Staatshervorming zonder taboes

Zich pragmatisch opstellen. Efficiëntie nastreven. Dat zijn de aangewezen uitgangspunten voor de nieuwe staatshervorming. Die moet het welzijn van alle Belgen verhogen. Ze verdienen het dat taboes sneuvelen: de sociale zekerheid, een doorzichtige solidariteit, de grenzen van Brussel, de geluidsnormen. Het moet allemaal op tafel liggen.

De ‘groep van twaalf’ had deze week met zijn zoektocht naar een compromis over een nieuwe staatshervorming moeten beginnen. Het uitstellen van de vergadering geeft alweer aan hoe delicaat de kwestie is. Hét symbool van de operatie is de splitsing van de kieskring Brussel-Halle-Vilvoorde. Maar laten we wel wezen, het draait vooral rond geld. Veel geld.

Vlamingen en Franstaligen hebben er baat bij meer hun eigen boontjes te doppen. Dat zal de Belgische financiën bovendien aanzuiveren, wat absoluut nodig is met de kosten die de vergrijzing van de bevolking meebrengt. De Franstaligen zijn er zich onvoldoende van bewust dat de Belgische schatkist niet langer als melkkoe dienst kan doen. Ze vrezen echter te verarmen. Daarom moet de solidariteit worden behouden. Zij het dat ze doorzichtig moet zijn. Bovendien moeten er bevoegdheden naar de deelstaten gaan waar die zelf het geld voor zullen moeten vinden.

Geef ons nog wat tijd, zeggen de Franstaligen. Het is moeilijk om daar positief op te antwoorden omdat ze een staatshervorming jarenlang afblokten en ze te weinig blijk geven van een efficiënt gebruik van de solidariteit. Maar zonder die overgangsfase komt er niets in huis van het nieuwe staatkundige project. Het grote Vlaamse ongeduld verandert daar niets aan. De Franstaligen hebben de jongste maanden ingezien dat het de Vlamingen meer dan menens is. Nu moeten ze er nog van overtuigd geraken dat die evolutie niet tegen hen is gericht. Meer nog, dat ze er zelf baat bij hebben.

Overigens, sommigen mogen dan al zeggen dat politici niet bezig zijn met de echte problemen van de mensen. De communautaire, sociale, economische en budgettaire kwesties zijn echter onlosmakelijk met elkaar verbonden. Op elk van die punten hebben de Franstaligen het moeilijker dan de Vlamingen. Ondanks alles wat er is gebeurd, zullen de Vlamingen, willen ze voortgang maken, daar begrip voor moeten opbrengen.

Ze zullen water in de wijn moeten doen rond de faciliteitengemeenten. De grenzen van Brussel mogen geen taboe blijven. Twee burgemeesters hebben al verklaard dat de verhuizing van Vlaanderen naar Brussel geen evidentie is. Het onderzoek van de voor- en nadelen van de uitbreiding van Brussel dringt zich op omdat de verhuizing van faciliteitengemeenten naar Brussel een kwestie opdoekt die deugdelijk beleid in België al decennialang bemoeilijkt. Meer nog, die Vlaamse toegeving kan vele dossiers openbreken.

Philippe Moureaux, de mijnheer institutionele hervormingen van de PS, heeft goed begrepen dat het vijf voor twaalf is. Hij sluit confederalisme niet langer uit. Dat moet een voor hem groter kwaad, separatisme, vermijden.

Het wordt hoe dan ook geven en nemen aan beide zijden van de taalgrens. Er zal hard worden gebikkeld. Buiten de lijnen kleuren. De platgetreden paden verlaten. Het zou geen kwaad kunnen. (T)

Door Boudewijn Vanpeteghem