Sjeik Didier-al-Reynders

Als u in de volgende maanden failliet gaat wegens de stookolieprijs, zit te rillen in uw kantoor of flatje, dan hoeft u niet boos te zijn op de oliesjeiks. Leg de blaam bij sjeik Didier-al-Reynders.

De heffingen van onze minister van Financiën op de olieproducten zijn schandaliger dan een prijs per vat ruw van veertig dollar. Akkoord, Reynders is niet alleen schuldig. Zijn voorgangers, en de regeringen waarvan ze deel uitmaakten, taxeren de burgers liever via onrechtstreekse dan via rechtstreekse belastingen. Regeringen van alle pluimage en in alle Europese landen hebben geleerd dat ze verkiezingen makkelijker winnen met de eerste soort dan met de tweede soort.

BTW en accijnzen kunnen worden verkocht met de dooddoener dat de consument vrij kan kiezen of hij al of niet zijn geld besteedt aan de aldus belaste producten. Meer of minder sigaretten en sterke drank verbruiken, kan een vrije keuze zijn. Maar brandstof is geen snoepje zoals een pakje Belga of een magnum Veuve Clicquot. Brandstof is essentieel voor boeren, tuinders, ondernemers, werkende moeders en gepensioneerden bij de centrale verwarming. De miljarden van de brandstofbelasting zijn makkelijk verdiend en normalerwijze kraait er geen haan naar.

35 dollar per vat ruwe olie staat maar voor één zesde van het pomptarief voor de Belgische consument (45 frank per liter). Het leeuwendeel van de vijf zesde vindt u in de koffers van de minister van Financiën. Die miljarden helpen om de cadeautjes te betalen van de regering- Verhofstadt voor de belastingbetaler, werkloze, verkeersgebruiker, zieke en gepensioneerde. Die miljarden helpen eveneens om de Groenen gelukkig te maken. Minister Isabelle Durant van Verkeer (Ecolo) dient zich, indien zij consequent is, te verzetten tegen een accijnsverlaging voor diesel. De Groenen hebben al jaren de oorlog afgekondigd tegen de auto en het privé-vervoer en zullen nooit rusten voor iedereen in het collectieve transport zit. Dat trekje delen zij met andere bedilzuchtigen, van Mussolini tot Ceaucescu en syndicalisten die gaarne voor andere mensen beslissen wat die dienen te doen. De beleidsrecepten van de interventionisten van links en van rechts gelijken wonderwel, en beangstigend, op elkaar.

Het is nonsens om de raffinaderijen van TotalFina, Shell of BP te blokkeren en te schelden op de overwinsten van de oliemaatschappijen (en deze te bedreigen met stortingen in een solidariteitsfonds voor verkleumde senioren). Het zijn niet de oliebazen die verantwoordelijk zijn voor de verdrievoudiging in achttien maanden van de prijs van een vat ruwe olie. Hoogstens kan je hen verwijten dat ze in het midden van de jaren negentig niet hebben voorzien dat de vraag zou exploderen en zij dus extra capaciteit dienden te bouwen om het aanbod van geraffineerde olie te verhogen. Bij het begin van de boom waren de productieniveaus van de Opec-landen trouwens laag onder druk van de Amerikanen, die zo hun nationale oliewinning wilden beschermen.

Tot wat leidt de hoge olieprijs? De millenniumbom was geen helse knal, maar een kaars die vredig uitwapperde. Zadelen Opec en de zwakke euro de wereldeconomie en het oude continent op met een échte, zij het andersoortige en laattijdige millenniumbom? De combinatie van een hoge olieprijs en een zwakke euro drijft om te beginnen de factuur voor onze economie op. Wat Opec ook heeft beslist, een verhoging van de productie met 800.000 vaten is té laat gekomen. Bekijk minder deze economische maatstaf dan de verwachtingen van de weermannen voor de volgende winter. Wintert het al of niet bitter in de VS is de kern?

Zal een prijs van 40 of 50 dollar per vat de wereld dus in een recessie duwen, zoals de olieschokken van 1973, 1977 en de Golfoorlog? Paniek is uit den boze. In reële termen – dus met het wegsnijden van het effect van de inflatie – is olie vandaag nog steeds een derde goedkoper dan in 1990 en de helft goedkoper dan in 1981. De industrielanden springen veel doelmatiger om met energie dan een generatie geleden en de commotie van de jongste weken zal deze doelmatigheid verder aanzwengelen. De prijzen van niet-olieproducten zijn vandaag dalend of inflatievrij.

Zenuwknoop voor Europa is de combinatie van de zwakkere euro en de energiebevoorrading. Een politieke zonde is hyperactiviteit. Als de ministers van Financiën, of de Duitse bondskanselier Gerhard Schröder, hun gezichten tonen, menen zij telkens hun zeg te moeten doen over de eurokoers. Beter dan te kwebbelen en steels te insinueren dat actie kan volgen, is het gezonder een mantra te herkauwen zoals de Amerikaanse Schatkist: we are in favor of a strong dollar. Of die dollar nu zwak is, sterk of tussenin zweeft. De Europese politici moeten verdergaand liberaliseren, de lasten verlagen en de arbeidsmarkt hervormen. Durven ze dat niet, dan blijft de VS een betere plek om te investeren en zal de euro zwak zijn. De sjeiks van de Europese ministeries van Financiën zijn gewaarschuwd.

frans crols