Schumpeter herrijst

Voor de meeste schoolverlaters is het opzetten van een eigen onderneming geen evident carrièreperspectief. Het Schumpeterproject wil bij vorsers en afgestudeerden van de Vlaamse universiteiten de belangstelling opwekken voor het opstarten van ondernemingen of spin-offs.

Via infosessies probeert de Universiteit Gent het bewustzijn aan te scherpen dat ondernemerschap een middel is om een eigen succesvolle carrière uit te bouwen. De sensibiliseringscampagne past in het actieprogramma Vlaanderen Ondernemend Land en is er gekomen op verzoek van Vlaams minister van Economie en Kmo Eric Van Rompuy. De hele opzet kreeg de naam Schumpeterproject, naar de Oostenrijkse econoom die bestudeerde hoe nieuw ondernemerschap ontstaat. Voor Schumpeter is de ondernemer een innovator die in staat is om in een markt in evenwicht opportuniteiten te ontdekken en de zich aanbiedende kansen te grijpen. Zijn drijfveer is daarbij zelden de drang naar weelde en fortuin, wel de kick van het ondernemen.

WAKKER WORDEN.

“De meeste jongeren en hun opleiders redeneren nog steeds in termen van goed studeren leidt tot werk. Misschien beschikt wie goed studeert ook wel over de nodige talenten om zelf iets te ondernemen. De beste studenten worden echter bijna onmiddellijk opgenomen door de grote ondernemingen. Dit heeft goede kanten : op die manier kunnen ze ervaring opdoen om later zelf iets te beginnen. Die reflex wordt evenwel nauwelijks aangemoedigd. Via het Schumpeterproject willen we jongeren wakker schudden en hen erop wijzen dat er een alternatief bestaat voor de klassieke loopbaan in dienst van een werkgever,” zegt professor Dirk Deschoolmeester van de afdeling Kleinschalig Ondernemerschap van de Vlerick School voor Management. Ook assistenten en onderzoekers wil het project stimuleren tot het opstarten van eigen activiteiten in het kielzog van de universiteit. “De klassieker is van je hobby je broodwinning maken. Zo zie je bijvoorbeeld rond Internet allerlei nieuwe bedrijfjes ontstaan. Opvallend is echter dat doorgaans minder opgeleiden het initiatief nemen. Terwijl wetenschappers deze stap niet zetten,” weet Deschoolmeester.

Drie infosessies met praktijkgetuigenissen, een rondleiding in het Innovatie- en Incubatiecentrum van de Universiteit Gent, een debat en een wedstrijd probeerden onderzoekers en afgestudeerden warm te maken. Deschoolmeester is tevreden over de eerste poging : “We bereikten ongeveer 200 laatstejaarsstudenten. Van één onderzoeker is bekend dat onze sessies hem extra gestimuleerd hebben om een eigen initiatief te nemen. Hij is dan ook de winnaar van de wedstrijd en mag deelnemen aan een programma voor startende ondernemers.”

ZELFREDZAAMHEID.

Tijdens de Schumpetersessies bleek dat studenten de gedachte aan ondernemerschap niet verwerpen, maar zich ook weinig aangemoedigd voelen. “Vanuit de omgeving komen zelfs allerlei signalen om er niet aan te beginnen. Sommige afgestudeerden hebben het gevoel dat ze ondanks hun managementopleiding niet competent genoeg zijn. Ze weten niet waarrond ze een bedrijfje zouden oprichten. Nog anderen hebben er ernstig over nagedacht, maar blijven werken in een groot bedrijf veel aantrekkelijker vinden. Een klein bedrijf is voor hen synoniem van een kleine loopbaan,” schetst Dirk Deschoolmeester.

Toch zou je verwachten dat studenten van de Vlerick School in het bijzonder voldoende voorbereid zijn om voor zichzelf werk te scheppen. Dirk Deschoolmeester steekt de hand in eigen boezem. “Tot nu toe meenden we dat het aanleren van professioneel management volstond om een eigen bedrijf te kunnen runnen. Niets is minder waar. Een starter dient over drie soorten vaardigheden te beschikken. Allereerst moet hij een grote gedrevenheid hebben om voor zichzelf te zorgen. Hij moet leren omgaan met risico’s. Het onderwijs bevordert de zelfredzaamheid niet voldoende. Ten tweede blijft kennis van managementtechnieken belangrijk om je eigen werkgelegenheid in stand te houden. Ten slotte zijn creativiteit en innovatie belangrijk. Dit wil niet zeggen dat je het per se moet zoeken in de hoogtechnologische sector, maar je moet nieuwe combinaties vinden. Ook hier scoort het onderwijs slecht. Soms krijgen we het verwijt dat we creativiteit vernietigen door te veel papegaaienwerk en dat we te weinig ruimte laten voor nevenactiviteiten.”

Het Schumpeterproject betekent de start voor een hele reeks initiatieven rond ondernemen aan de Universiteit Gent. Volgend jaar richten zowel de Vlerick School als de faculteit Economie cursussen ondernemen in. Daarnaast zal in de bestaande managementcursussen meer aandacht worden besteed aan ondernemerschap. Alle faculteiten worden aangespoord om zelf projecten rond ondernemen op te zetten, afgestemd op hun eigen behoeften. Zo zullen de Exacte Wetenschappen bijvoorbeeld werken rond thema’s als ‘hoe omgaan met octrooien en patenten ? ‘. Er borrelt dus wel wat aan de Vlaamse universiteiten. De KU-Leuven voerde een keuzevak Ondernemen in dat toegankelijk is voor alle studenten uit alle faculteiten. Eerder al werd door de faculteit Toegepaste Economische Wetenschappen een Leerstoel Ondernemerschap opgericht onder auspiciën van Cera Bank. Maakt ondernemerschap school ?

J.G.

DIRK DESCHOOLMEESTER (UNIVERSITEIT GENT) Aspirant-ondernemers moeten het niet noodzakelijk zoeken in de hoogtechnologische sector. Het komt erop aan nieuwe combinaties te vinden.