Trainspotting

Na het succes van hun debuut “Shallow Grave”, markeren regisseur Danny Boyle, producent Andrew Macdonald en scenarist John Hodge zich met “Trainspotting” als het meest dynamische en verrassende filmtrio van de hedendaagse Britse cinema.

“Trainspotting” is een bewerking van de gelijknamige cultroman van de Schotse auteur Irvine Welsh, waarin het leven van een groep junkies en low-lifes in en rond Edinburgh fragmentarisch en anekdotisch in Schotse schuttingtaal verteld wordt. John Hodge’ bewerking concentreert zich rond Mark Renton en zijn vrienden Sick Boy, Spud, Tommy en de psychopatische geweldenaar Begbie. De energie van de makers van “Shallow Grave” laat zich reeds voelen in de pittige openingsscène : op de beat van Iggy Pops “Lust for Life” rennen Renton en Spud met gestolen goederen door de winkelstraten van Edinburgh, achternagezeten door de politie. Iggy’s rocktekst wordt onderbroken door Rentons off-screencommentaar : “Choose life !” Meteen de kern van Trainspotting.

Hoewel het grootste deel van Hodge’ script rond de kicks van de drugsverslaving draait, gaat Trainspotting in de eerste plaats over vriendschap en verraad en over de manier waarop Renton uit zijn verstikkende vriendenmilieu wil ontsnappen om te (over)leven. Enerzijds wijzen Boyle, Macdonald en Hodge op de nefaste gevolgen van het drugsgebruik en op het feit dat de poëzie van het straatleven met zijn sentimentele losers en egoïstische leeglopers tot niets leidt. Anderzijds wordt de heroïnespuit verheerlijkt in een dwingende visuele stijl, vol hippe kleuren en dynamisch camerawerk. In tegenstelling tot het sociaal realisme van films à la “Kids”, “Bad Lieutenant” of het merendeel van de Britse maatschappelijk getinte producties, blijft “Trainspotting” het surrealisme van Welsh’ roman trouw. De grens tussen fantasie en werkelijkheid vervaagt zelfs volledig in de trip-scènes. Boyle en co draaiden overwegend in studiodecors om het onwerkelijke nog sterker te doen uitkomen. De luchtige sfeer van zowel het boek als de film staat evenwel loodrecht op de zwartheid van het leven van een junkie. Boyle wou het plezante van de drugs evoceren, maar terzelfder tijd wijzen op de vertwijfeling en de wanhoop van de verslaving. De tweede helft van de film baadt dan ook in een overwegend donkere en cynische sfeer, zonder daarom aan punch en humor in te boeten. De hectische stijl en de zwarte humor zijn trouwens een stijlkenmerk van het Schotse trio. Wat ook beweerd mag worden over een gebrek aan substantie, het beeld dat opgehangen wordt van een verlopen groep jongeren is wrang en negatief. Terwijl andere filmmakers kiezen voor een realistischer stijl om hun visie door te drukken, werkt de uitbundige creativiteit van Boyle, Macdonald en Hodge inspirerender. De vuistslag is er daarom niet minder om.

Piet Goethals

Trainspotting Wanhoop van de verslaving.