De auteur is hoofddocent aan de Universiteit Gent en partner van de Vlerick Leuven Gent Management School.
reacties: marc.buelens@trends.be
Als u aan minimaal 4 van de 5 onderstaande intake-criteria voldoet, is deze workshop geknipt voor u:
U hebt minimaal 2 jaar ervaring als coach.
U hebt lef.
U bent een doorzetter: al uw ethische signalen zullen op rood springen. Daar moet u even doorheen.
U hebt gevoel voor humor.
U bent geen Belg.
Beste lezer, voor 99.2 % onder u geldt dus dat u 4 op 4 moet scoren vooraleer u nut uit deze workshop zult halen, want u bent waarschijnlijk Belg. Toen ik even suggereerde aan een Belgische organisatie om als toelatingsvoorwaarde voor hun workshop ‘u bent geen Nederlander’ te vermelden, vroegen ze mij of ik soms de wet op het racisme wel kende.
In Nederland mag dit dus blijkbaar wel. Gelooft u mij niet? Surf dan even naar www.denkproducties.nl en zoek dan even naar de workshop ‘provocerend coachen’; daar zult u bovenstaand lijstje vinden. En doe dan één ding: schrijf u niet in! Om twee redenen: u bent er niet welkom; en als u toch zou gaan: Belgen zijn zo geshockeerd dat ze in de praktijk na een uurtje weglopen.
Dat is alleszins wat de directeur van denkproducties, Hans Janssen, mij vertelde. Hij heeft mij overigens de toestemming gegeven deze column te schrijven en letterlijk uit zijn brochure te citeren. Op een provocatie min of meer steekt het niet. Wat kan je immers verwachten van een organisatie die een programma durft aan te bieden met als titel: ‘leidinggeven aan Amsterdammers’? Dat bracht Hans en mij op nooit geziene mogelijkheden voor de Vlaamse markt:
Leidinggeven aan Antwerpenaren. Een les in nederigheid.
Het coachen van niet te coachen medewerkers. Hoe ga je om met personeelsleden uit de Westhoek?
Teambuilding voor Vlaams Blokkers en NVA’ers.
Time-management voor Limburgers. Win tijd, leer sneller praten.
De folder ‘provocerend coachen’ zelf is overigens de meest provocerende die ik ooit heb gezien. Een keurig geklede ‘rode’ duivel (sic!), met twee duivelsoortjes, en een sardonische lach, in keurig maatpak, steekt dreigend-uitnodigend de hand uit. Daar loopt elke Vlaming van weg. Daar loopt de Nederlandse markt storm voor. Over cultuurverschillen gesproken.
De meeste programma’s van denkproducties ademen dit soort ‘cultuur’ uit. Geen halfzachte benaderingen van teambuilding, win-win, soft skills en ‘ik ben oké-jij bent oké’. Neen, het gaat er keihard aan toe: no nonsense, winnen, succes boeken, punten scoren. Sympathieke jongens en meisjes, die Nederlanders.
De belangrijkste regel van het provocerend coachen: als je een ezel wilt laten vooruitlopen, moet je aan zijn staart trekken; dus niet begeleiden, aanmoedigen; neen gewoon de gecoachte in de andere richting duwen van wat hij wil, heel erg tegendraads zijn. Altijd advocaat van de… duivel spelen. Je confronteert de ander met zo’n vervelende spiegel van zijn gedrag dat hij wel móét reageren, dat hij wel móét verantwoordelijkheid voor het eigen gedrag opnemen. Je beklemtoont zo sterk het slechte dat het goede wel móét bovenkomen. De klassieke coach begrijpt, leeft mee en laat de cliënt of medewerker maar wentelen in zijn zelfbeklag, zijn eindeloze excuses, goede voornemens waar toch niets van zal komen. De provocerende coach lacht uit, zegt dat er toch niets aan te doen is. Enkele principes:
Beschouw de ander niet als uniek. Maak duidelijk dat zijn eindeloos gezeur over dingen waarover hij zich bijvoorbeeld schaamt, al even banaal is als keelpijn. Het komt overal voor, het was al jaren geleden voorspelbaar (ah, het is eruit, soms voel je je als een klein hulpeloos meisje, ook al draag je de titel van vice-president; is dat alles? Dat gevoel hebben toch alle vrouwen. Heb je ook nog iets belangrijks te zeggen?).
Mensen kunnen tegen een stootje. Stop maar met al die spaarstrategieën. Hak er maar op in.
Vrijheid is goed, controle is beter. Maak duidelijk dat je niet veel gelooft van al die goede voornemens (ga je nu echt proberen op tijd te komen? Twee keer op tijd komen, dat stelt nog niets voor).
Overdrijven: je overdrijft het probleem, het gevoel, een manier van denken (zover staan we al: je kunt met niemand communiceren, wat doen we hier dan nog?). De gecoachte zal dan wel zeggen: zo krankzinnig is het nu ook weer niet. Op die manier ontstaat dan realiteitsbesef.
Mensen lachen graag, ook met zichzelf. Gebruik humor, benoem bijvoorbeeld als zeer positief wat zij als negatief beschouwen (je kunt dus geen beslissingen nemen; goed zo, dan zul je zeker niet overhaast te werk gaan, je bent dus een betere besluitvormer dan 95 % der managers; heb je ook nog echte problemen?). Je begeleiding is een succes als de gecoachte je later kan vertellen: in gedachten hoorde ik je weer lachen.
Ziezo, en nu oefenen maar! Maar vergeet onze waarschuwing niet. Vergeet niet dat je het alleen mag uittesten op Nederlandse medewerkers. Die kunnen tegen een stootje.
Marc Buelens
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier