TSAAR ANATOLI

In russische energie.

“Hij koppelt een merkwaardig inzicht in de basismechanismen van de markteconomie aan een grootse politieke feeling. Hij heeft de privatiseringen in Rusland bijna op zijn eentje doorgevoerd terwijl hij tegenover een zeer sterk oppositiefront stond.”

Dit was, drie jaar geleden, de mening van Robert Vishny over Anatoli Tsjoebais. Vishny is verbonden aan de Graduate School of Business ( GSB) van de University of Chicago. Tussen 1992 en 1994 behoorde hij samen met zijn Harvard-collega Andrei Schleifer tot het handvol westerse economen dat het keukenkabinet van privatiseringstsaar Tsjoebais bemande. Samen met hun Russische collega Maxim Boycko schreven ze hun unieke beleidservaring neer in hun boek Privatizing Russia (1995, MIT Press).

Tsjoebais werd geboren in 1955 in Wit-Rusland. 22 jaar later studeerde hij aan het Leningrad Togliatti Institute of Economics and Engineering. Tot 1990 doceerde hij diverse vakken aan dit instituut. Tsjoebais: “Het was me al snel duidelijk dat datgene wat ons werd ingelepeld als economische analyse absoluut geen uitleg, laat staan een uitweg bood voor de almaar groeiende problemen van de sovjeteconomie. Midden jaren tachtig raakte ik er definitief van overtuigd dat er een radicale omslag diende te komen. Een centrale rol in mijn finale bekering speelden de boeken van Janos Kornai, Milton Friedman en Friedrich von Hayek. Toen stond je leven op het spel als je met dat soort literatuur werd betrapt.”

In 1990 deed Tsjoebais zijn intrede in de gemeenteraad van Sint-Petersburg. In november 1991 volgde zijn grote doorbraak in de nationale Russische politiek, toen premier Jegor Gaidar hem benoemde tot voorzitter van de privatiseringscommissie (zie interview). In december 1993 kwam hij in het Russische parlement voor de partij Ruslands Keuze. Tussen 1994 en 1997 nam hij onder diverse premiers verschillende ministerposten op zich. Als minister van Financiën maakte hij steevast indruk op westerse bankiers en op de vertegenwoordigers van het Internationaal Monetair Fonds (IMF).

Sinds de lente van vorig jaar werpt hij zich op als een belangrijke figuur in de Russische energiesector, onder meer als voorzitter van RAO Unified Energy System of Russia. Wegens zijn sterke positie in de energiesector rekenen zijn politieke tegenstanders hem steeds meer tot de nieuwste generatie van oligarchen.

JOHAN VAN OVERTVELDT