Smijt de salami weg

De Bankcommissie doet wat, de Controledienst Verzekeringen doet wat, de Nationale Bank doet wat. Schijfjescontrole. Is dit logisch met vervagende grenzen tussen banken, verzekeraars, pensioenfondsen en beleggings- maatschappijen?

Londen.

Achter de ramen ligt een compact militair oefenveld. Af en toe landen en stijgen oorverdovende helikopters op dit strookje van The City. De Financial Services Authority woont nog even in een voorlopig kantoor met aan de achterzijde een legerkamp. De RAF controleert mee de veiligheid van Londens financiële hart. De FSA controleert de boeken in dat financiële hart. De verwarrende alfabetsoep van kleine toezichthouders is weggeveegd en vervangen door a single body, de Financial Services Authority. Negen administraties en diensten worden samengevoegd wat nooit gemakkelijk is, zij beminnen hun anomalieën. Voorzitter Howard Davies: “De financiële markten veranderen snel, de toezichthouders moeten in gelijke pas kunnen lopen.” 23.000 firma’s zijn gemachtigd om beleggingsactiviteiten uit te oefenen in het Verenigd Koninkrijk. De Britse centrale bank heeft een dubbele taak: muntbeleid en prudentieel toezicht op de banken, dat is gesplitst door de nieuwe controlewet. De verantwoordelijkheid om de 500 banken in Londen te controleren, verschuift van de Bank of England naar de FSA. De bankencontroleurs zullen binnen de FSA samenwerken met de toezichthouders op de beurzen, de beleggingsfondsen, de spaarbanken, de hypotheekkassen en de verzekeraars, inbegrepen Lloyd’s. “De Londense financiële markt is zeer internationaal en sterk geïntegreerd en daaruit heeft de regering de juiste conclusies getrokken,” zegt stafmedewerker Peter Parker. De FSA vervult onder meer de taak van “onze” Commissie voor het Bank- en Financiewezen, die vorige week voor het voetlicht kwam met haar uitgelekte kritiek op de leiding – de familie Van Rompuy – en de balans van de spaarbank Argenta. Peter Parker: “De twee grote bemerkingen over het nieuwe Britse systeem zijn: wordt het geen monster en – ten tweede – zal het onderscheid tussen retail, de individuele en kleinere klant en de grotere belegger niet vervagen, ten nadele van de kleine spaarder of belegger?”

Internationalisering

Het Verenigd Koninkrijk is niet het enige land met een stroomlijning van de banken- en verzekeringencontrole. Australië hervormt zijn systeem en is op dat vlak, hoor je van de gesprekspartners bij de FSA en de Britse centrale bank, a leading edge thinker. Howard Davies: “Ik verwacht geen eenvormig stelsel over de hele wereld. De toezichthouders van een land wortelen in de juridische tradities van dat land en de financiële markten hebben een verschillende omvang. De strategie om alle controleurs onder één dak te brengen, hoeft niet de alleenzaligmakende oplossing te zijn.” “Eén gegeven wordt wel algemeen ingecalculeerd. Door de groei van sterkere banden tussen de onderscheiden nationale markten, centraliseren de global banks en de beleggingsbedrijven het beheer van hun risico’s. Het risicoprofiel van gelijk welke bank kan maar getekend worden als er accurate en tijdige inlichtingen zijn over al haar uitstaande verplichtingen. Als de grote spelers hun risico’s bundelen, dan moeten ook de toezichthouders hun controles bundelen,” vult Michael BlairQC, jurist van de FSA, aan.

De toezichthouders

hebben een traditie van internationale samenwerking langs de Bank voor Internationale Betalingen in Bazel. Zij bekommeren zich nu meer concreet over de financiële systemen van de ontwikkelingslanden. Recentelijk werden gemeenschappelijke beginselen bepaald onder de leden van de Organisation of Securities Regulators. De verzekeringsbranche heeft haar eigen internationale politieagent, de IAIS. Onafhankelijke Europese experts, waaronder de Vlaming Karel Lannoo ( CEPS) en dr. Harald Benink ( Universiteit Maastricht, zie ook Trends, 6 november 1997), voorzitter, hebben onlangs in Brussel de European Shadow Financial Regulatory Committee opgericht. “Een belangrijke vraag bij deze internationalisering is of de samenwerking zal uitmonden in de aanvaarding van het beginsel van de lead regulation. Dat betekent dat één toezichthouder – in het thuisland van een internationale bank – de verantwoordelijkheid op zich neemt voor de inschatting van de risico’s die de bank loopt, dus haar strategie, beheersbekwaamheid en de integratie van haar systemen en controles. Die controle van een lead regulator zou daarop de hoeksteen worden van de acties van controleurs elders,” aldus Howard Davies. Hoe makkelijk is de financiële instelling kwetsbaar voor de haaien in haar eigen schoot? Heeft de leiding goed weet van de dochters over de wereld? Groeien de controlesystemen gelijklopend met de strategie en de balans? David Green, Bank of England: “Het beginsel van lead regulation vormt het hart van de aanpak van de FSA. Bij de FSA centraliseert één dossierbeheerder het volledige prudentiële toezicht op een grote financiële instelling. Dat is ook de richting van de gesprekken over deze materie bij de Europese Unie.”

In de VS

is de FED de toezichthouder van de banken. De beurzen worden gesuperviseerd door de SEC, de futures door de CFTC, de verzekeraars door de vijftig staten. Zij werken wel nauw samen. Goldman Sachs is geen bank en valt dus niet onder de FED, maar wordt wereldwijd in de gaten gehouden door de SEC. Vier wetsontwerpen liggen klaar bij het Amerikaanse Congres om het systeem te rationaliseren. Londen is wakker geschrokken met de affaires Barings, BCCI en het krantenpensioenfonds van Robert Maxwell. Controle is echter geen Brits probleem, dramatisch is het zwakke toezicht in de Derde Wereld, met name op de Aziatische banken. Howard Davies: “Incidenten in verre landen kunnen onvoorziene en zware gevolgen krijgen in het thuisland. Gelukkig begrijpen de toezichthouders dat hun toekomst ligt in het organiseren van netwerken voor ondersteuning. De wereldregels en hun toepassing zijn slechts zo sterk als hun zwakste schakel.”

Internet

Op dit ogenblik houden de tussenpersonen de slechte appels uit de mand. Maar met de verkoop van goedkope financiële producten en diensten via Internet krijgt Londen ook de status van Antigua, een taxvrije zone. Internet is bijvoorbeeld goedkoper omwille van de onbestaande kosten van het toezicht. Michael Blair: “Over de toezichtsproblemen door Internet wordt veel geschreven en gefluisterd, maar in het Verenigd Koninkrijk zijn er nog geen échte problemen gesignaleerd. Die kunnen wel nog opduiken, daaraan twijfel ik niet. In twee domeinen zijn we zeer alert, voor beleggingsadvies en de echte verkoop. Onze mening is dat de jurisdictie en het toezicht begint waar de informatie op het scherm komt. Dus de aanbieders vallen onder de bevoegdheid van de FSA en moeten melden wat zij te koop zetten in hun elektronische etalage. Wie dat niet doet, breekt de wet. De FSA surft op het Net om dat distributiekanaal te leren kennen.” De Nederlandse rechtsgeleerde en theoloog Hugo Grotius schreef in 1623 een nieuwe internationale wetgeving voor de hoge zee, De Jura belli et Pacis. “De financiële piraten op het Internet zullen we moeten grijpen met wetten van een nieuwe Grotius,” glimlacht Michael Blair.

FRANS CROLS