Start niet met een vechtscheiding

Start-ups falen nogal eens omdat de oprichters na enkele wittebroodsweken niet meer door één deur kunnen. Trends polste vijf ondernemers naar hun ervaringen.

1 Hoe goed moet ik iemand kennen voor ik met hem in zee ga?

“Wie achteraf zegt dat hij zijn zakenpartner niet genoeg kende op het moment dat hij aan het avontuur begon, moet daar lessen uit trekken. De samenwerking in een start-up is intensiever dan die in een huwelijk. Misschien had je je zakenpartner eerst maar wat grondiger moeten daten”, adviseert Gilbert West, een Schotse ondernemer die in België woont.

Martin Van Aken van de start-up 8th Color werkt de huwelijksmetafoor voort uit. “Ik had mijn zakenpartner gezegd: we gaan trouwen en krijgen een kind. We hebben een gezamenlijke inzet, zijn het eens over de principes en zullen dagelijks met elkaar moeten leven. Onze conflicten mogen het project niet in gevaar brengen. Zo’n zakelijke relatie lijkt alleszins meer op een relatie dan op een vriendschap. Een vriend zie je als je zin hebt. Er is geen inzet, dus heb je niets te verliezen. In een start-up moet je elke week tien knopen doorhakken.”

Zijn zakenpartner bij 8th Color, Chris-tophe Philemotte, vindt de gelijkenissen met een huwelijk zelfs beangstigend: “Je moet bereid zijn naar de ander te luisteren en hem te respecteren. Als er frustraties zijn, moet de andere dat voelen.” Philemotte raadt starters aan je in zo’n geval niet vijandig tegen elkaar op te stellen, maar veel te praten en te luisteren. Zelf voelde hij gevoelsmatig uit vorige contacten dat hij met zijn potentiële partner wel overweg zou kunnen, net omdat hij vrijuit kon discussiëren en er naar elkaar geluisterd werd.

Net zoals in een echte relatie kun je pas na een tijdje nagaan of er kans op slagen is. De vuurdoop is de samenwerking in het eerste jaar. Gaan koppels eerst samenwonen of reizen om hun relatie te testen, dan kunnen starters dat doen door zich in te schrijven voor een startersweekend of samen aan de slag te gaan in een coworkingruimte. Dan zie je jouw partner echt in actie.

De echte test is wanneer een team starters beslist de sprong te wagen. Wanneer je je werk moet opgeven, zelf geld moet investeren of je voor lange tijd moet engageren, blijkt pas welk vlees je in de kuip hebt. Voor hij met Woorank begon, ondernam marketeer Jean Derély verschillende pogingen om met een technisch profiel een bedrijf op te starten. Telkens sprong het plan af op de verkeerde partnerkeuze. “Vaak ging het om ontwikkelaars die als zelfstandig consultant goed hun brood verdienden. Als het erop aankwam enkele weken of maanden door te werken zonder inkomen, haakten ze vaak af.”

2 Is het slim een vriend als zakenpartner te kiezen?

Je kunt dat van twee kanten bekijken. Aangezien je meer tijd met die persoon zal doorbrengen dan met je partner, mag er best wat fun bij komen kijken. Zeker in de eerste twee jaar, wanneer je harder werkt dan ooit tevoren. De grenzen met je privéleven vervagen ook, waardoor het leuk is als je goed overeenkomt.

Aan de andere kant is vriendschap niet essentieel om een goed ondernemersteam te creëren en mag het niet de doorslag geven, vindt Gilbert West. “Wie een zaak begint met een vriend, kan twee dingen verliezen: de vriendschap en de business. Doe je het toch, dan moet je alleszins je communicatie veranderen. Je moet eerlijker zijn. Als je samen aan de universiteit studeerde, is de kans groot dat je niet compatibel bent: heeft een start-up twee financieel directeurs nodig? Het team moet in dienst staan van het bedrijf.”

Nicolas Frenay heeft op de harde manier ondervonden dat zakendoen met vrienden niet altijd een goed idee is. Enkele vrienden vroegen hem te helpen met hun strategisch plan. “Ze trokken iets te veel aan mijn arm. Er is een serieus conflict van gekomen.” Uiteindelijk bekende Frenay aan hen dat hij niet in hun project geloofde. “Sommige mensen vonden dat je zoiets niet kunt zeggen tegen een vriend, maar ik moest hen duidelijk maken dat we professioneel niet op dezelfde golflengte zaten. Ondertussen is alles weer uitgeklaard in onze vriendschap.”

3 Waar let ik op bij de keuze van een medeoprichter?

Laat je keuze niet enkel bepalen door een gedeeld enthousiasme. Dat twee potentiële partners zich in dezelfde fase van hun leven bevinden, allebei een bloeiende carrière hebben en de droom delen om een product te ontwikkelen, is niet voldoende. Je medeoprichter moet bereid zijn evenveel energie en risico in het project te steken. Ook voor Woorank vond Derély niet meteen de geschikte zakenpartner. “Vincent Battaglia, ontwikkelaar en mede-eigenaar van webagentschap 1MD, zou me helpen met de implementatie van mijn idee. Ik nam de inhoud en marketing voor mijn rekening, hij stond in voor de technische aspecten en ontwikkelde de tool.”

Uiteindelijk ging Derély in zee met Boris Demaria, een freelancer die hij bij 1MD leerde kennen. “Boris kwam telkens met goede ideeën en dus betrokken we hem bij het project.” Vincent Battaglia en zijn bedrijf waren uiteindelijk niet bereid de nodige tijd en middelen in het project te investeren, terwijl Demaria en Derély wel op dezelfde golflengte zaten. “Dat is voor mij het belangrijkste: een medeoprichter die bereid is evenveel energie en risico in het project te steken als jezelf.” Derély en Demaria hebben Battaglia dan vergoed voor het werk dat hij in het project geïnvesteerd had. “Het was een intense periode, maar al bij al verliep het eerlijk en vlot.”

Zorg er dus goed voor dat je met elkaar op dezelfde golflengte zit. Christophe Philemotte definieert die ‘golflengte’ in de eerste plaats als een gemeenschappelijke visie: “Je moet het eens zijn over het doel waar je naartoe wilt werken. Ga je verschillende richtingen uit, dan is het project gedoemd.” Als oprichters tegenstrijdige adviezen beginnen te volgen, is er volgens Gilbert West een grote kans dat de samenwerking uitdraait op een clash van ego’s. Hij benadrukt nog eens hoe belangrijk het is dat het team ten dienste staat van het bedrijf. “Een vennootschap is een juridische structuur die de mensen erachter beschermt, maar je moet die oefening ook mentaal maken”, zegt West. “Jezelf scheiden van het bedrijf en er alles aan doen om het project tot een goed einde te brengen.”

Zorg er in elk geval voor dat van bij het begin de taakverdeling duidelijk is, zodat maar één persoon de strategische beslissingen neemt en de andere bijvoorbeeld de technische knopen doorhakt. Na een jaar of twee wordt bij een bedrijf vaak een CEO binnengebracht die dan duidelijk de leiding neemt. Tot dan moeten de rollen duidelijk verdeeld worden en is er altijd een risico dat het fout loopt. Hoe weloverwogen je ook je partner kiest, vanaf een bepaald punt moet je gewoon ook vertrouwen hebben in elkaar. “Zelfs als je partner even betrokken is, moet je erop vertrouwen dat hij zijn deel van het werk doet”, zegt Derély. “Ook als hij op andere tijdstippen werkt of minder communiceert. Het kan ook zijn dat hij free-lance met een ander project bezig is. Dan moet je erop vertrouwen dat hij dat in het weekend zal ophalen.”

4 Wat zijn de voordelen van een oprichtersovereenkomst?

Gilbert West is voorstander van een vestingclausule in een oprichtersovereenkomst tussen medeoprichters. Met zo’n clausule kan je bijvoorbeeld bepalen dat de oprichters pas na twee jaar aandelen verwerven, leg je vast welke mijlpalen het bedrijf moet halen en welke prestaties de oprichters moeten leveren. Een oprichter mag pas over de aandelen beschikken wanneer die voorwaarden vervuld zijn. “Juist omdat je vanaf het begin duidelijke criteria moet vastleggen voor het bereiken van de mijlpalen, ga je duidelijker communiceren over de verwachtingen en vermijd je een opkropping van frustraties”, zegt de Schot.

Martin Van Aken en Christophe Philemotte kregen tijdens het acceleratorprogramma van het Founder Instituut de raad een oprichtersovereenkomst op te stellen. Die is maar één bladzijde lang, opgesteld zonder hulp van een jurist, en bevat de basiselementen van hun interactie in de vennootschap (die niet in de statuten staan). “Het is niet omdat we goed overeenkomen dat zo’n document niet belangrijk is. De overeenkomst is er voor het geval er iets verkeerd gaat en heeft juridische waarde voor zover ze niet tegen het gemeenrecht ingaat.”

Voor de start-up die Philemotte en Van Aken samen boven het doopvont hielden, bepaalden ze onder meer dat het bedrijf de enige hoofd- en commerciële activiteit is van de oprichters. Als een van hen iets anders wil doen, moet hij dat eerst voorleggen aan zijn vennoot. Daarnaast is de overeenkomst ook duidelijk over het minimale aantal werkuren en het maximale aantal verlofdagen.

Je kan de overeenkomst steeds wijzigen als daarover een akkoord bestaat. Essentieel is dat je blijft praten met elkaar. Ook in de opstartfase is het van vitaal belang maximaal te overleggen met je zakenpartner, zeker als de oprichters niet op dezelfde plaats werken. Gilbert West: “Het kan zijn dat een van de partijen veel feedback krijgt over het project. Dan moet hij die altijd delen met zijn medeoprichter. Als maar een van de oprichters zijn job heeft opgegeven, zal hij geneigd zijn te denken dat de anderen er hun voeten aan vegen, terwijl dat niet noodzakelijk zo is.”

5 Bestaat een droomduo uit een technisch en een commercieel profiel?

Het cliché wil dat een ICT-start-up steeds een technisch en een meer commercieel profiel nodig heeft. Woorank en 8th Color bewijzen dat dat niet noodzakelijk waar is. “Wij vullen elkaar aan in onze manier van werken, maar we hebben beiden een technologische achtergrond”, zegt Christophe Philemotte van 8th Color. “Communicatie- of businessskills kunnen we op een andere manier aanbrengen: door bij te leren of iemand aan te trekken. Sowieso kan niemand alles. Als je alle aspecten wil verenigen en je met zijn achten het bedrijf moet oprichten, dan gaat het alle kanten uit.”

Volgens marketeer Jean Derély heb je in het begin een technisch profiel nodig. “Maar op lange termijn denk ik niet dat het een goed idee is. Het is interessant om technisch complementair te zijn, maar onze complementariteit is meer karakterieel. Ik ben gedreven, werk snel, maar ben niet precies en luister niet genoeg naar mijn medewerkers. Mijn zakenpartner Boris is dan weer zeer systematisch. Hij zorgt ervoor dat wat ik in gang gestoken heb, goed afgewerkt wordt. Hij kan ook goed met mensen omgaan en neemt dan ook het groeimanagement in het bedrijf voor zijn rekening.”

Dat het karakter inderdaad belangrijk is, ondervond Didier Frenay bij de oprichting van zijn meest recente project, PicView. Door de gebrekkige samenwerking met de ontwikkelaar besloot Frenay alleen verder te gaan: “Het ging om een labiele persoonlijkheid, die aandelen wou in het project, maar geen verder werk zou verrichten. Ik heb lang geaarzeld, maar op aanraden van mijn adviseurs uiteindelijk toch de knoop doorgehakt. De man heeft met processen gedreigd en probeert via kennissen toch nog greep te krijgen op het project.”

SIMON VAN DORPE, FOTOGRAFIE FRANÇOIS DE HEEL

“Wie zaken doet met een vriend, moet zijn communicatie veranderen. Je moet eerlijker zijn” Gilbert West

“Het belangrijkste is een medeoprichter die bereid is evenveel energie en risico in het project te steken als jezelf” Vincent Battaglia