Topmanagers verliezen vaak geld aan opties

Een Belgische manager die hier voor een Amerikaanse multinational werkt, moet opletten als hij aandelenopties krijgt. Bank Degroof helpt die topmanagers om maximaal te profiteren van hun optiepakket. Een activiteit die drie jaar op rij een triple digit-groei laat noteren.

Maandagmorgen, vergadering van het directiecomité. ‘s Namiddags vertrekken naar een buitenlandse dochter in de Verenigde Staten. Later op de week gesprekken voeren voor een overname. Terug in België naar een lezing en aansluitende receptie om het sociaal netwerk te onderhouden. Tussendoor het personeel gemotiveerd houden. Met natuurlijk de hele tijd de vinger aan de Blackberry. En tijdens het weekend, tussen het instuderen van enkele dossiers, quality time besteden aan het gezin.

Topmanager zijn, is een hondenstiel. “De topmanager is overal mee bezig en vergeet één ding: zichzelf,” zegt Houman Pakneshan, oprichter en managing director van Executive Financial Services, een gevolmachtigd agent van Bank Degroof. “Hij verdient veel, maar heeft geen tijd om zich daar om te bekommeren. Bovendien krijgt een topmanager een steeds groter wordend variabel loon. Opties nemen daar een grote plaats in. Maar eigenlijk begrijpt de manager niet veel van opties. Het zijn complexe wiskundige beesten. Je moet al een PhD wiskunde hebben om ze te begrijpen,” zegt de uit Iran afkomstige manager, die in Brussel zijn opleiding kreeg: marketing en later financieel management.

Voor Belgische topmanagers die hier voor een Amerikaanse multinational werken – en dat zijn er een 5000-tal – is de situatie nog complexer. Amerikaanse bedrijven hebben bijna steeds één optieplan dat op maat gemaakt is voor het Amerikaans personeel. Er wordt nauwelijks rekening gehouden met de specifieke regelingen in Europa. En er zijn nogal wat valkuilen. Zo bestaat er tussen België en de VS geen belastingverdrag voor successierechten. Wie niet de nodige formaliteiten vervult, betaalt eerst 46 % belasting in de VS en wordt dan nog eens belast in België. Amerikaanse opties hebben ook een groot hefboomeffect: kleine schommelingen in het aandeel geven grote gevolgen op de waarde van de optie.

“Vroeger werden topmanagers bij Bank Degroof behandeld als gewone klanten. Nu hebben we voor hen een specifieke service opgezet,” zegt Matthias Tourlousse, co-vennoot van Pakneshan in Executive Financial Services en assistent-professor statistiek aan de Solvay Management School. Pakneshan was senior financial consultant bij Merrill Lynch, waar hij het zogenaamde ultra high net worth segment ontwikkelde.

Executive Financial Services werd opgericht in 2003. “We kennen nu al drie jaar op rij een triple digit-groei,” zegt Pakneshan. In 2006 werd afgeklokt op een bruto marge van 118.000 euro en een winst van 76.000 (tegen 23.000 in 2005). “Geen enkele bank heeft een aparte desk die zich toespitst op executives,” beweert Pakneshan. “Dit is een nieuwe manier van denken.”

Nieuwe rijken

Wie is er rijk? “De eerste mogelijkheid is dat je rijk wordt geboren,” zegt Pakneshan. “In de jaren zestig bestond bijna enkel deze vorm. Tweede mogelijkheid is je eigen rijkdom creëren door het opzetten en verkopen van een bedrijf. De derde en jongste categorie rijken zijn de mensen die hun rijkdom verdienen in managementfuncties. Dat is onze doelgroep. Momenteel zijn dat in Europa 5 % van de rijken, tegen 15 % in de VS.”

Voor die topmanagers zijn opties een belangrijke bron van hun rijkdom. Pakneshan schetst de enorme populariteit van opties: “De doorbraak kwam er in de jaren tachtig toen president Reagan in de VS een wet doorvoerde die de beloning van topmanagers boven de 1 miljoen dollar zwaar belastte en niet fiscaal aftrekbaar maakte voor bedrijven. Als alternatief werden opties erg populair. Tweede reden voor hun populariteit was dat opties niet moesten geboekt worden als een kost.”

Sindsdien is de maatschappelijke tegenwind groot geworden. Opties verliezen van hun pluimen omdat ze als een kost opgenomen moeten worden in de boekhouding en omdat ze een slechte naam hebben gekregen (onder andere door de backdating-schandalen in de VS). Vorig jaar halveerde in de VS het aantal opties en verdubbelde het aantal restricted shares, aandelen die men krijgt onder bepaalde voorwaarden. Ook opties worden meer en meer geconditioneerd: bepaalde doelstellingen moeten worden gehaald. Het maakt het er niet eenvoudiger op om het systeem van de opties te begrijpen.

Bovendien krijgt de topmanager elk jaar nieuwe opties. Hij bouwt zo een portfolio op van opties die allemaal onder andere voorwaarden werden gegeven. Bovendien heeft de manager in België een extra probleem: hij moet bij toekenning vooraf belasting betalen. Als later de optie waardeloos wordt omdat het aandeel van het bedrijf is gezakt onder de uitoefenprijs van de optie, is de betaalde belasting weggegooid geld. Maar zelfs als dat niet het geval is, dan moet de manager toch tot zes jaar wachten vooraleer hij zijn optie te gelde kan maken. “Je ziet dan ook dat in sommige Belgische bedrijven tot 50 % van de opties geweigerd worden,” zegt Matthias Tourlousse. “De meeste mensen die opties aanvaarden, oefenen ze uit voor ze materialiseren (meestal tien jaar). Dat betekent waardeverlies. Het gemiddelde is 6,5 jaar, bij juniors is dat 5 jaar, bij seniors 7,5 jaar.”

Sommige banken financieren die belastingen via zogenaamde spiegelopties: de bank koopt een aantal opties over en geeft daarvoor een premie waarmee de manager zijn belasting kan betalen. “We houden daar niet van en doen het dan ook niet,” zegt Houman Pakneshan. “We gebruiken bijvoorbeeld het te gelde maken van aandelen die managers hebben uit vroegere optieplannen. De belasting bedraagt 5,5 % van de notionele waarde van de optie. Als ze dus 55 aandelen verkopen voor elke 1000 opties, dan hebben ze hun belasting betaald.” Tourlousse geeft wel toe dat voor jonge managers die nog geen aandelen bezitten, het systeem van de spiegelopties nuttig kan zijn.

Topmanagers zijn moeilijke klanten

Executive Financial Services heeft twee asset managers en vier andere werknemers die gedeeld worden met Bank Degroof. De doelgroep zijn de 5000 senior managers die in België voor Amerikaanse multinationale bedrijven werken. Momenteel heeft Executive Financial Services ruim honderd klanten.

Het grootste probleem van EFS is contact te leggen met zijn klanten. “Executives komen hier niet aan de deur kloppen,” zegt Houman Pakneshan. “Ze hebben daarvoor geen tijd. Een prospect zegde 90 % van zijn afspraken met ons af. We dachten dat het beter zou worden als hij klant werd. Maar neen, hij zegt nog altijd 90 % af. Hij reist constant de wereld af naar zijn klanten. En dat is ons grootste probleem.”

Guido Muelenaer