Toon je inspanningen

Stel, uw lieve tante Clémence heeft met veel geduld en toewijding een afschuwelijke trui voor u gebreid. Zal u dat ding af en toe dragen? Waarschijnlijk wel. Het liefst als u alleen thuis bent. Misschien neemt u zelfs een foto en stuurt die naar haar. Maar stel dat tante Clémence van haar buurvrouw een trui heeft gekregen. Ze vindt die niet mooi en geeft die aan u. Zal u dat ding dan dragen? Wellicht niet. Spullenhulp zal er wel bij varen.

We nemen moeilijk afscheid van wat moeite heeft gekost, wat al lang van ons is of emotioneel belangrijk was. We kijken niet naar wat de zaken op dit ogenblik waard zijn, maar calculeren ook het verleden in. Je koopt een ticket voor een optreden, je merkt dat je je vergist hebt en maakt een tweede fout door toch te gaan en je avond te verknoeien. Onze investeringen moeten renderen. Hoe absurd dat ook mag zijn. Ons huis puilt uit van de oude rommel. We verliezen tijd, comfort en misschien zelfs veiligheid omdat we die oude prullen niet kunnen weggooien.

We geven niet graag toe dat we ons vergist hebben, we willen trouw blijven aan onze beslissingen en kunnen er ons niet toe brengen onze fouten te begraven en onze inspanningen als verloren te beschouwen. We bestellen een te duur dessert dat niet lekker blijkt te zijn, maar eten het toch op. We kopen het verkeerde boek, maar lezen het uit. Recent onderzoek heeft aangetoond dat het voorbeeld van de trui van tante Clémence kan worden veralgemeend. Als we iets krijgen van iemand die daar serieuze inspanningen voor heeft gedaan, maar het geschenk past niet, dan zullen we toch moeite doen om het te gebruiken. In ons achterhoofd horen we dat we dankbaar moeten zijn en niet zomaar dingen mogen weggooien. Opruimgoeroes hebben daar dan een mooie boodschap bij. Neem afscheid van al wat je gedurende een cyclus niet hebt gebruikt. Waarom zou je dat T-shirt volgende zomer wél dragen, als je het afgelopen vakantie in de lade hebt laten liggen? Toch houden we dat T-shirt bij. Inspanningen en investeringen moeten renderen.

Het is boeiend dat we ook gevoelig zijn aan inspanningen van anderen. Managementexperts mogen dan stellen dat je niet over inspanningen moet rapporteren, maar alleen over resultaten. Wij, mensen, zien dat anders. Wij willen inspanningen belonen. Vertel dus maar wat je allemaal hebt opgeofferd om ergens te geraken, laat blijken hoeveel geld en moeite het heeft gekost. De luisteraar zal je waarschijnlijk niet willen ontgoochelen.

Ik denk dat marketeers dat eenvoudige principe stilaan vergeten, behalve als het over ambachtelijke producten gaat. Je merkt nog slechts weinig van de inspanningen die bedrijven leveren om prachtige kwaliteitsproducten te leveren. Toch houden we daar rekening mee. Denk aan de vaccins. In die wereld zijn waanzinnige winsten geboekt en we geloven graag het verhaal van de ‘grote investeringen’. Truckers bestormen de overheidsgebouwen en vechten met de politie, maar laten ‘big pharma’ ongemoeid. Want we zijn dankbaar voor de buitengewone inspanningen die de farmaceutische wereld heeft geleverd om ons aan vaccins te helpen. Wie daaraan durft te twijfelen, is een halve misdadiger.

Ik ben geboeid door het feit dat alle inspanningen die elders zijn geleverd – de mensen achter de schermen bij Sciensano, huisdokters en zovele anderen – op veel minder begrip kunnen rekenen. Politici al helemaal niet. Ze zullen in 2024 een ferme rekening gepresenteerd krijgen, want hen beoordelen we niet op hun inspanningen. Voor burgemeesters was de coronaperiode dan weer een gouden tijd. Zij zullen met een brede glimlach in herinnering brengen hoezeer ze zich hebben ingezet in die harde tijden. Waarschijnlijk worden ze herkozen. De mens is een wonderbaarlijk irrationeel wezen. Dat is zijn charme en zijn drama.