Sex in the City (achter de schermen van de Vlaamse erotiekbeurzen)

Hoewel Vlaamse erotiekbeurzen nog steeds duizenden kijklustigen lokken,

zit er na een decennium stout plezier stilaan sleet op de formule. Zijn de bezoekers uitgekeken op de stripteaseuses of hebben vibrators hun beste tijd gehad? De organisators van eroticabeurzen grossieren in natte dromen.

Seks verkoopt en maakt van slimme ondernemers rijke levensgenieters.

In het schemerduister van het Antwerpse Sportpaleis schuifelen de bezoekers een beetje verveeld over de koude sportvloer. Het publiek van de Mega Erotica Beurs verschilt amper van dat in een winkelstraat op een drukke zaterdagmiddag. Opvallend veel jonge koppeltjes die hand in hand de leukste seksgadgets uitkiezen. Extravagante of perverse figuren zijn amper present. Veel kooplust is er niet, behalve dan aan de hamburgerkraam. Het vrolijke gesis van de vleeswaren wordt om de paar minuten overstemd door een schaars geklede verkoopster die gewapend met een handenvrije microfoon probeert het aanwezige publiek te lokken. Iets waar ze overigens moeiteloos in slaagt. “Het maakt geen lawaai en je komt er gegarandeerd van klaar,” prijst de vlotte demonstratrice het nieuwe wonderproduct aan. De g-spotvibrator wordt zelfs even tegen de schaamstreek van een dame van middelbare leeftijd gehouden. “Voel maar. Olleke, bolleke, tegen het plafond.”

Vlaamse huisvrouwen voelen zich intussen prima thuis op een erotiekbeurs. Terwijl ze nog een hap van hun hamburger nemen, blijven ze geïnteresseerd de demonstratie volgen. Op twee grote podia wat verderop kunnen de kijkers zich vergapen aan een pikante modeshow en een striptease-act.

6 maanden per jaar rentenieren

Organisator Alexis Longhé (39) zit al elf jaar in het vak. Daarvóór moest hij vaststellen dat er met beurzen van tweedehands fotomateriaal, boten en terreinwagens weinig geld te rapen viel. Met seks is dat anders. Het concept haalde hij uit Nederland, al ging het er begin jaren negentig helemaal anders toe. “Het was allemaal veel kleinschaliger. In een achterafzaaltje op de boerenbuiten werd wel eens een eroticabeurs georganiseerd,” herinnert Longhé zich. “Het grote publiek bleef weg. Te geheimzinnig. Te pervers. Wij waren de eersten om het evenement in een grote zaal te plaatsen. Op die manier ging de onzekere bezoeker op in de anonieme massa. De kans dat je hier je buurman of baas tegen het lijf loopt, is beperkt.”

De eerste editie was meteen een schot in de roos. Zowat 18.000 bezoekers overwonnen hun schaamtegevoel en kwamen een kijkje nemen naar de amper achttien stands. “We waren zelfs verplicht om een aantal exposanten te betalen,” lacht Longhé. Maar die hebben het zich zeker niet beklaagd. Een verkoper van erotisch speelgoed draaide de eerste dag een omzet van bijna 10.000 euro. Een standhouder die een seksshop uitbaatte, trommelde in allerijl zijn personeel op om de complete voorraad van de winkel over te brengen en op de beurs aan te bieden.

Aangestoken door het succes probeerde Longhé zijn concept op verschillende locaties uit. Experimenten in Oostende en Hasselt mislukten, maar tussen oktober en maart strijkt het circus van Longhé nog jaarlijks neer in Flanders Expo in Gent, Antwerp Expo, de Nekkerhal in Mechelen en het Sportpaleis in Antwerpen. In de topjaren kon Alexis Longhé rekenen op 25.000 bezoekers en meer dan honderd standhouders.

Seks verkoopt en maakt van slimme ondernemers rijke levensgenieters. Twee luxueuze terreinwagens sieren de oprit van het domein met oprijlaan in de Antwerpse Noordrand waar Longhé zich nestelde. Binnenkort krijgen de paarden, pony’s en alpaca’s die in een uithoek van het terrein grazen, het gezelschap van een aantal kangoeroes. De Antwerpenaar, zonder noemenswaardig diploma op zak, kan nu al zes maanden per jaar rentenieren. “Mijn vriendin is zwanger. Ik kan de vrije tijd en de ruimte hier dus best gebruiken.”

Uit de bol met dubbele vibrator

De uiterlijke tekenen van welstand beginnen echter fel te contrasteren met de steeds roder kleurende jaarrekening van T-Rex, de vennootschap die alle activiteiten van Longhé overkoepelt. De verliezen – in 2003 ruim 120.000 euro, waardoor er van het eigen vermogen op dit moment niets meer overblijft – lijken aan te geven dat de klad erin zit. Het aantal bezoekers is bijna gehalveerd. Longhé: “Misschien hebben we te veel dezelfde artiesten geprogrammeerd. Er kwam sleet op de formule. De televisie en het internet hebben trouwens de normen verlegd. Het grote publiek is intussen meer gewoon geworden is. Om interesse te wekken, moet het allemaal wat harder.”

Aan de zijkant van de zaal programmeert Longhé dus de duo vibro show, aangekondigd met een steeds herhaalde geluidsband die niets aan de verbeelding overlaat. Een VTM-achtige baritonstem jubelt: “Wat u niet ziet op het podium, ziet u hier wel. Twee geile dames gaan helemaal uit de bol met een dubbele vibrator. De vibrators verdwijnen helemaal.” Een veertigtal mensen tast voor deze ‘exclusieve’ show een tweede keer in de geldbeugel. Nog eens 5 euro bovenop de 12,5 euro die eerder bij het binnenkomen werd betaald. “Een aparte toegang, om niemand te shockeren,” aldus Longhé.

Dat het publiek steeds meer wil, is een probleem voor Longhé. Eigenlijk zijn eroticabeurzen sowieso illegaal, maar de lokale besturen voeren een gedoogbeleid. “Wij hebben een zeer goed contact met de zedenpolitie,” haast Longhé zich om te vertellen. “Voor elke beurs maken we duidelijke afspraken. Ik weet precies hoe ver ik mag gaan.”

Niet alleen het toeschouwersaantal loopt terug – bij de jongste beurs ging het volgens Longhé om “een goede 15.000” – maar ook het aantal standhouders. We tellen er amper 75. En die hebben het steeds moeilijker om hun kritiek en ontgoocheling te verbergen. “Het gaat hier al enkele jaren bergafwaarts,” vertelt een Nederlandse standhouder. “De beurs wordt hoe langer hoe minder interessant.” “Of ik hier volgend jaar nog sta? Waarschijnlijk niet,” zegt een andere exposant. Longhé maakt zich niet meteen zorgen. “Ach ja, er wordt geklaagd. Maar dat zijn de bedrijven met een slecht product. Die zien we volgend jaar dan niet meer terug, zo gaat dat.”

Homeparty voor lingerie

Dat Longhé volgend jaar een van zijn grote publiekstrekkers dreigt te verliezen, baart hem wellicht meer zorgen. “We hadden hier de jongste twee jaar een stand en in principe zal het daarbij blijven,” zegt Eric Vandaele, zaakvoerder van Upper At Home. Upper At Home organiseert erotische homeparty’s, waarbij dames onder elkaar speeltjes verkopen. Vorig jaar waren er al 7000 van die verkoopavondjes, wat naar eigen zeggen – officiële resultaten van de jonge onderneming zijn nog niet bekend – resulteerde in een omzet van 5 miljoen euro. Het concept werd geleend bij Tupperware, met een vette knipoog naar de naam van de Amerikaanse producent van huishoudplastiek.

“Er zijn raakpunten tussen de bezoekers van de beurs en ons doelpubliek, maar we zijn toch ook niet zoals de meeste andere exposanten. Het gaat ons in de eerste plaats om de romantiek eerder dan om de erotiek. Dat maakt het voor ons stilaan interessanter om op andere plaatsen aanwezig te zijn: beurzen in de sfeer van wellness zoals Cocoon,” zegt Vandaele. Volgens Longhé zal het zover niet komen: “Upper At Home staat volgend jaar zeker weer op onze beurzen. Maar niet meer met een modeshow, ze zoeken een ander concept. Het eerste jaar hadden ze een grote Amerikaanse truck waar binnenin de sfeer van een homeparty werd gecreëerd. Dit jaar was het een modeshow en volgend jaar gaan ze weer wat anders doen. Het zijn creatievelingen.”

Het gaat om de promotie

Andere standhouders willen wel verder in zee gaan met Longhé, maar zien dit soort beurzen evolueren. “Ik denk dat er intussen te veel initiatieven zijn. Er zijn de jongste jaren heel wat nieuwe beurzen bijgekomen, waardoor het publiek wel wat zal versnipperen. Was vroeger 20.000 bezoekers makkelijk haalbaar, dan mag je nu al tevreden zijn met een goede 10.000,” schat Dominique Stouten van artiestenbureau Davina uit Aarschot. Davina is al acht jaar aanwezig op de beurzen van Longhé en plaatst de jongste vijf jaar ook stripteaseuses op de evenementen. “We hebben een duidelijke overeenkomst: we krijgen een gratis standplaats en in ruil laten we onze commissie vallen. Dat werkt goed en we willen er voorlopig zeker mee doorgaan,” aldus Stouten. Voor hem is de beurs in de eerste plaats een interessant promotiemedium voor de stripteasecursussen die Davina inricht. “Voor ons hoort de kostprijs van zo’n beurs thuis onder het promotiebudget,” klinkt het ook bij een Nederlands postorderbedrijf. “Voor de verkoop aan particulieren moet je het niet doen. Wel om je bedrijf te promoten en om in contact te komen met collega’s en potentiële doorverkopers.”

Hetzelfde verhaal weerklinkt bij het Lommelse Erotiekonline.be, dat tevens als sponsor van de Mega Erotica Beurs naar buiten treedt. “Zo’n weekend levert ons misschien 1000 euro winst op, maar veel belangrijker is het pak klantencontacten. Mensen leren ons en onze producten kennen en zijn dan wellicht gemotiveerd om achteraf nog eens via de website te bestellen,” meent zaakvoerder Marcel Breemans.

De mindere gang van zaken de voorbije jaren heeft een belangrijke weerslag op de organisatie. Kleurenadvertenties zijn vervangen door zwart-wit en de periode dat ze verschijnen is ingekort. Intussen worden ook de uitgaven voor de klank- en lichtinstallatie voor de shows fors teruggeschroefd. Toch blijven de vaste kosten hoog, merkt Longhé op. “In Antwerpen bijvoorbeeld heb je een lokale belasting op vertoningen, die in ons geval 2000 euro per weekend bedraagt. Daarnaast betaal ik ook nog eens 18 % bedrijfsvoorheffing op buitenlandse podiumkunstenaars, bijvoorbeeld stripteaseuses die ik in Nederland boek.”

Longhé haalt zijn inkomsten vooral uit de entreegelden, die al enkele jaren vastliggen op 10 euro. Alleen in het Sportpaleis – duurder voor Longhé om te huren – moeten de bezoekers er 12,5 euro voor betalen. De standhouders brengen minder geld in het laatje, want ze betalen alles samen ongeveer 25.000 euro aan Longhé. Een derde inkomstenbron is de catering. Een lucratieve activiteit, want voor een pintje of een cola moet de dorstige toeschouwer 2 euro neertellen. “De zalen waar we naartoe gaan, zijn vrij van catering of we hebben onderhandeld dat we dat zelf mogen doen. Voor het Sportpaleis is de situatie veranderd, maar als trouwe klant krijgen we ook vandaag nog de catering in handen. We werken niet met vaste partners, dat wisselt nogal eens.”

Wie vermoedt dat het er in deze sector niet altijd even wit aan toe gaat, wordt direct van repliek gediend: “Veel in het zwart? Vergeet het maar. Toen we vrijdagavond aan het opbouwen waren, stond de fiscale inspectie hier al,” reageert een standhouder. Ook Longhé heeft het over duidelijk strengere controles, al worden vooral de buitenlandse danseressen geviseerd.

Platte ‘commerce’

Terwijl standhouders klagen over een inflatie van het aantal beurzen, vindt Longhé dat er geen vergelijkbare concurrenten zijn voor de Mega Erotica Beurs. “Wat voor de rest nog bestaat – in de Grenslandhallen in Hasselt of de Oktoberhallen in Wieze – is kleinschalig. Daar zal wel een publiek voor bestaan, maar het is een heel andere aanpak, een totaal andere sfeer ook.”

François Deneef, een van de organisatoren van Erotica Wieze, vindt de kleinschaligheid van zijn evenement juist een troef: “We krijgen een kleine 5000 bezoekers over de vloer. De zaal is inderdaad niet zo groot, maar dat maakt het allemaal een stuk gezelliger.” Deneef organiseert al sinds 2001 samen met zijn neef een eroticabeurs en weet na een trage start zo’n dertig à veertig standhouders aan te trekken. “We organiseren het met onze motorclub, omdat er uit die hoek vraag naar was, maar intussen is het publiek veel ruimer geworden.”

“De grote evenementen in Antwerpen, Mechelen en Gent draaien alleen rond platte commercie. Ik vraag me echt af wat dat nog met erotiek te maken heeft,” zegt Nicole Martens, die de jaarlijkse eroticabeurs in de Hasseltse Grenslandhallen organiseert. Nadat ze er een aantal jaren als standhouder gestaan had, besloot Martens twee jaar geleden de organisatie van het Limburgse evenement over te nemen. “Wat ik er in al die jaren heb gezien, degouteerde me. Maar het gaf me ook een prikkel om het zelf beter te doen.”

Martens legt veel nadruk op informatie, zegt ze. “Sensoa, het Vlaamse expertisecentrum voor seksuele gezondheid, is elk jaar aanwezig om mensen te vertellen over seksueel overdraagbare aandoeningen.” De beurs in Hasselt moet qua cijfers niet onderdoen voor de beurzen van Longhé, meent de organisatrice. “Vorig jaar trokken we zo’n 12.000 bezoekers en hadden we tachtig effectieve standhouders, zaken als catering niet meegerekend. Je kan het bezoekersaantal alleen op peil houden als je constant vernieuwt. Maar dat wil zeker niet zeggen dat je het alsmaar harder moet maken. In Antwerpen, waar ik nog steeds standhouder ben, denk ik dat het eerder afschrikkend werkt.”

Raphael Cockx – Dirk Van Thuyne

“De televisie en het internet hebben de normen verlegd. Willen we interesse wekken, dan moet het allemaal wat harder.”

“Veel in het zwart? Vergeet het maar. Toen we vrijdagavond aan het opbouwen waren, stond de fiscale inspectie hier al.”