Soft- of showware?

Dat software een mediatieke kant heeft, is geen geheim meer sinds het optreden van Bill Gates in Brussel. Maar meer en meer ontwikkelen softwarebedrijven zich ook zelf tot mini-Disneys of dito News Corporations. Soms tot hun eigen verbazing.

Wanneer is een softwarebedrijf geen softwarebedrijf? Het antwoord op die vraag vindt u bij ShockRave, een website die vorige maand door Macromedia werd gelanceerd. Macromedia, bekend om zijn toepassingen voor grafische en webdesigners zoals Dreamweaver en Director, is een software-ontwikkelaar. Of liever wás, want zijn nieuwste realisatie, ShockRave, lijkt meer op een mediaproject.

De onberispelijk ontworpen site bevat een reeks animaties met personages van Sega en andere spelletjesfabrikanten. Maar het meest opvallende is toch wel een typisch bijtende Dilbert-cartoon, die de spot drijft met computertechnische ondersteuning.

Macromedia produceert niets van de inhoud zelf. De site is bedoeld als uitstalraam voor ontwikkelaars die gebruik maken van zijn animatiesoftware. Toch is het bedrijf – dat in eerste instantie gericht was op de verkoop van softwarepakketten – ook van plan advertenties op de site te plaatsen.

Mediatycoons in de maak

“Wij zijn er niet zeker van of dit nu een grote of kleine kans is,” zegt Steve King, vice-marketingpresident van Macromedia. “We zullen in de wolken zijn, als we geld verdienen. Misschien kunnen we het kleine broertje worden van Warner Brothers of Disney. Dat zou mooi zijn.” Steeds meer softwarehuizen redeneren op die manier. RealNetworks bijvoorbeeld, een softwarefabrikant die video en audio over het Net ontwikkelt en levert, en die nu ook bezig is met de ontwikkeling van een omroepcentrum over het Net; Intuit, bekend van zijn Quicken-software voor financieel beheer, is zich aan het ontpoppen als een financiële supermarkt; Netscape, de uitvinder van de browsersoftware die de bloei van het Internet heeft aangewakkerd, biedt nieuws en andere diensten aan op zijn Netcenter business site.

En laten we ook Microsoft niet vergeten, de softwaregigant en ontwikkelaar van de Windows-software waar de meeste nieuwe pc’s op draaien, dat nu ook reisdiensten aanbiedt via zijn Expedia site, tips voor de aankoop van een wagen via CarPoint, regionale informatie via Sidewalk, financiële informatie via Microsoft Investor en Slate, een on line-magazine.

“De opkomst van het Internet en de daaruit voortvloeiende interconnecties beïnvloeden wel degelijk het spel. Binnenkort zullen schijnbaar ongelijksoortige businesses zoals software, inhoud, diensten en zelfs handel hiervan de sporen tonen,” zegt Bill Gurley, voormalig analist en nu durfkapitalist bij Hummer Winblad. “Vinnige softwarebedrijven zullen erg blij zijn met deze trend en de oplossing leveren die optimaal aansluit bij de wensen van de klanten. Andere, kortzichtige spelers zullen waarschijnlijk uit de boot vallen.”

Drijvende factoren

In eerste instantie kan het verrassend lijken dat de software-industrie aan het veranderen is, net nu ze de hoogste regionen van de economie lijkt bereikt te hebben: een softwareontwikkelaar, Microsoft, wordt het op één na grootste bedrijf ter wereld, terwijl de financiers evenveel in de softwaresector investeren als in alle andere technologische industrieën samen.

Er zijn verschillende factoren – en de meeste hebben te maken met de kansen en uitdagingen voortvloeiend uit de groei van het Internet – die deze gedaanteverandering van de softwarebedrijven verklaren.

Eerst en vooral verandert het Internet de manier waarop software wordt geleverd. Een toepassing werd traditioneel op floppy disks gezet, samen met handleidingen in een met krimpfolie afgesloten doos verpakt en via computerwinkels of postorderverkoop verdeeld. Het Internet, dat de computer van de ontwikkelaars rechtstreeks of onrechtstreeks verbindt met die van de verbruikers, maakt het mogelijk om veel van de computercode die het brein van een toepassing vormt, centraal op te slaan.

Naarmate de toegang tot het Internet sneller wordt, worden ook meer geavanceerde toepassingen mogelijk en kan men nieuwe technologische systemen invoeren zoals Java. Dit systeem maakt het mogelijk om via het Net kleine tijdelijke toepassingen op vraag te leveren. Spelletjes zoals schaken waren tot voor kort alleen maar beschikbaar in de vorm van in krimpfolie verpakte of gedownloade software, maar kunnen nu ook on line gespeeld worden, mits een geavanceerde browser, op bijvoorbeeld de Games-sectie van de navigatiesite Yahoo!

Door op inhoudelijk en commercieel vlak uit te breiden, kunnen softwarebedrijven een rijkere een beter geïntegreerde ervaring aanbieden.

Vele markten, en die van de gebruikerssoftware in het bijzonder, zijn aan het stagneren. De inkomsten van Macromedia zijn in het laatste kwartaal 5% achteruitgegaan en de inkomsten die Intuit beurt uit Quicken blijven vlak. Dit fenomeen moet bekeken worden vanuit een ruimer perspectief. De penetratiegraad van pc’s in de VS, die momenteel ongeveer 45% bedraagt, is aan het vertragen. De markt voor categorieën zoals software voor persoonlijke financiën, type Quicken, lijkt verzadigd. En veel diensten die traditioneel via software werden aangeboden, zijn nu ook on line beschikbaar, zoals bijvoorbeeld elektronisch bankieren.

Ook al is de markt van de gebruikerssoftware aan het vertragen, de softwarebedrijven kunnen nu dankzij het Internet lonken naar andere, grotere markten. Intuit bijvoorbeeld speelt hier handig op in en stelt gebruikers vragen over de computer die zij bezitten. Aan de hand hiervan worden zij geadviseerd over de meest geschikte financiële diensten, zoals verzekeringen en hypotheken en worden zij geholpen om de goedkoopste provider te vinden.

Softwarebedrijven hebben bewezen heel goed te zijn in het aantrekken van bezoekers naar hun websites, soms zelfs zonder er veel moeite voor te doen. Dit komt gedeeltelijk door de merken die ze aanbieden, want die zijn vaak erg bekend bij de computergebruikers.

Sommige ontwikkelaars, zoals Netscape, RealNetworks en Macromedia ontpoppen zich hier tot toevallige mediabedrijven: er zijn zoveel gebruikers die hun sites bezoeken om gratis software te downloaden, dat zij hen even goed kunnen aanmoedigen om er wat langer te blijven.

“Wij zijn erin geslaagd heel wat meer verkeer te krijgen dan iemand van ons ooit had kunnen voorzien,” zegt Steve King van Macromedia.

Succes niet gewaarborgd

De uitbreiding van softwarebedrijven naar de media en handel mag niet overschat worden. Met Intuit als mogelijke uitzondering, denkt geen enkel bedrijf dat de stand alone-software voor de nieuwe systemen zal moeten wijken.

Softwarebedrijven komen veel kwaliteiten tekort die succesvolle media-ondernemingen wél in huis hebben. De siteontwikkelaars van Macromedia hebben het knap lastig om aan hun directie uit te leggen dat er heel wat inspanningen vereist zijn om bezoekers aan te trekken en om de site up-to-date te houden.

“Vanuit onze cultuur zijn we een softwarebedrijf,” zegt Steve King. “We zijn een verzameling ingenieurs. Een softwarebedrijf dat een inhoudbedrijf wordt, zie ik nog niet zo snel gebeuren.” Tot voor kort waren er nochtans heel wat mediabedrijven die lachten met de inspanningen van Microsoft om van software naar inhoud uit te breiden. Microsoft zag zich inderdaad genoodzaakt om te stoppen met de meeste amusementsprogramma’s die het op MSN, zijn on line-service, ontwikkelde. Toch is Sidewalk een van de meeste gehaaide on line lokale listings networks, ook al verliest het veel geld. En Slate, dat fel bekritiseerd werd bij de start, wordt nu bejubeld om zijn intelligent gebruik van het medium.

Dit zijn allemaal belangrijke kansen voor softwarebedrijven, maar tegelijk vormen ze ook een bedreiging voor wie vasthoudt aan de traditionele manier van softwareverkoop. Bill Gurley van Hummer Winblad zegt dat software-ontwikkelaars zich nu de vraag moeten stellen: “Is de industrie die mijn product dient zo groot dat iemand software zou weggeven, louter en alleen om de verkoop te bevorderen?”

Financial Times