De toekomst is aan de elektrische wagen, voorspellen de meeste sectorspecialisten. De grootste vraag is hoelang de wachttijd nog duurt.
Een Airbus voor de elektrischebatterij-industrie, daar mikt Europees Commissaris voor de Energie-Unie Maro? ?efcovic op. De Europese vliegtuigbouwer ontstond in 1967 doordat Frankrijk, het Verenigd Koninkrijk en West-Duitsland hun krachten bundelden. Vijftig jaar later zijn de Europese batterijproducenten eveneens op één hand te tellen. Het Amerikaanse Tesla en Aziatische bedrijven als Panasonic, LG Chem en BYD roeren de trom.
De Slowaakse Europees Commissaris verwacht dat de groeicurve van de batterijmarkt er zal uitzien als een hockeystick, met een sterk versnellende groei na een korte aanloopperiode. De stijging van de vraag moet vooral komen van de elektrische wagens. Hun aantal zou, volgens cijfers van Bloomberg New Energy Finance, van nog geen miljoen in 2015 exploderen naar ongeveer 8 miljoen in 2025 en zelfs 48 miljoen in 2035 wereldwijd.
Anno 2017 zijn de cijfers nog zeer laag. In Europa is Noorwegen de uitzondering, met een marktaandeel van een vijfde voor elektrische wagens. Nederland is op een heel verre afstand het nummer twee, met een marktaandeel van 1,6 procent, weet het vakblad Automotive Industry Data.
België telde eind juni 6427 elektrische wagens, op een wagenpark van 5,7 miljoen auto’s. Dat komt neer op een marktaandeel van 0,11 procent, volgens cijfers van de voertuigenvereniging Febiac. Met de hybride variant erbij, klimt het aantal naar 10.001 wagens, of 0,17 procent marktaandeel. De verkoop van elektrische wagens stijgt weliswaar in snel tempo. In de eerste negen maanden van dit jaar werden 2268 elektrische wagens verkocht, wat het marktaandeel bij de nieuw verkochte wagens op 0,5 procent brengt.
De Vlaamse regering wil 60.000 elektrische wagens in Vlaanderen tegen 2020. Wie een elektrische wagen koopt, krijgt een premie van 4000 euro (volgend jaar 3000 euro). Daarnaast is er een vrijstelling van de belasting op inverkeerstelling en van de jaarlijkse verkeersbelasting.
E-tron
Toch moet België zich niet schamen voor zijn kennis over batterijtechnologie en elektrische voertuigenbouw, meent Patrick Danau, de directeur van Audi Brussels, de fabriek die zich volledig zal toeleggen op de bouw van elektrische wagens. Begin vorig jaar werd bekend dat Vorst de eerste volledig elektrische e-tron SUV van het Duitse premiummerk mag bouwen.
“De serieproductie start in 2018”, zegt Andreas Cremer, de secretaris-generaal van Audi Brussels. En de voorbije zomer volgde extra goed nieuws: de fabriek in Vorst mag ook een coupéversie van de e-tron maken. “We staan uiteraard voor een aantal uitdagingen”, benadrukt Cremer. “Onze 3000 werknemers leren volledig nieuwe technologieën. Veiligheid op de werkvloer is zo mogelijk nog belangrijker geworden, want de werknemers moeten omgaan met hogevolttechniek.”
Vorst heeft zijn eigen batterijenfabriek, die batterijen assembleert uit diverse modules van leveranciers. Ook Belgische leveranciers leveren onderdelen. De lakproducent Alro uit Dilsen brengt bijvoorbeeld een roestvrije laag aan op de batterijbehuizing. Het onderzoek rond batterijen gebeurt in het Duitse Ingolstadt, het kerncentrum voor onderzoek en ontwikkeling van Audi. Toch wordt de fabriek in Vorst de referentie in de groep voor de assemblage van elektrische wagens. Het Duitse premiummerk wil vanaf 2021 al zijn nieuwe modellen met een elektrische aandrijving uitrusten.
Daar komen de Chinezen
Ook in Roeselare huist expertise van elektrische voertuigen. De bussenbouwer VDL Bus Roeselare is het kenniscentrum voor elektrische bussen van het Nederlandse industriële conglomeraat Van der Leegte Groep. Algemeen directeur Peter Wouters verwacht dat ruim de helft van de omzet in 2019 zal bestaan uit de productie van elektrische bussen.
VDL Bus Roeselare werkt al orders af voor het openbaar vervoer in Eindhoven, Keulen en Münster. Vandaag wordt een bestelling van 100 bussen voor de regio Noord-Holland afgewerkt, de grootste order ooit in Europa voor elektrische bussen. Het aantal werknemers klom daarmee tijdelijk met 100 naar bijna 600. “We hebben een eigen opleidingscentrum. De helft van onze werknemers wordt geschoold voor elektrische voertuigen.”
Het bedrijf ziet de nieuwe markt van elektrische bussen voorlopig niet vertaald in winstcijfers. De omzet steeg vorig jaar weliswaar fors naar 96,5 miljoen euro. Maar het bedrijfsverlies bedroeg bijna 7 miljoen euro. “De ontwikkelingskosten zijn hoog, en die worden ook meteen als kosten opgenomen”, verklaart Peter Wouters. “De volgende jaren zullen we nog eens 20 miljoen euro investeren. Maar vanaf 2019 zouden we winst moeten maken.”
Dat komt ook omdat 2019 een goed jaar wordt: diverse openbarevervoersmaatschappijen vervangen dan hun vloot. Toch blijft Wouters voorzichtig. “Onze batterijen zijn van Chinese makelij. Chinezen hebben jaren voorsprong in batterijtechnologie. Ook Chinese busproducenten dingen mee naar openbare aanbestedingen in Europa.”
Vlaams batterijenecosysteem
Niet alleen voor het bouwen van elektrische voertuigen, maar ook voor batterijen heeft Vlaanderen troeven, weet Stef Denayer, de algemeen directeur van i-Cleantech Vlaanderen. Daarbij denkt hij vooral aan de recyclage en de grondstofwinning uit die batterijen. “We moeten ervoor zorgen dat we nikkel, kobalt, lithium en andere materialen in batterijen een tweede leven kunnen geven.”
In dat verhaal staat Umicore op de eerste rij. Toch is de batterij-industrie niet beperkt tot de erfopvolger van Union Minière. Ook het Japanse Panasonic heeft een productiesite in ons land, in Tessenderlo, waar alkalinebatterijen van de band rollen. Duracell, sinds twee jaar in handen van Berkshire Hathaway, de holding van de superbelegger Warren Buffett, maakte enkele weken geleden bekend 50 miljoen te investeren in zijn enige Europese batterijfabriek in Aarschot, waar 440 mensen werken.
I-Cleantech Vlaanderen vermeldt in de lijst van het Vlaamse batterijen-ecosysteem nog het Europees onderzoeks- en ontwikkelingscentrum van Toyota in Zaventem en voorts een aantal toeleveranciers en nichespelers. Daarbij zijn bekende namen als Melexis (halfgeleiders voor micro-elektronica), Solvay (onderzoek en productie van elektrolyten en elektroden), en het Genkse Nitto (industriële kleefbanden).
In Oudenaarde produceert Europlasma nanocoatings, die onder andere worden gebruikt voor elektrodeseparatoren. Triphase richt zich in Holsbeek op metingen en de controle van elektronica voor industriële toepassingen. De Japanse multinational JSR Micro maakt in Heverlee hechtingen voor batterij-elektrodes. Het Zwitserse Leclanché ten slotte vervaardigt in Turnhout batterijen voor automatisch gestuurde vorkhefttrucks, en doet onderzoek naar de elektronica, de software, de behuizing en de modules voor batterijen.
LUC HUYSMANS EN WOLFGANG RIEPL
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier