Symbool.

Vlaams industrieel Lieven Gevaert zal zich in zijn graf hebben omgedraaid. Een gewezen patron van het Vlaamse Economisch Verbond ( VEV) die met de vakbonden objectieve partner is voor het behoud van het brugpensioen. Nochtans was dit precies wat spoorbaas Karel Vinck vorige week deed. Drie uren lang vergaderde hij met de vakbonden. Hij aan de ene kant van de tafel, minister van Mobiliteit Isabelle Durant aan de andere. Als het messcherpe zwaard van Damocles hing een 24-urenstaking hen boven het hoofd. De regering haalde uiteindelijk bakzeil. Het rijdende personeel van de NMBS behoudt – om God weet welke medische redenen ook – tot 2005 het voorrecht om op 55 jaar met vervroegd pensioen te gaan.

Precies op de dag dat het vakbondsfront de staking afblies, was dit voorval een punt van heftige discussie op de vergadering met de Trends-redactie. “Vinck verliest hiermee zijn laatste greintje geloofwaardigheid,” was de mening van Johan Van Overtveldt, onze chef economie. Een gewezen Fabrimetal-baas en VEV-voorzitter, zo luidde de redenering, is een symboolfiguur die kan tellen. Wat kan Vinck nog uitspoken in de stuurcabine van de NMBS als hij al zijn eigen principes als werkgever moet verloochenen? Sic transit gloria. Dit manoeuvre dreigt als een boemerang terug in zijn gezicht te vliegen.

Symboolfiguren gedijen maar aan de top zolang ze hun geloofwaardigheid bewaren, zo leert de realiteit. Dat geldt niet alleen voor bedrijfsleiders zoals Karel Vinck en Johnny Thijs ( De Post) – die zich tot ambtenaren lieten recycleren en nu een zware historische erfenis op de schouders torsen waarover de overheid jarenlang de plak zwaaide – maar ook voor het duo Maurice Lippens en Etienne Davignon dat de nek ver uitstak om met privé-kapitaal Sabena II uit de as te laten herrijzen. Zelfs hier dreigde het dossier te stranden op interne sabotage en politiek getouwtrek (zie blz. 56). Het vergt van outsiders een voortdurend balanceren op een slappe koord om daarbij een persoonlijk evenwicht én eigenheid te bewaren.

Lippens en Davignon lijken daar nu in te slagen. “We hebben alle reden om te geloven dat we in 2003 winstgevend zullen zijn. Geen jackpot, maar winst,” stellen beide heren. Bij Karel Vinck doemt er vooralsnog geen licht op aan het andere eind van de tunnel, of die moet afkomstig zijn van de koplampen van een vervaarlijk aanstormende sneltrein. Bij Bekaert en Umicore kon hij respectievelijk 1300 en 1600 banen schrappen, zonder noemenswaardige syndicale moeilijkheden. Dat was te danken aan de royale regeling van het brugpensioen. Ondertussen weten we wel beter. Die vermaledijde uitvinding uit de jaren zeventig kostte de Belgische belastingbetaler zakken vol geld, legde een zware druk op het budget van de sociale zekerheid en is nu in een strak wettelijk keurslijf gedrongen.

Laat het IMF en de Oeso maar in de woestijn prediken met hun pleidooi voor een grotere activiteitsgraad van de Belgische beroepsbevolking, zo leest u op de Opinie-pagina’s van deze Trends (zie blz. 132). Met de verlenging van het vervroegd pensioen op 55 jaar én het engagement dat dit voortaan een zaak wordt tussen de vakbond en de bedrijfsleiding in het paritair comité, geeft Vinck een wel zeer slecht signaal. “De NMBS leiden is niet louter met treintjes spelen,” zei hij vorige week nog in De Standaard. Dat klopt als een bus. Maar deze vaststelling geldt ook voor de vakbond en de regering. En hier rijst de vraag: wie speelt nu eigenlijk met wiens voeten?

Piet Depuydt, Hoofdredacteur [{ssquf}]

Bij Lippens en Davignon doemt er licht op aan het andere eind van de tunnel. Bij Vinck nog niet, of ze moet afkomstig zijn van de koplampen van een vervaarlijk aanstormende sneltrein.