TABACOFINA

“BOYCOT-TABAK”.

Vooral tijdens de Apartheids-jaren ’70 leek het Belgische tabaksbedrijf Tabacofina (vanuit linkse hoek) fel gekontesteerd. In hun boekje Suikerbossie (1978) bestempelde het journalistieke viertal Walter de Bock, Jef Coeck, Paul Goossens en Maurice Mthombeni de tabaksholding als dé Belgische schakel bij uitstek in een carrousel “verboden Rhodesische tabakshandel” (de zgn. boycot-tabak).

Spilfiguur achter de schermen was (dixit het boek) : Anton Rupert. En als bewijsstuk een brief, gericht aan J.L. Vander Elst (aandeelhouder in Tabacofina), waarin (in kodetaal) sprake is van de handel. Dit zal wel kloppen. Anton Rupert was er de man niet naar om door Apartheid (een systeem dat hij overigens heftig bekritizeerde) zijn zakeninkomsten te zien verminderen.

Tabacofina werd in 1928 opgericht door Henri Vander Elst, met steun van de Société Générale. De aanleiding ? Een hergroepering van een tiental Belgische tabakfirma’s. In mei ’70 kwam het bedrijf, via een participatie van de Duitse groep Brinkmann, onder kontrole van de familie Rupert. Het beursgenoteerde Tabacofina floreerde en bouwde zelfs via Tabazaïre een leidende positie uit op de Zaïrese sigarettenmarkt (één van de voorzitters daar was de schoonbroer van president Moboetoe).

De zaken gingen goed, zodat Tabacofina op haar balans ’87-’88 al geldbeleggingen had opgepot van om en bij de 4,5 miljard frank (de verkoopomzet bedroeg toen bijna 38 miljard frank). Rond diezelfde periode begon de koers van het aandeel dat beneden de boekwaarde noteerde eigenaardige schommelingen te vertonen. In april ’89 kwam de aap uit de mouw : Rothmans Int. (het onderdeel uit de Richemont-holding, dat nu de tabakbelangen groepeert) lanceerde een bod op de 40 % resterende vrije aandelen. Goed voor in globo 5,5 miljard frank.

De operatie lukte. In juli ’89 kreeg Rothmans 98 % van de aandelen in handen. Het aandeel verdween van de beurs. Alle niet-Belgische belangen werden afgesplitst en het bedrijf kreeg een nieuwe naam : Tabacofina-Vander Elst. Even dook in Antwerpse beurskringen kritiek op dat Rothmans de overname op kosten van Tabacofina zélf had gefinancierd.

Vandaag, anno ’95, is het Belgische tabaksbedrijf (dat de sigarettenmerken Belga, Richmond en Johnson produceert) goed voor 24,5 miljard omzet en een cash flow van bijna 400 miljoen frank (cijfers boekjaar ’93-’94). Er werken nu nog ná de 238 afvloeiingen van vorige zomer (in het kader van een Europese herstrukturering) een 800-tal werknemers. Eind vorig jaar besliste het bedrijf ook zich als hoofdsponsor terug te trekken uit het Belga Jazz Festival.

Zegt een vakbondsman : “Zo’n 20 tot 25 % van de sigarettenproduktie bij Tabacofina gebeurt nu in opdracht van de Rothmans-groep. Als die orders ooit wegvallen, dan zou dit het bedrijf zeer kwetsbaar maken. “