TALIBAN

Heroïne en fundamentalisme

Niet de islam, maar de Koude Oorlog heeft het schrikbewind van de Taliban in Afghanistan gebaard. Zo luidt, ruw samengevat, de conclusie van de Pakistaanse journalist Ahmed Rashid in zijn onthutsende reportageboek Taliban.

Dat besluit betekent zeker niet dat de internationaal actieve correspondent de diverse moslimbewinden en zijn eigen vaderland vrijpleit. Vooral Pakistan moet het ontgelden, omdat het de Taliban zowel militair als financieel altijd al zwaar gesteund heeft. Maar het verhaal begint bij de inval van de Russen in 1979. Van de weeromstuit bezorgden zowel de Amerikanen als enkele moslimlanden heel wat dollars en wapens aan het verzet tegen het Rode Leger. Ze slaagden in hun opzet, want in 1989 moesten de sovjettroepen het land verlaten.

Van een gewone bestuursovername was evenwel geen sprake. Daarvoor had het verzet het te druk met onderlinge afrekeningen. Uit die gruwelijke chaos kwam een verrassende overwinnaar naar voren. Een legertje jongeren dat zichzelf studenten noemde, maar zelfs in de koranscholen nauwelijks had leren lezen, schoot zich een weg naar de leiding en controleert nu zowat 90% van het land. Ze werden onder meer in koranscholen in Pakistan opgeleid, maar behalve gruwel en geweld hebben ze doorgaans niet veel gezien of geleerd.

Dat uitgerekend zo’n groepje fanatieke strijders het laken zo strak naar zich toe wist te halen, schrijft Rashid voor een belangrijk deel toe aan de mysterieuze mullah Mohammed Omar, een prille veertiger die erin slaagde leiding te geven aan de ongeregelde verzetshaarden en inmiddels met harde hand regeert. Hij geniet er momenteel ook steun van ‘s werelds meest gezochte terrorist, Osama bin Laden. Daarmee is ook de ironische cirkel rond: de Taliban die aanvankelijk werden gesteund door de VS, bieden nu onderdak aan één van de zelfverklaarde gevaarlijkste tegenstanders van de “heidense” westerse én andere regimes.

Voeg bij deze smeltkroes van religieus fundamentalisme en miserie ook nog de heroïnehandel en het plaatje wordt alweer wat complexer. Dan hebben we het nog niet eens over de strategische ligging bij de oliebevoorrading en andere lucratieve smokkelroutes. Naast die politieke en economische motieven, beschrijft Rashid ook pijnlijk gedetailleerd het dagelijks leven in de fundamentalistische staat. Helemaal stuitend is de rechteloosheid van vrouwen. Daarnaast hebben de Taliban een serie absurde wetten uitgevaardigd, die onder meer elk feest verbieden.

Ahmed Rashid, Taliban. Atlas, 373 blz., 950 fr.

Luc De Decker