“Staken moet ordentelijk gebeuren”

1. De sociaaleconomische barometer staat op slecht weer. Verwacht u een hete herfst met vakbondsacties?

PIETER TIMMERMANS (DIRECTEUR-GENERAAL VBO). “Als de vakbonden acties voeren, zullen bedrijven daarvoor boeten, maar dat zal de werknemers later als een boemerang in het gezicht terechtkomen. De werkloosheid zal stijgen. De vraag wordt: kiezen de vakbonden voor jobs op de lange termijn of voor koopkracht op de korte termijn?

“Hoe dan ook, het kan niet dat de vakbonden op alles neen zeggen. Neen aan het bekijken van de loonindexering als de inflatie de pan uitrijst; neen aan de toepassing van de wet op het concurrentievermogen; neen aan lastenverlagingen. Als ze dat wel doen, zal de werkloosheid zal in 2010 pijlsnel stijgen. De jongste twee maanden zijn 2300 arbeidsplaatsen verloren gegaan in grote bedrijven (neemt een blad uit zijn vloeiboek en somt een resem bedrijven op).

2. De roep om compensatie voor het verlies aan koopkracht klinkt luid.

TIMMERMANS. “Iedereen vindt het onaangenaam dat het leven duurder werd, maar de meesten kunnen dat dragen. Ten hoogste 10 % van de bevolking geraakt er door in financiële moeilijkheden. Voor hen zijn gerichte maatregelen nodig.

“Weet u, in 2001 werd de indexaanpassing vervroegd omdat de olieprijs plots opveerde. Toen die opnieuw daalde, is die maatregel niet ongedaan gemaakt en daar betalen de ondernemingen nog altijd voor. De inflatie is trouwens alweer aan het afnemen.

“De bedrijven zeggen me: ‘We hebben 10 % minder werknemers en toch liggen onze loonkosten op hetzelfde niveau als twee jaar geleden. ‘ Ik zie niet in hoe, in die context, de loonsverhogingen hoger kunnen zijn dan de vorige keer. Toen had je een loonnorm van 5 % min 0,25 % interprofessionele correctie, maar de economische groei lag hoger en de inflatie lager dan vandaag.

“Ik doe geen aanval op de index, maar ik wil er wel voor zorgen dat hij een garantie blijft voor sociale vrede en stabiliteit. De indexeringen van de voorbije maanden zijn allesbehalve een fait divers. Het komt erop neer de grilligheid van de inflatie onder controle te krijgen. Dat kan bijvoorbeeld door afspraken te maken over de hypotheses en duidelijk vast te leggen wat je zal toepassen. De wet op het concurrentievermogen uit 1996 heeft goed gewerkt in het begin, maar we moeten ze nu strikt toepassen en zo orde op zaken zetten. Laten we niet op een golf herstructureringen wachten om er iets aan te doen.”

3. De federale regering blaakt allerminst van daadkracht. Dat voorspelt evenmin veel goeds voor het interprofessioneel akkoord.

TIMMERMANS. “Ik voel aan dat de politici belang hechten aan zo’n akkoord. Ze hebben, gezien de verkiezingen in juni, in elk geval belang bij een sociaal sereen klimaat in de eerste helft van volgend jaar.

“Trouwens, wat is een akkoord over sociale vrede nog waard als er spontane stakingen uitbreken en de vakbonden die onmiddellijk en bijna automatisch erkennen? Stakingsaanzeggingen worden de uitzondering. Dat kan niet. Sancties moeten mogelijk zijn, zoals in het buitenland, als een actie van de werknemers niet volgens afgesproken regels doorgaat. Ik eerbiedig het stakingsrecht, maar het moet ordentelijk gebeuren. Nu begint de actie spontaan en drijven de vakbonden het zover dat de werkgever aan het einde van de onderhandeling ook nog eens de niet gewerkte uren moet betalen.”

4. Wat moet er voor u nog in het akkoord?

TIMMERMANS. (denkt na) “De flexibiliteit van werknemers en werkgevers. De werknemers beschikken over 24 systemen om hun arbeidstijd te organiseren. Werkgevers moeten hun wensen voor flexibiliteit steeds opnieuw afkopen. Dat moet in evenwicht worden gebracht. En het voorstel om een vierdaagse werkweek in te voeren (van het ABVV, nvdr) gaat in de verkeerde richting.”

5. Het worden hoe dan ook bijzonder moeilijke onderhandelingen.

TIMMERMANS. “Lagere economische groei, toenemende inflatie, een federale regering die met het communautaire vraagstuk worstelt. We bevinden ons in elk geval in een veel moeilijkere situatie dan twee jaar geleden.”