Slecht beleid maakt koopje van Ubizen

Net op het moment dat de markt weer aantrekt, wordt Ubizen voor de prijs van oud ijzer verkocht. En dat is maar één item in een lijst van gemiste kansen.

Uitgeverij Concentra zit met een delicaat probleem. Hoe kan het zijn aandeelhouders uitleggen dat het eind 2002 nog tussen 100 en 150 miljoen euro had kunnen plakken op netwerkbeveiliger Ubizen, waarin Concentra een participatie van 10 % heeft, terwijl de uitgever in november 2003 tekende voor een verkoop tegen een waardering van 35 miljoen euro? Een kwart minder dan de omzet, en dat voor een bedrijf in een groeisector. In de week dat Ubidco 35 miljoen bood voor Ubizen met zijn 300 werknemers, bood Verisign bijna 114 miljoen euro voor directe concurrent Guardent met zijn 150 werknemers. Een maand eerder kon concurrent RedSiren 17,7 miljoen dollar ophalen in een financieringsronde. Vorige week bood Juniper Networks 4 miljard dollar voor NetScreen Technologies, zestien keer de omzet voor 2003.

En wat moet KBC, een van de partners in het Ubidco-consortium, de belegger vertellen? In mei 2003 gaven analisten van de bank nog een target van 2,5 euro mee aan Ubizen, een week later nog 1,8 euro. Nu bieden investeringsmanagers van de bank 0,95 cent. En zoals onze collega’s van Cash al schreven, is dat gewoon te weinig. Maandag kwam Ubizen trouwens met kwartaalcijfers die een omzetstijging te zien gaven.

Wéér een andere strategie

De feiten zijn bekend. Ubizen haalde in maart 2000 bij een tweede publieke kapitaalronde 130 miljoen euro op tegen 205 euro per aandeel. De euforie was groot. Links en rechts werden acquisities gedaan, met de bedoeling om van Ubizen een productmaatschappij te maken. Voor een deel werd dat ook gerealiseerd. Maar intussen crashte de beurs en in april 2001 kwam de eerste saneringsronde. “Als we niets doen, gaan we naar een koers van 1 euro en dat willen we toch niet?” zou Stijn Bijnens (toen CEO, nu voorzitter) tegen zijn management hebben gezegd. In Amerika en Frankrijk vielen ontslagen, maar Ubizen eindigde toch als een meer gefocust bedrijf, met producten als DMZ/Shield, dat nu nog diverse e-banken tegen aanvallen beschermt.

Die producten stonden wel tegenover concurrenten als KaVaDo en Sanctum, die hun centen in gerichte marketing staken, terwijl Ubizen zijn marketingcenten vooral in België uitgaf. “Van al die acquisities is eigenlijk maar één grote klant overgebleven: Egg, de e-bankingtak van Prudential,” zegt een bron in kringen van Ubizen. Ubizen herpakte zich en concentreerde zich op het opbouwen van geloofwaardigheid bij analisten. Het geld begon echter op te raken en Christophe Huyghens, een van de stichters, kwam met de idee om niet langer op te boksen tegen cashrijke concurrenten op de productmarkt, maar om het bedrijf toe te leggen op managed security services voor heel grote bedrijven en financiële instellingen. Als bankiers hun bewaking en geldtransporten uitbesteedden, waarom dan niet de beveiliging van hun websites? Opnieuw een strategiewijziging dus. Concurrenten deze keer waren Riptech, dat door Symantec is overgenomen, en Guardent.

Gebrek aan beheersinstrumenten

Ondanks de prijsdruk van Riptech/ Symantec en de negatieve pers in eigen land, won Ubizen een indrukwekkend lijstje klanten: Pfizer, Thomson Financial, Crédit Suisse First Boston, Tiffany & Co. Een van de grootste successen was het inpalmen van Chase Manhattan, dat JP Morgan overnam en Riptech inruilde voor Ubizen.

Managed services bieden regelmatige inkomsten uit een abonnement. Het nadeel is dat heel wat werk moet worden voorgefinancierd, zoals het lange verkooptraject en de investeringen in mensen en infrastructuur die je voor de klant doet. En bij Ubizen, dat in oktober 2001 twee gebouwen kreeg opgeleverd – in Leuven en Reston (VS) – was geld schaars. Bovendien was JP Morgan Chase misschien wel een mooie klant, maar de betalingstermijnen liepen op tot negen maanden. Zo gebeurde het dat Ubizen in november van vorig jaar 2 miljoen euro van KBC moest lenen, terwijl het 1,5 miljoen dollar van JP Morgan Chase te goed had.

Ubidco maakt zich sterk dat het Ubizen er snel weer bovenop krijgt, onder meer door investeringen in systemen voor financieel beheer en rapportering. Daarmee wordt onder meer bedoeld dat Ubizen (kernomzet 2003: 47,2 miljoen), twee belangrijke beheersinstrumenten mist. Er is geen ERP-systeem, waarmee kosten en opbrengsten van contracten op een min of meer geautomatiseerde manier kunnen worden opgevolgd. “Een kwartaal afsluiten bij Ubizen is een groot karwei,” zegt een insider. “De inspanningen voor sommige klanten zijn niet realistisch.” Een voormalig directeur: “Op een gegeven moment stonden we inderdaad op het punt om daarvoor een systeem van Oracle te kopen. Dat werd uitgesteld omdat we eerst de processen wilden stroomlijnen.”

Van uitstel kwam echter afstel, omdat het geld ontbrak. En hoewel Ubizen voor zijn klanten een park van 3000 servers beheert, gebruikt het geen commercieel netwerkbeheerssysteem zoals HP OpenView of Unicenter van Computer Associates. Eigen tools doen dat. “Ubizen heeft altijd veel geïnvesteerd in eigen ontwikkelingen,” zegt een voormalig directeur van Ubizen, die vindt dat Ubizen dit soort producten zou moeten inkopen bij anderen û of het netwerkbeheer zelfs outsourcen. Het gevolg van de Ubizen-aanpak is dat het aansluiten van nieuwe klanten geen kwestie is van het uitbreiden van capaciteit, maar ontwikkelingstijd vergt, die opnieuw voorgefinancierd moet worden. “De R&D-ploeg is soms bezig met dingen als het optimaliseren van databases van klanten, waardoor hun echte werk blijft liggen,” zegt de voormalige directeur.

Amateuristische aanpak

Op al die punten is dus relatief snel vooruitgang te boeken, wat de investeerders achter Ubidco – behalve KBCInvestco zijn dat investeringsfonds Apax en turnaroundspecialist Kennet – uiteraard heel goed weten. Kennet, zo willen geruchten, zou ook synergieën zoeken met zijn Nederlandse participatie Consul, ook actief in netwerkbeveiliging. Het management van Ubizen heeft al laten weten dat het veel meer brood ziet in het hogere bod van Betrusted, een sectorgenoot waarmee Ubizen grotendeels complementair is. Dat bod lag bij het ter perse gaan te beschimmelen bij de Commissie voor het Bank-, Financie- en Assurantiewezen.

Sommigen stellen vragen bij de manier waarop de aandeelhouders van Ubizen de verkoop van het bedrijf hebben aangepakt. Bank Degroof, die het bod van Ubidco “fair” noemt, zegt in de prospectus dat Ubizen geadviseerd werd door “professionele financiële adviseurs”. “Een zeer gereputeerde partij,” zegt adjunct-directeur Henk Vivile. Sommigen noemen de aanpak “amateuristisch”. Naarmate de toestand nijpender werd, kregen kandidaat-investeerders meer bewegingsruimte in het bedrijf. “Normaal zorg je bij zo’n oefening voor een consistent verhaal. Hier waren de kandidaat-investeerders – en er zijn sinds november 2002 vier ernstige kandidaten geweest – vrij om te ondervragen wie ze wilden,” klinkt het in kringen van Ubizen.

Het gevolg waren inconsistenties en bij elke inconsistentie zakte de prijs. Het filiaal in de VS is bijvoorbeeld voor 9 % in handen van een manager. Maar de investeringen die voor dat filiaal vanuit België worden gedaan, worden niet consistent doorgerekend, wat de winst in de VS opdrijft. “Kandidaat-investeerders beginnen zich dan vragen te stellen,” zegt een bron. Tegelijk hield Ubizen op met zijn marketingcampagnes voor analisten, waardoor het onder meer bij Gartner van de radar verdween en de prijs nog meer zakte.

Velen geven Stijn Bijnens de schuld voor het povere management, weliswaar in een moeilijke conjunctuur, dat Ubizen in deze penibele situatie heeft gebracht. Bruno Leijnse

Bruno Leijnse

Ubizen moest vorig jaar 2 miljoen euro van KBC lenen, terwijl het 1,5 miljoen dollar van JP Morgan Chase te goed had.