The Butcher Boy

Eén van de uitschieters van het jaar, het in Berlijn ’98 met de Prijs voor de Beste Regie bekroonde “The Butcher Boy”, wordt in België uitsluitend uitgebracht op video.

De onschuld van het kind is voor velen heilig en de idee dat een kind in staat is tot moord dan ook onaanvaardbaar. Er wordt tevens zelden stilgestaan bij de innerlijke emotionele strubbelingen van een probleemkind.

In The Butcher Boy toont de Ierse cineast, auteur en scenarist Neil Jordan (maker van onder meer: The Company of Wolves, Mona Lisa, The Crying Game, Interview with the Vampire en Michael Collins) aan, hoe het milieu waarin het kind opgroeit een solide basis vormt voor een rechtstreekse afdaling in de waanzin. Jordan – die zich losjes baseert op de gelijknamige roman van Patrick McCabe – werpt weliswaar naar niemand een steen. Hij staat volledig achter de daden van zijn hoofdpersonage Francie Brady.

De twaalfjarige Brady groeit op in een provinciedorp in Ierland. Zijn vader is een mislukt muzikant en alcoholicus, zijn emotioneel onstabiele moeder eerder een zorg dan een hulp. Francie fixeert zich op de buurvrouw Mrs Nugent, die zijn familie als “een bende varkens” omschrijft. Het woord varken krijgt vanaf dan een specifieke betekenis voor Francie. Met zijn vriend Joe leeft hij zijn fantasieën uit, gevoed door The Lone Ranger, The Fugitive en goedkope sciencefictionfilms. De Cuba-crisis en de schrik voor de atoombom (het verhaal situeert zich in het begin van de jaren zestig) vormen de andere elementen die het ziek wordende brein van de hyperactieve Francie voeden.

Francie is welbespraakt en weet hoe hij mensen kan charmeren en manipuleren. Het is pas als hij zijn geliefden verliest dat de stoppen bij Francie doorslaan en de beoogde zondebok moet boeten. Francies visioenen van de Heilige Maagd (een controversiële casting van de Ierse zangeres Sinéad O’Connor) hebben in streng katholieke milieus ophef gemaakt, want werden verkeerdelijk geïnterpreteerd als blasfemisch (Maria vloekt!). Ze zijn evenwel ironisch bedoeld. Hoe donker en verontrustend The Butcher Boy ook mag zijn, Neil Jordans reis doorheen de psyche van de furieuze Francie Brady is bij momenten een zwarte komedie.

De mix van surreële beelden met naturalisme beelden Francies onvermogen uit om een onderscheid te maken tussen fictie en realiteit. Mede door de sterke vertolking van Eamonn Owens (een natuurtalent) kruipt de toeschouwer letterlijk in de huid en in de geest van het hoofdpersonage. Vandaar de hypnotiserende kijkervaring van deze allegorie op het naoorlogse Ierland en zijn gevecht met de religie en de potentiële psychopaat.

Piet Goethals