‘Surfers aller landen, ontwaak!’

Vinton Cerf (70), een van de vaders van het internet, stelt vast dat miljarden mensen nog verstoken zijn van toegang tot het internet. En die wil de ‘hoofdevangelist’ van Google er met alle middelen bij. “Wij willen dat iedereen zonder beperkingen kan communiceren.”

Google, Yahoo! en AOL worden door de Internationale Federatie van de Liga voor de Mensenrechten (FIDH) aangeklaagd omdat ze hebben meegewerkt met de National Security Agency bij de wereldwijde bewaking van het internet – het beruchte Prism-programma. Vinton Cerf, zelf vicevoorzitter van Google, maakt zich weinig zorgen. “Bij Google bestaat er geen enkel programma om het verkeer tussen de gebruikers mee te delen aan de NSA. Geen enkel. Ik kan dat met klem beweren omdat we onze infrastructuur zelf opbouwen: materiaal en software worden allemaal intern ontwikkeld. Daardoor hebben we vat op alles wat bij ons gebeurt. De diensten die wij aanbieden – Gmail bijvoorbeeld – worden tussen de browser van de surfer en onze servers gecodeerd. Als iemand de inhoud van een boodschap onderschept, dan kan hij die zonder de geëigende ontcijferingscode niet lezen.”

Toch wordt u geregeld aangesproken door instanties die in het kader van hun onderzoek graag toegang hebben tot uw gegevens.

VINTON CERF. “Ja, en onze juridische teams in Mountain View evalueren elk van die aanvragen. Als ze een aanvraag als buitensporig beoordelen, verwerpen ze die. We hechten veel belang aan de bescherming van de privacy van de gebruikers, want als we dat niet doen, zouden onze activiteiten eronder lijden. De content behoort toe aan de surfers. Ze kunnen die al dan niet toegankelijk maken voor anderen, maar dat is hun keuze.”

U werkte in de jaren zeventig samen met de NSA om een beveiligd netwerk te ontwikkelen. Probeert u nu, veertig jaar later, hetzelfde te doen voor het internet?

CERF. “Ik heb in 1975 inderdaad meegewerkt aan onderzoek op dat gebied in het kader van een project van Defensie. De enige manier van werken bestond er toen in toenadering te zoeken tot de NSA, die beschikte over technologie die toen nog geheim was, namelijk de cryptografie. In 1978 werd het internet gedefinieerd zoals we het nu kennen, maar het was nog enkele tientallen jaren wachten voor de coderingsinstrumenten beschikbaar werden. Vandaag zijn alle ingrediënten aanwezig om een veiliger systeem uit te bouwen, maar dan moeten de gebruikers dat ook aanvaarden. Eerlijk gezegd kan de hele opwinding omtrent Prism ons daarbij helpen en een soort van elektrische schok veroorzaken: ‘Surfers aller landen, ontwaak!'”

En wat doet Google?

CERF. “Google doet ook inspanningen om te vermijden dat er verklikkers geïnstalleerd worden. Onze zoekrobot kan geïnfecteerde websites identificeren en de gebruikers waarschuwen. De andere oplossing bestaat erin de besturingssystemen veiliger te maken. Android zit wereldwijd in 900 miljoen telefoons en tablets. Ik heb gepoogd onze marketingteams ervan te overtuigen de naam te veranderen in Paranoid, om te wijzen op zijn betere beveiligingsniveau. Tevergeefs.”

China, Syrië en Iran willen alles controleren. Is er geen risico dat in de toekomst meerdere internetten naast elkaar zullen bestaan in plaats van één enkel?

CERF. “Ja, en dat is verschrikkelijk, want wij willen dat iedereen zonder beperkingen kan communiceren. Landen die barrières willen oprichten – en daar soms ook in slagen – schaden zichzelf. Als ze beletten dat hun inwoners toegang hebben tot dezelfde informatie als alle anderen, zullen ze dat vroeg of laat bekopen. Neem nu het voorbeeld van China. Daar zijn op dit ogenblik 650 miljoen internetgebruikers, en dat aantal blijft maar toenemen.

“Dat betekent dat de infrastructuur snel moet evolueren, en dat geldt dan ook voor de systemen die de toegang tot bepaalde content moeten blokkeren. Maar hoe lang kan die toestand aanhouden? Iemand in China probeerde een controversieel bericht op het net te verspreiden om te zien hoe lang het beschikbaar zou blijven. De Chinese autoriteiten hadden maar een minuut nodig om het te lokaliseren. Op lange termijn is een dergelijke censuur evenwel niet houdbaar. Hoe meer individuen inloggen, hoe meer ze trachten door de mazen van het net te glippen. Ik durf erom te wedden dat de Chinese overheid binnen tien jaar onder druk van de bevolking zal evolueren.”

En als dat niet zo is?

CERF. “Radiogolven kennen geen grenzen! Wij hebben al de lancering aangekondigd van een project om toegang tot het internet te leveren met ballons die tot in de stratosfeer opgelaten worden en waarvan we de hoogte regelen dankzij de straalstroom. Dat programma heet Loon. Het systeem wordt op dit ogenblik uitgetest in Nieuw-Zeeland, maar het kan uitgebreid worden tot het hele gebied rond de Stille Oceaan, Zuid-Afrika, enzovoort.”

Gaat u ballons oplaten boven China?

CERF. “Voor dat soort operaties hebben we de toelating van de betrokken overheidsinstanties nodig. Maar we steunen ook nog een ander initiatief, dat O3b heet en zich richt tot de 3 miljard mensen die nog geen verbinding hebben. De bedoeling is verschillende satellieten in een baan op 8000 kilometer hoogte te brengen, om zo breedband te bieden aan de eilanden in de Stille Oceaan, Sub-Saharaans Afrika en afgelegen gebieden in Latijns-Amerika. Dat is de kern van mijn werk als hoofdevangelist van Google.”

En hoe meer mensen er op het net gaan, hoe beter het Google uitkomt…

CERF. “Absoluut. Ik heb een uitstekende reden om de toegang tot het internet aan te prijzen: het is goed voor onze business. Maar andere spelers genieten daar ook van. Kijk naar Facebook, Yahoo!, eBay, Skype… Geen enkele van hun initiatiefnemers heeft de toelating gevraagd om hun dienst op te starten. Het systeem moet open blijven en blijven openstaan voor vernieuwing.”

Denkt u niet dat het sociale netwerk Facebook en Apple met zijn apps trachten de gebruikers binnen een gesloten universum te houden?

CERF. “Ik ga akkoord. Maar herinner u AOL. De abonnees van die toegangsleverancier konden enkel genieten van de diensten die door de onderneming aangeboden werden, maar toen het web democratiseerde, hebben de gebruikers druk uitgeoefend om uit dat keurslijf te geraken. Niemand wil in een kooi opgesloten worden. De mensen kunnen dat misschien een tijdje gedogen, maar vroeg of laat komen ze in opstand. Als we besloten hebben het communicatieprotocol dat aan de basis ligt van het internet niet te brevetteren, dan is dat precies om dat soort van barrières uit te sluiten.”

Het internet biedt mensen de mogelijkheid om met elkaar te communiceren. Kunnen dieren of voorwerpen de volgende stap zijn?

CERF. “Ik zit in de raad van bestuur van de Gorilla Foundation (een vereniging voor de bescherming van de gorilla, nvdr). Die geeft onder meer onderdak aan een wijfje, Koko, en een mannetje, Nkume. Koko zit al sinds haar geboorte in 1973 in een onderzoeksproject. Als je voor haar gaat zitten, probeert ze met je te communiceren. Het is ongelooflijk vast te stellen dat andere soorten over denkvermogen of een vorm van denken beschikken. We trachten ook verschillende andere diersoorten met elkaar te laten communiceren, olifanten, bonobo’s en dolfijnen bijvoorbeeld. We staan nog maar aan het begin van ons onderzoek.”

En voorwerpen?

CERF. “Dat onderzoek is het verst gevorderd. Als elk voorwerp uitgerust wordt met sensoren, dan kunnen een stoel, een sofa of een hele kamer zich aan uw wensen inzake licht, temperatuur, enzovoort aanpassen. De Google Car is een ander voorbeeld. Die auto rijdt zonder bestuurder en deelt de informatie die hij verzamelt met andere voertuigen. Op een kruispunt detecteert het voertuig een boom omdat andere auto’s die al herkend hebben en een boodschap gestuurd hebben. De verbonden auto’s leren van elkaar om rijden veiliger te maken. Dat is niet echt het geval bij mensen.”

U lijkt wel de architect uit de ‘Matrix’-films, de man die de virtuele wereld controleert. Denkt u dat die fictie ooit werkelijkheid kan worden?

CERF. “(lacht) Ik heb die vraag al eens gekregen op een conferentie. Mijn antwoord was: ‘Waarom denkt u dat we nog niet in de Matrix zitten?’ Maar u moet daarvoor spreken met een van mijn collega’s, Ray Kurzweil (een futuroloog gespecialiseerd in transhumanisme, de verbetering van het menselijk wezen door technologie, nvdr). Ray wil dat computers intelligenter worden. Dan zouden ze het mogelijk maken dat het intellect van de mens opgeladen wordt in een machine en dan zouden we in zekere zin onsterfelijk worden.”

EMMANUEL PAQUETTE

“Landen die barrières willen oprichten – en daar soms ook in slagen – schaden zichzelf”