Tempel van het schrift

Drukkerij Sanderus is de winnaar van de prijs “Bedrijfsgebouw van het Jaar”. Architect Christian Kieckens wendde alle kracht van zijn kunst aan om een bedrijfshal te veranderen in een tempel van het schrift.

C hristian Kieckens speelt al jaren met woorden. De architect die we gerust een surrealist kunnen noemen, speelt ook op een heel bedreven manier met beelden. In 1995 ontwikkelde hij zijn “La brique de verts”, die steunt op een dubbele analogie van de woorden “verre” en “verre vert”. Het zijn glazen stenen. De naam van het werk maakt allusie op het feit dat voor de productie van glas steeds meer groen glas wordt gebruikt. Die denkpiste gebruikt Christian Kieckens eveneens bij zijn architecturale concepten.

Wanneer Machteld en Erik Van den Abeele van Drukkerij Sanderus bij hem komen aankloppen, vindt hij een buitenkans om zijn overtuigingen in concrete vorm te gieten.

Christian Kieckens is afkomstig uit het Aalsterse, de drukkersstad van Dirk Martens en Pieter Daens en pakt de uitdaging op een ietwat bijzondere manier aan. Hij is er immers van overtuigd dat een drukkerij veel meer is dan gewoon een plaats waar documenten worden gedrukt, maar dat ze daarentegen ook een echte uitdrukking heeft. Via zijn minutieuze materiaalselectie verleent hij het gebouw een eigen persoonlijkheid en maakt hij er een boek van waarin sociale en economische geschiedenis wordt geschreven.

De architect laat zich bij zijn creatie door één enkele thematiek leiden: indrukken-uitdrukken. Zijn doel? Het gebouw laten spreken, het uitdrukking geven. Het voor eens en voor altijd leven geven… De benadering van Christian Kieckens kadert in de tijdsduur. “Nu is het gebouw een drukkerij, maar welke functie zal het gebouw binnen twintig of dertig jaar hebben? In mijn concept heb ik een antwoord op die problematiek willen aanreiken.”

Het gebouw ligt op het terrein van een oude bouwonderneming waarvan alleen de huizen zijn overgebleven. De oude fabriek werd helemaal gesloopt en op die plaats werd het nieuwe gebouw opgetrokken.

Om de ruimtes niets aan functionaliteit te laten inboeten, bestaat het plan uit parallelle volumes die gespreid zijn over twee verdiepingen. Langs het eerste gangpad (9 meter) liggen de kantoren, daarachter ligt de drukkerijhal (24 meter) met lichtinval vanuit de hoogte. Tot slot zijn er nog de technische ruimtes (9 meter). De kantoren en de drukkerijruimte liggen aan de voorzijde van het gebouw. Op de bovenverdieping van de eerste travee liggen een aantal ruimtes na elkaar: een refter, een kleedkamer, kantoren en een vergaderzaal. De inkomhal staat helemaal in het teken van de lichtinval en ontsluit zich als een echte oase van rust. Vanuit functioneel oogpunt werd de lichtinval zo bestudeerd dat de drukfilms met het blote oog kunnen worden bekeken.

Het ontwerp van het gebouw is bedoeld om communicatie en sociale contacten te stimuleren. Zo is er geen aparte dienstingang voor de arbeiders die net zoals de klanten langs de centrale hal binnen- en buitengaan. Door alle personeelsleden die representatieve ruimte te laten gebruiken, willen de bedrijfsleiders duidelijk maken dat er geen voor- en achterplan is.

Op strategische plaatsen in het gebouw gebruikte Christian Kieckens een inktblauwe kleur voor deuren en ramen. Die kleur accentueert de overgang tussen de verschillende ruimtes en versterkt hun functie: het blauw wordt geïntegreerd tussen de kantoren, wordt gebruikt als scheiding tussen de refter en de vergaderzaal en scheidt de inkomhal van het drukkerijgedeelte. De aldus afgebakende zones lopen in elkaar over. De blauwe kleur legt eveneens de link met de buitenkant en met de omliggende woningen die dezelfde kleur hebben.

De werknemers kregen een grote vrijheid bij de inkleuring van hun werkruimte. Ze konden kiezen uit de 200 kleuren uit de “collectie” die Le Corbusier in de jaren 1940-1950 voor Salubra samenstelde. Het resultaat van de selectie van de werknemers, de architecten en de opdrachtgevers geeft de binnenruimte een zeker ritme.

Christian Kieckens drukt met zijn verbeelding en zijn smaak voor details zijn eigen stempel op dit prachtige succes. Hij levert het duidelijke bewijs dat in een gebouw, dat op het eerste zicht bijzonder onaantrekkelijk overkomt, een paar echte pareltjes schuil gaan.

véronique pirson