Staking bij De Post heeft grote inzet

Drie dagen hebben de werknemers van De Post gestaakt en actie gevoerd. Drie dagen lang hebben mensen hun post slechts mondjesmaat gekregen, hebben bedrijven dure privékoeriers moeten inzetten en hebben mediagroepen via noodscenario’s de abonnee zijn krant of magazine proberen te bezorgen (mijn excuses trouwens indien u dit magazine niet op donderdagmorgen in uw brievenbus hebt gevonden).

De conjunctuur gaat pijlsnel achteruit, bedrijven in bijna alle mogelijke sectoren moeten herstructureren en het aantal werklozen stijgt. Hoe onzekerder men is van zijn job, hoe minder bereidheid om te staken. Niets van dat in de openbare sector uiteraard. Vastbenoemde ambtenaren staken zonder enig probleem.

De poststaking is het zoveelste bewijs dat het statuut van vastbenoemde ambtenaar niet meer van deze tijd is. Het leidt tot niets en het is nergens goed voor. Niet bij De Post, niet elders in het overheidsapparaat. Onlangs vertelde een schooldirectrice dat haar school het zo goed deed omdat de meeste leerkrachten jonge, niet vastbenoemde mensen waren. “Daar kan je nog eens iets meer aan vragen”, was het argument.

Onlangs bleek dat vacatures bij de overheid weer razend populair zijn. In deze onzekere tijden zoeken mensen zekerheden, zoals een vaste benoeming. Ze solliciteren niet bij de overheid vanwege een plotse opstoot van staatszin. Neen, wel om een job te hebben waar je bijna niet afgedankt kan worden.

Bij De Post wordt gestaakt omdat het bedrijf een nieuw soort functie wil introduceren: de postbezorger. Dat is een halftijdse functie, die door werklozen maar ook door gepensioneerden en huisvrouwen uitgevoerd kan worden. Ze krijgen minder betaald dan de traditionele postbode. Hun job zal ook eenvoudiger zijn, een gevolg van de zware investeringen die De Post heeft gedaan om de postbezorging sterker te automatiseren.

De Post introduceert het statuut om competitiever te zijn in 2011, wanneer de postmarkt geliberaliseerd wordt. Straks moet De Post optornen tegen buitenlandse concurrenten die dit soort systemen al langer toepassen. De redenering is dan ook volledig terecht. De argumenten van de tegenstanders neigen al snel naar demagogie. “Zelfs kinderen gaan de post ronddelen”, schreef een Kamerlid van Groen! in De Standaard. Ook de vakbonden die het doen uitschijnen dat ‘de facteur’ verdwijnt, nemen een loopje met de waarheid.

Is de postbezorger een ‘hamburgerjob’? Misschien wel, het is inderdaad een laagbetaalde baan. Maar is zelfs zo’n job niet beter dan vegeteren in de werkloosheid waar men niet uitgeraakt?

Dat de vakbonden nu stormlopen, heeft te maken met de inzet. De Post werft al bijna tien jaar nog enkel contractueel personeel aan. Het statuut van vastbenoemde ambtenaar heeft er al heel wat terrein verloren. Maar de contractuelen hebben wel een stevig sociaal statuut dat nauw aanleunt bij dat van de ambtenaren. Met de postbezorger duikt het spookbeeld op van een veel minder goed beschermde werknemer, maar ook een werknemer die in een totaal andere verhouding tot het bedrijf staat en die niet gecharmeerd zal worden door de sirenenzang van de vakbonden. Met de introductie van de postbezorger komt de macht van de vakbond zelf ter discussie.

Elke hervorming van de overheid gaat moeilijk. Denk maar aan het failliet van Copernicus. Het was een ambitieus project dat gestrand is zonder al te veel te bereiken. In Vlaanderen is ‘beter bestuurlijk beleid’ (BBB) ook zo’n draak die meer uit intenties dan uit realisaties bestaat. Vanuit de administratie groeide de tegenstand tegen dit soort hervormingen. Bescherming van persoonlijke voorrechten en verdediging van collectieve vakbondsbelangen hebben elkaar gevonden in die strijd.

Het gevolg is dat het Belgische overheidsapparaat in internationale rangschikkingen zeer slecht presteert. Om de efficiëntie van de overheid te verbeteren – ook een noodzaak om het overheidsbudget binnen de perken te houden – moet er een hervorming komen die wél lukt. De evolutie die bij De Post plaatsvindt, moet ook in de rest van de overheid. Meer contractuelen, uitdoven van het statuut van vastbenoemde ambtenaar en toelaten van uitzendjobs zijn een paar voorbeelden van noodzakelijke evoluties.

En dat beseffen de vakbonden ook. Het conflict bij De Post gaat ruimer dan de invoering van de functie van postbezorger. Het is een conflict over de toekomst van het ambtenarenapparaat. En over de toekomst van de overheidsvakbonden. (T)

De auteur is hoofdredacteur.