The End of the Affair

‘The End of the Affair’ is Neil Jordans geweldig sfeervolle verfilming van Graham Greenes gelijknamige roman.

Bij literatuurverfilmingen rijst er altijd een probleem. De voorstelling van de personages die de lezer zich tijdens de lectuur voor de geest haalt, komen zelden overeen met de interpretatie van een cineast en/of scenarist. Het meest storende element is evenwel het opofferen van de literaire subtiliteiten voor de meer rechttoe-rechtaanstijl van de verfilming.

Maar ook hier bevestigen uitzonderingen de regel. Er zijn uitstekende literatuuradapties gemaakt door filmmakers die de literaire bron gebruikten om hun eigen obsessies te projecteren. Op zich ook een bron van discussie, maar dergelijke interpretaties zijn stukken interessanter dan de geïllustreerde Reader’s Digest-versies die van de meeste romanverfilmingen gebrouwen worden.

In zijn filmbewerking van Graham Greenes semi-autobiografische The End of the Affair, volgt de Ierse scenarioschrijver en cineast Neil Jordan betrekkelijk getrouw Greenes romanstructuur. Hij laat evenwel een onderwerp nagenoeg onberoerd: Greenes afrekening met het katholicisme. Vreemd voor een filmmaker die zelf auteur is van drie romans en een verhalenbundel en in zijn films (waaronder: The Company of Wolves, Mona Lisa, The Crying Game, Interview with a Vampire, The Butcher Boy) bijzonder doeltreffend het irreële aan de realiteit koppelt.

The End of the Affair is een tragisch liefdesverhaal dat zich afspeelt voor, tijdens en kort na de tweede wereldoorlog. Het hoofdpersonage Maurice Bendrix (rol van Ralph Fiennes) is het alter ego van Greene. Bendrix gaat een verhouding aan met Sarah (een schitterende Julianna Moore), de echtgenote van zijn vriend Henry Miles ( Stephen Rea). Sarah verlaat Bendrix nadat hij ogenschijnlijk gedood werd tijdens een bombardement. Pas na het lezen van haar dagboek, twee jaar nadat ze uit elkaar gegaan zijn, komt Bendrix de ware reden van Sarahs breuk te weten.

Jordan volgt voortreffelijk Greenes complexe flashbackstructuur. Het voortdurend heen en weer snijden tussen heden en verleden hult hij in een geladen melancholische sfeer. Voor Jordan stelt The End of the Affair de vraag hoever de liefde kan gaan tussen twee mensen die elkaar beloven voor eeuwig van elkaar te houden. Bendrix neemt in de film soms de houding aan van de possessieve, jaloerse minnaar. In het boek is deze minnaar God. Jordan raakt dit aspect van de roman aan – het is tenslotte essentieel bij Greene – maar simplificeert de macht van het goddelijke over Sarah tot een detail. Het enige euvel in Jordans briljant vertelde en pakkende romanbewerking.

piet goethals