan onderzoeken waar een dergelijke formule in Limburg mogelijk is.

Limburg diversifieert

Diversificatie is een van de grote bekommernissen van de Gom. De automobielsector Ford Genk en het net van toeleveranciers errond speelt in Limburg een belangrijke rol, maar tegelijk maakt dat de provincie kwetsbaar. Renault Vilvoorde is een waarschuwingsteken dat in Limburg goed gehoord werd. De laatste tijd werden enkele successen geboekt door het aantrekken van logistieke centra zoals SKF in Tongeren.

Veel wordt verwacht van het Mediapark Limburg dat stilaan vaste vorm begint te krijgen. Een gedeelte van de terreinen langsheen de Universiteitslaan in Diepenbeek zal ontwikkeld worden tot een synergiegebied voor nieuwe media. Daar komt accommodatie voor research-georiënteerde activiteiten op de site van het Wetenschapspark, alsook publieksgerichte accommodatie (tv-studio, multimedia, interactieve diensten). Het project zal kunnen genieten van de bestaande infrastructuur in de omgeving, met name de videoconferentiefaciliteiten van het Flanders-Nippon Golf Center en de expositie- en congresinfrastructuur van de Grenslandhallen. De provincie heeft in dit project 5 miljoen frank veil voor een kapitaalsverhoging in de nv Wetenschapspark.

“In die sector moeten wij verdergaan,” meent Raymond Van Ballaer. “De Vlaamse overheid wil tegen het jaar 2000 een grote en een kleine halfgeleiderfabriek naar Vlaanderen halen, goed voor 2 à 3000, resp. 7 à 800 arbeidsplaatsen. Wij hebben ons kandidaat gesteld met een compleet uitgewerkte studie.”

GUIDO MUELENAER WILFRIED PETERS

HET WETENSCHAPSPARK (DIEPENBEEK) Op deze site komt het Mediapark Limburg, een synergiegebied voor nieuwe media.