10 burgemeesters breken een lans voor busbouwer Van Hool: waarom het Chinese BYD toch de voorkeur krijgt van De Lijn

Tien burgemeesters van onder andere Lier, Duffel en Ranst roepen in een brief de Vlaamse regering op om “alle kwaliteiten van Van Hool maximaal uit te spelen”. Er dreigt in maart wellicht een zware herstructurering bij de busbouwer. Een expert in personenvervoer legt uit waarom De Lijn er onlangs voor koos om 92 elektrische bussen door een Chinese producent te laten bouwen.

Eind vorig jaar raakte bekend dat 92 elektrische bussen laat bouwen door de Chinese fabrikant BYD. Die bestelling maakt deel uit van een groter raamcontract, waarbij BYD maximaal 500 bussen voor De Lijn kan leveren. Dat BYD 92 bussen mag bouwen, was een tegenslag voor de Belgische busbouwer Van Hool.

“Als beleidsmakers begrijpen en respecteren we de regels van vrije mededinging”, luidt een brief aan de Vlaamse regering die afkomstig van tien burgemeesters. Maar, zo klinkt het: “Vlaanderen heeft belang bij een performant openbaar vervoer. In die context is het voortbestaan van een internationaal gerenommeerde busbouwer van groot strategisch belang.”

“Wij vragen de regering en De Lijn om de kwaliteiten van Van Hool uit te spelen bij toekomstige marktbevragingen”, zo staat te lezen. “Veel werknemers zijn al decennialang actief binnen het bedrijf. Van Hool is een onmisbare hoeksteen in het economische weefsel van onze regio.”

De open brief is ondertekend door de burgermeesters van Lier, Duffel, Ranst, Sint-Katelijne-Wave, Berlaar, Boechout, Heist-op-den-Berg, Lint, Nijlen en Putte

Schulden stapelen op

Het was vorig jaar voor het eerst dat De Lijn grote elektrische bussen bestelde bij de Chinese producent. BYD bouwt de onderdelen van de bussen in China, maar de voertuigen worden wel in Hongarije in elkaar gezet. Dat de bussen in Europa worden gebouwd, was een vereiste om deel te nemen aan de aanbesteding. De bussen moeten vanaf 2025 worden geleverd.

Trends stelde vorig jaar vast dat Van Hool al drie jaar op rij verlies maakt en dat het eigen vermogen fors geslonken is, terwijl de bankschulden zijn gestegen. 65 procent van de werknemers van het busbedrijf uit Lier is economisch werkloos.

Vlaanderen steunt Van Hool echter al via waarborgen op leningen. De vraag is of er meer mag, en meer kan, zonder te botsen met Europese regels. Een overheidsdeelname in het kapitaal zou alvast een optie zijn die de huidige crisismanager bij Van Hool kan voorstellen (dit is geen voorstel van de tien burgemeesters, red.). 

Vertraging

De Lijn gunde eerder al wel bestellingen aan Van Hool en aan het Nederlandse VDL, dat ook een fabriek in ons land heeft. Zij komen nog altijd in aanmerking om de overige bussen uit het raamcontract te mogen bouwen.

‘Van Hool en VDL kunnen nooit de hoeveelheid elektrische bussen aanleveren die De Lijn nodig heeft om zijn zero-emissiedoelstellingen te halen. Het is logisch dat het naar andere busbouwers kijkt’

Geert Van Lierde, Personenvervoer Magazine

“De eerste bestelling van elektrische bussen is trouwens bij hen geplaatst”, weet Geert Van Lierde, journalist bij Personenvervoer Magazine. “Ze moesten eind 2022 worden geleverd, maar dat kende een enorme vertraging. Zeker bij VDL, dat nog altijd in een testfase zit, terwijl het 24 bussen had moeten leveren. Als er ook problemen opduiken bij de BYD-bussen, komen andere busconstucteurs weer op de voorgrond.”

Focus op levertijd

Van Lierde vergelijkt de elektrische A12-bus van Van Hool met de bussen van BYD. “Alles hangt af van de eisen van De Lijn, want busbouwers kunnen nog heel wat veranderen op maat van de klant. Alles wijst erop dat De Lijn de nadruk legt op de levertijd. Het busbedrijf heeft als doel tegen 2025 volledig emissievrij te rijden in de stadskernen. Daarvoor zijn meer dan 2.500 zero-emissiebussen nodig. Tegen 2035 wil De Lijn volledig emissievrij zijn en moeten nog eens 1.500 tot 2.500 zero-emissiebussen worden geleverd.”

“De Lijn loopt met zijn elektrificatie sterk achter op veel andere Europese busbedrijven. Het is bovendien onmogelijk al die bussen door Van Hool of VDL te laten bouwen. In het verleden hebben zij al te laat geleverd. Het is dus logisch dat het naar buitenlandse spelers kijkt. BYD is bekend om zijn hoge volumes en vlotte levertijd. Het scoort daarin beter dan de vele Europese busbouwers.”

Hieronder vindt u een overzicht van alle zero-emissiebussen van De Lijn en de bestellingen die al voor de komende jaren contractueel zijn vastgelegd. De meer dan 400 overige bussen uit de aanbesteding zijn nog niet vermeld in de rechtergrafiek, omdat De Lijn daarvoor nog geen bestelling heeft geplaatst. Een belangrijke kanttekening is daarnaast dat Van Hool nog 18 elektrische bussen van zijn bestelling uit 2021 moet leveren. Hetzelfde geldt voor 22 voertuigen van Van Hool. Die werden meegeteld in de linkergrafiek, vermits het om een oudere aanbesteding gaat. Bij Van Hool en VDL werden ook zogenaamde HOV- en brandstofcelbussen meegeteld.

Goedkope bussen

Volgens de expert in personenvervoer heeft het Chinese BYD nog een tweede troef, naast de snelle levertermijn. “Waar een bus bij Van Hool of VDL 500.000 euro kost, kan dat bij een Chinese speler makkelijk 100.000 euro goedkoper.”

“Daartegenover staat wel een lager comfort, een mindere afwerking en een minder sterke nazorg”, stelt Van Lierde. “BYD heeft dan wel een kantoor in Nederland, maar het bouwt zijn bussen in Hongarije. Technici zijn dus niet bij de deur. Een laatste zorgenpunt van de BYD-bussen is de autonomie. Als een De Lijn-bus 300 kilometer per dag doet, is dat al behoorlijk veel, maar er is ook voldoende marge nodig. De werking van de airco op een warme zomerdag kan al een rol spelen in het verbruik van elektrische bussen. De A12 van Van Hool haalt makkelijk 500 kilometer per dag. Bij BYD is dat 350.”

Lees ook: