Twee ego’s, één zetel

De fusiegolf in het Amerikaanse financiële landschap lijkt niet meer te stoppen: op paasmaandag kondigden zowel NationsBank en BankAmerica als Banc One en First Chicago een fusie aan. En een week eerder hadden Citicorp en Travelers Group de grootste fusie-operatie uit de Amerikaanse geschiedenis bekendgemaakt. Trends schouwt leven en werk van de hoofdrolspelers van deze laatste instellingen, en bekijkt de reacties op het welslagen van hun gok.

De 59-jarige John Reed, topman van de commerciële bank Citicorp, en de 65-jarige Sanford Weill, van de financiëledienstengroep Travelers Group, hadden de symboliek bij de aankondiging van de fusie van hun bedrijven zorgvuldig uitgekozen. Reed droeg een rode das met parapluutjes, het logo van Travelers. Weill droeg dezelfde das, maar dan in het blauw. De twee zullen het fusiebedrijf Citigroup – goed voor een beurskapitalisatie van 140 miljard dollar, de grootste fusie in de Amerikaanse geschiedenis – gezamenlijk leiden. Met hun gelijkaardige, maar niet identieke dassen wilden de twee zwaargewichten, gewoon om de eerste viool te spelen, hun goede verstandhouding beklemtonen. “Het is als ma en pa in één huis,” zei Reed. Waarop Weill: “Ik ben 43 jaar getrouwd. Ik ben het gewoon om verteld te worden wat ik moet doen.”

Maar dat nam de twijfels van de waarnemers niet weg. “De grootste bedreiging voor het fusieproject is de poging van Reed en Weill om de macht te delen,” schrijft The Financial Times. De ego’s van beide mannen liggen te ver uiteen. John Reed is een teruggetrokken man met weinig vrienden die harde ontslagen niet schuwt om zijn kaderleden op één lijn te houden. Eerder dan een dagdagelijkse manager, is Reed een analiticus en strateeg achter de schermen. Hij is een ingenieur van het Amerikaanse Massachusetts Institute of Technology, “meer op zijn gemak met technologie dan met mensen”, aldus The New York Times. Sanford Weill, gekend als ” Sandy“, is al even ambitieus als Reed, en heeft in zijn carrière duizenden mensen ontslagen, maar is een doener, opgegroeid in de straten van Brooklyn. Selfmade en vertrouwend op zijn instinct, maakt hij makkelijk vrienden in de hoogste kringen, en is in zijn bedrijf omringd door een groep loyale kaderleden.

In het voordeel

van de operatie pleiten de weinige overlappingen in de expertise van beide mannen. Reed heeft ervaring met commercieel en internationaal bankieren, maar – zoals hij zelf toegaf – weet bitter weinig af van makelaarsactiviteiten, waarin Weill dan weer thuis is. Bovendien is de eer een stimulus om het avontuur te doen slagen: “Sandy en ik zijn geen jonge starters,” zegt Reed aan The Wall Street Journal. “Als dit geen succes wordt, is dit onze laatste kans geweest.” Vele waarnemers wijzen op een stok achter de deur: een groot deel van het vermogen van Reed en Weill bestaat uit aandelen in hun bedrijf. Ze hebben dus alle belang bij goede prestaties van dat bedrijf. De “uiteenlopende ego’s” zullen zich daarom hoeden voor onderlinge twisten.

Harde leerschool

Sanford Weill is de zoon van een ingeweken Poolse kleermaker. Dat belette hem echter niet om zijn studies aan de Cornell University af te maken. Begonnen met een schamel baantje, krijgt hij in 1960 van familie en vrienden een kapitaaltje bijeen om een makelaarskantoor te starten. Met zijn zin voor spaarzaamheid en zijn legendarisch instinct voor goeie koopjes, zet hij zich aan een reeks overnames, wat uiteindelijk leidt tot het machtige makelaarshuis Shearson Loeb Rhoades. In 1981 verkoopt hij zijn bedrijf aan American Express, waar hij de nummer twee wordt. In 1985 vertrekt hij wegens een conflict met James Robinson, toen chief executive officer van American Express. Hij moet opnieuw van vooraf aan beginnen. Hij probeert BankAmerica over te nemen, maar mislukt. In 1986 koopt hij het in moeilijkheden verkerende Commercial Credit, waarvan hij de uitvalsbasis maakt voor achtereenvolgende overnames: de financiële groep Primerca, de verzekeraar Travelers, en zijn vroegere makelaarshuis Shearson. Kroon op het werk was zijn overname van Salomon Brothers in september 1997. Al die tijd behield hij zijn zuinigheid. Bij Travelers liet hij bloemen planten in een gebroken fontein toen de herstellingskosten te zwaar bleken te zijn.

John Reed,

geboren in Chicago, bracht zijn kinderjaren door in Argentinië en Brazilië. Op school stapelde hij de slechte cijfers op, te wijten aan zijn dyslexie. Dat stelden artsen pas veel later vast, maar intussen was hij gehard door de moeilijke jaren.

In 1965 begint hij bij Citicorp. Hij ontwikkelt er een aantal technologieprojecten, zoals de verspreiding op grote schaal van geldautomaten. Als hoofd van de consumentenafdeling van de bank lanceert hij in 1977 de kredietkaart, die echter aanvankelijk op een fiasco uitloopt, met een verlies van 100 miljoen dollar voor de bank. Vandaag is Citicorp een marktleider inzake kredietkaarten.

In 1984 wordt Reed voorzitter van Citicorp. Hij is dan 45 jaar. Opnieuw krijgt hij tegenslag: slechte leningen aan Latijns-Amerika en ineenstortende vastgoedprijzen in de jaren 80 en begin de jaren 90 brengen de bank op de rand van de afgrond. Zijn job staat op de tocht, maar hij werkt zich eruit met een geslaagde herstructurering.

Zal de fusie werken?

De veertig hoogste senior executives van Citicorp en Travelers Group samen aan het werk krijgen als een hechte groep, is een sleutel tot het slagen van de fusie, volgens Reed. Maar er zijn andere risico’s. Citigroup wordt een financiële supermarkt, met zowel traditionele bankdiensten, consumentenleningen, kredietkaarten als zakenbankiersdiensten, verzekeringen en effectenhandel. Het komt er dus op aan, aldus The Wall Street Journal, om aan gekruiste verkoop te doen. Travelers moet dus, bijvoorbeeld, auto- of levensverzekeringen kwijt kunnen aan klanten van Citicorp. Die laatste moet op zijn beurt hypotheekleningen slijten aan Travelers-klanten. Maar zo’n financiële supermarkten hebben nooit goed gedraaid, waarschuwt dezelfde krant, met een mislukte poging van American Express en een andere sisser van Sears, Roebuck & Co voor ogen.

Nog een hindernis is de VS-wetgeving, die een fusie van bancaire, verzekerings- en makelaarsactiviteiten verbiedt. Maar Reed en Weill gokken erop dat hierin verandering komt, getuige de zegen van de Federal Reserve, de Amerikaanse centrale bank, over enkele recente fusies van banken met kleine makelaarsbedrijven. Als hun gok lukt, zal dat de sector van de financiële diensten grondig door elkaar halen, steeds volgens The Wall Street Journal. Bankiers, verzekeraars en makelaars die dan niet snel genoeg positie kiezen, zullen achterop geraken.

The Economist denkt dat er wel degelijk belangrijke veranderingen aan de gang zijn in de financiële sector, en toont dat aan met een reeks voorbeelden, zoals de fusies van de Zwitserse banken UBS en Swiss Bank, en de overname van de verzekeraar Winterthur door Crédit Suisse. Schaal telt steeds meer, aldus The Economist. Als het bijhouden van de jongste informaticatechnologie jaarlijks miljarden dollars vergt, moet je groot zijn, zeer groot. Of misschien verwarren ‘s werelds leidende financiers eens te meer grootte met winstgevendheid.

JOZEF VANGELDER NATHALIE VAN YPERSELE