Duurzaamheid staat bij de meeste bedrijven intussen hoog op de agenda. De tweejaarlijkse Belgian Business Award for the Environment bieden een inspirerende kijk op de mogelijkheden in de praktijk.
Kustbescherming, batterijen, afvalophaling, bouwmaterialen, voedselverspilling. De finalisten van de Belgian Business Awards for the Environment (BBAE), de vroegere Milieuprijs van het VBO, pakken heel uiteenlopende milieuproblemen aan. De tien projecten die we hier in alfabetische volgorde voorstellen, werden door een jury van onafhankelijke experts geselecteerd uit 36 kandidaturen voor de 18de editie van de awards. De prijs wordt uitgereikt op 14 maart.
Afval wordt bouwmateriaal
Wie: BC Materials
Wat: circulaire leembouwmaterialen
“Er zijn grondstoffen die we niet gebruiken”, stelt Anton Maertens van BC Materials. In België wordt jaarlijks ongeveer 37 miljoen ton aarde uitgegraven op werven. 70 procent daarvan belandt op de afvalberg, terwijl 16 miljoen ton van die aarde perfect kan worden gebruikt. BC Materials maakt er circulaire leembouwmaterialen van. De initiatiefnemers, afkomstig van BC Architects, leerden de techniek van het bouwen met ongebakken aarde toen ze een bibliotheek voor blinden optrokken in Burundi. Na toepassingen in eigen architecturale projecten richtten ze in 2018 de aparte vennootschap BC Materials op.
De materialen kunnen CO2-neutraal worden geproduceerd en zijn volledig herbruikbaar. Ze kunnen de impact van de bouwsector op het milieu aanzienlijk verkleinen. Bouwen is verantwoordelijk voor 40 procent van de CO2-uitstoot, de luchtvervuiling en het grondstoffengebruik, en voor 30 procent van de afvalberg.
Beter bouwen met batterijen
Wie: Bright Energy
Wat: Hernieuwbare energie op bouwwerven
Veel bouwwerven gebruiken een dieselmotor om water op te pompen, of omdat de netaansluitingen niet sterk genoeg zijn om grote toestellen zoals kranen van energie te voorzien. Dat kan beter, vonden de broers Arne en Sam en hun zus Lisse Van Acker. Hun alternatief: een batterij die tussen de netaansluiting en de werf wordt geplaatst. Die levert het nodige vermogen, maar stoot veel minder CO2 uit. “Op een werf met één bouwkraan spreek je al van 60 ton CO2-besparing per jaar”, zeggen de oprichters van Bright Energy.
Die batterij wordt gekoppeld aan een energieplatform. Dat meet niet alleen het verbruik, maar past met artificiële intelligentie ook de energie-opname aan de verbruiker aan. Tegelijk wordt de batterij tijdens buiten de werkuren ingezet als buffer voor het stroomnet.
Arne kreeg het idee toen zijn ouders een thuisbatterij kochten. Om die rendabel te maken programmeerde hij de aansturing, waardoor de energiefactuur halveerde. Uit een groepswerk dat zijn broer Sam wat later maakte aan de Universiteit Gent om generatoren op festivals te vervangen door batterijen, leerden ze dat vooral bouwwerven een beroep doen op generatoren. Intussen staan er batterijen op twee werven en is de financiering nagenoeg rond voor nog eens tien eenheden.
De natuur beschermt ons
Wie: Coastbusters
Wat: op ecosystemen gebaseerde kustverdediging
Vergeet dijken, vertrouw op zeewier, blauwe mosselen en schelpkokerwormen. Dat is een beetje kort door de bocht de insteek van Coastbusters, een partnerschap tussen de onderzoeksinstituten ILVO (Instituut voor Landbouw-, Visserij- en Voedingsonderzoek) en VLIZ (Vlaams Instituut voor de Zee), en de bedrijven DEME, Jan De Nul en Sioen, met ondersteuning van VLAIO en De Blauwe Cluster.
Kustgebieden worden steeds meer beïnvloed door het veranderende klimaat, en stormen, overstromingen, de stijgende zeespiegel en menselijke activiteiten tasten de ecosystemen aan zee aan. “We willen een nieuwe oplossing voor een oud probleem”, vat Tomas Sterckx, projectleider van de baggeraar DEME, het project samen.
De traditionele oplossingen, zoals dijken, golfbrekers en strandhoofden, zullen in de toekomst onvoldoende bescherming bieden tegen stranderosie. Uit een test bleek dat vooral de blauwe mossel helpt om riffen op te bouwen. Zodra de mosselbank zich begint te vormen, trekt ze andere soorten aan, zoals oesters, schelpkokerwormen, wieren en nadien vissen en kreeftachtigen. “Niet iedereen gelooft in de economie van biodiversiteit, maar we evolueren wel in die richting”, aldus Sterckx.
Honingraten van recyclaat
Wie: Econcore
Wat: recyclage van kunststoffen
Het gebruik van pet voor flessen groeide wereldwijd met 6,5 procent in 2021. Minder dan de helft van de 15.200 kiloton pet die is geproduceerd, wordt gerecycleerd, en slechts 7 procent komt weer in flessen terecht. Kunststoffen zijn dan ook een van de oorzaken van de groeiende afvalberg in de oceaan. Daar speelt het technologiebedrijf Econcore uit Heverlee op in, met zijn van recyclaat gemaakte honingraatstructuren.
Het in 2005 opgerichte bedrijf focust op fundamentele innovatie, waarna het de technologie in licentie geeft. Zijn RPET Honeycomb Core Technology levert honingraatpanelen op die 60 tot 70 procent lichter zijn dan een klassiek monolithisch paneel. Ze worden voor 95 procent gemaakt uit gerecycleerd materiaal van pet-afvalstromen. “Omdat het een mono-materiaal is, kunnen we het bovendien hergebruiken”, zeggen marketing communication manager Blanka Nagy en technisch manager Wouter Winants. De opzet is de productie op te starten in het tweede kwartaal van dit jaar.
Alle verpakkingen in één zak
Wie: Fost Plus
Wat: Nieuwe Blauwe Zak
8 kilogram extra plastic verpakkingen per inwoner per jaar, 1 miljard euro investeringen in vijf nieuwe sorteer- en vijf nieuwe recyclagecentra tegen 2023, de creatie van 500 rechtstreekse banen, innovaties in sorteertechnieken en 100.000 ton minder CO2-uitstoot. De realisaties van de Nieuwe Blauwe Zak liegen er niet om. Het is een gevolg van de nieuwe wind die sinds enkele jaren waait bij Fost Plus, de organisatie die plastic verpakkingen inzamelt en recycleert.
Fost Plus noemt de Nieuwe Blauwe Zak een gamechanger. Die moet het mogelijk maken om de Belgische recyclagedoelstellingen te halen, waardoor 95 procent van alle huishoudelijke verpakkingen moet worden gerecycleerd in 2025. Een van de verklaringen van het succes is de uniforme aanpak van de inzameling en de sortering. Daardoor worden heel hoge zuiverheidsgraden van het afval gehaald. Dat resulteert op zijn beurt in steeds meer lokale recyclage van plastics: van 9 procent naar inmiddels meer dan de helft. Daardoor kan België zich steeds meer op de kaart zetten als recyclagehub van Europa.
Eerlijke chocolade
Wie: Galler
Wat: samenwerking met Ivoriaanse cacao-coöperatieve
43 procent van de ecologische voetafdruk van de chocoladesector is te wijten aan de teelt van de cacaoplant. “Het is een van de meest onrechtvaardige logistieke ketens”, weet Vanessa Fernandez, brand- en communitycoördinator van het chocoladebedrijf Galler. “Slechts 6,6 procent van de waarde gaat naar de cacaoproducent.”
Daarom startte het Luikse bedrijf in 2020 twee projecten op in samenwerking met de Ivoriaanse cacaocoöperatieve Yeyasso. Het ene richt zich op agrobosbouw, met het aanplanten van 50.000 bomen. Het tweede zet in op de transitie naar biologisch geteelde cacaobonen. Als onderdeel van die projecten worden ook rijst- en maniokvelden aangelegd en kippen gekweekt, en gaat aandacht naar de opleiding van vrouwen. Tegelijk wil het bedrijf enkel nog fairtradecacao kopen. Daarvoor koopt Barry Callebaut, de partner van Galler die chocolade maakt van de cacao, de nodige volumes tegen een rechtvaardige prijs bij Yeyasso. Door die projecten kon het bedrijf zijn ecologische voetafdruk met 17 procent terugdringen.
Van groentje naar voortrekker
Wie: Iemants
Wat: milieubewust management
Het staalbouwbedrijf Iemants profileert zich als groene voortrekker in de sector. Het bedrijf, dat sinds 2013 een onderdeel van de Franse groep Eiffage is, berekende in 2014 voor het eerst zijn CO2-uitstoot en reduceerde die in vijf jaar van 5 naar 2 kilogram per 1.000 manuren. “De CO2-prestatieladder was in het begin een commercieel argument, nu kan het niet snel genoeg vooruitgaan”, schetst kwaliteitsdirecteur Carla Wellens. Het bedrijf wil tegen 2035 CO2-neutraal zijn.
Iemants zat in de eerste lichting van het Pioneer- en het Champion-programma van het Voka Charter Duurzaam Ondernemen. Het sluit nu in elk land contracten af voor de levering van lokaal geproduceerde groene energie en wil dat nog dit jaar 90 procent van de bedrijfswagens elektrisch is. Er zijn projecten rond biodiversiteit en het bedrijf wordt gevraagd om deel te nemen aan technologieprojecten die peilen naar de mogelijkheden van circulaire wind en de winning van actieve kool uit MDF-afval.
Puur natuur
Wie: Spadel
Wat: biodiversiteitspositieve voetafdruk
Klimaatneutraal worden is voor de meeste bedrijven al een hele uitdaging. De waterproducent Spadel is dat al sinds 2020 en gaat nu een stap verder. Het wil dat al zijn vestigingen – Bru-Chevron in Stoumont, Carola en Wattwiller in Frankrijk, en Devin in Bulgarije – biodiversiteitspositief zijn tegen 2025. Voor Spa Monopole in de Hoge Venen is dat doel al bereikt.
Het bedrijf verwijst naar de internationale consensus dat tegen 2030 het verlies aan natuur tegenover 2020 moet zijn stopgezet, om tegen 2050 naar een volledig herstel te gaan. Spa heeft daarvoor een driestappenprogramma van eerst handelen, dan opmeten en ten slotte engageren.
“Waren wij in 1967 al niet begonnen met het Modus Vivendi-programma om ons waterwinningsgebied en de biodiversiteit daarvan te verbeteren, dan zouden we nu geen Hoge Venen meer hebben”, verzekeren CSR-manager Ann Vandenhende en waterresourcesmanager Arnaud Collignon. Het bedrijf wil de komende jaren zijn hele waardeketen onder de loep nemen om zijn ecologische voetafdruk nog te verkleinen.
Nog net op tijd consumeren
Wie: Too Good To Go
Wat: app tegen voedselverspilling
Het Deense bedrijf Too Good To Go lanceerde vorig jaar zijn grootste bewustmakingscampagne om te wijzen op het verschil tussen de datums ‘best before’ en ‘use by’ op etenswaren. “Het doel is dat er geen datum meer nodig is, omdat al het voedsel op tijd wordt verbruikt”, vertelt pr-specialiste Laurine Poortmans. Een pictogram dat het verschil tussen de data uitlegt, zou tegen eind dit jaar op meer dan een half miljoen producten staan.
Het pictogram is een onderdeel van de beweging tegen voedselverspilling die het bedrijf op gang wil brengen. Dat doet het vooral door voedsel dat nog net niet wordt weggegooid, via zijn app tegen sterk verminderde prijs toch nog aan de man te brengen. De app bereikt meer dan 50 miljoen consumenten in 17 landen. Volgens de website zijn er in België 1,9 miljoen geregistreerde gebruikers, meer dan 5.000 deelnemende bedrijven en bijna 7 miljoen geredde maaltijden.
Too Good To Go probeert te lobbyen op Europees en supranationaal niveau, omdat het tegengaan van voedselverspilling een belangrijk wapen is in de strijd tegen de klimaatverandering. Meer dan een derde van al het eten wereldwijd wordt weggegooid. Dat komt neer op 1 biljoen euro waardevernietiging en 10 procent van de wereldwijde CO2-uitstoot, terwijl 870 miljoen mensen honger lijden.
Van uw wagen uw huis in
Wie: Watt4Ever
Wat: recyclage van autobatterijen
In 2030 zal de helft van de verkochte wagens elektrisch rijden. De batterijen daarin moeten vroeg of laat worden vervangen. Watt4Ever speelt daar nu al op in door die afgedankte batterijen een tweede leven te geven. Daarmee voorkomt het ongeveer 1 ton gevaarlijk afval en het opgraven van ruim een halve ton kobalt.
Met de geteste en geschikt bevonden modules maakt Watt4Ever circulaire energieopslagsystemen voor particulieren en bedrijven. “Vandaag is dat nog manueel werk, maar we willen snel naar een semi-automatisatie”, stelt adjunct-CEO Catherine Lenaerts. De markt voor energieopslagsystemen wordt tegen 2030 geraamd op 2,6 miljard euro.
56 automerken willen samenwerken met Watt4Ever. Lenaerts is ook general manager van Febelauto, het beheersorganisme voor afgedankte voertuigen en industriële batterijen. Het directieteam bestaat voorts uit topmensen van in de materie gespecialiseerde bedrijven zoals de batterijspecialisten ReVolta en Eco Lithium en het recyclagebedrijf Out of Use.
Trends selecteert grensverleggende thema’s en verhalen. De finalisten Belgian Business Awards for the Environment werken elk op hun manier aan een betere toekomst.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier