SCHOKTHERAPIE ?

VAN INTERVENTIONISME…

Als Hongkong het mooiste voorbeeld is van het meest uitgesproken kapitalisme (zoals Milton Friedman ooit stelde), dan is India meer nog dan de voormalige Sovjet-Unie exemplarisch voor een gesloten economie. Tot 1991 predikten álle politici de “zelfvoorziening”, met alle gevolgen vandien.

Enkele voorbeelden. De regering koos de bedrijven uit die op een bepaalde plaats (gesubsidieerd) een fabriek moesten neerplanten en vervolgens produceren wat de administratie eiste. Fabrieken sluiten of personeel ontslaan was voor grote ondernemingen verboden. De expansie van bedrijven was onderhevig aan het fiat van de overheid. De prijs van staal en petroleum werd opgelegd. De buitenlandse investeringen werden gecontroleerd, net als de import. Er waren importtarieven tot 400 %. De invoer van grondstoffen was een overheidsmonopolie. Grote banken, verzekeringsinstellingen en industriële ondernemingen werden genationaliseerd.

Het gevolg van dit beleid : een economie met hindoe-groeiritme van minder dan 4 % per jaar tussen 1960 en 1990. Het buurland Pakistan (5 %), Indonesië (6 %), Taiwan (8 %) en Zuid-Korea (9 %) deden het een stuk beter. In diezelfde periode steeg de industriële productie jaarlijks met 6 %. Pakistan en Taiwan haalden respectievelijk 8 % en 12 %. Terwijl het aandeel in de wereldhandel van China (1,2 miljard inwoners), dat een meer open politiek voerde, in de jaren tachtig verdriedubbelde tot 3 %, steeg dat van India (900 miljoen inwoners) van 0,5 tot 0,6 %. Meer dan een derde van de Indiërs leeft volgens de Wereldbank onder de armoedegrens.

Sinds 1991 volgt de regering- Rao een losse coalitie van 13 partijen, die de Congres-partij aan de kant hebben gezet het pad van de geleidelijke liberalisering. Zo werden de importtarieven sterk verminderd, de fiscaliteit vereenvoudigd en de buitenlandse investeringen bevorderd. Toch mogen buitenlanders in sectoren als energie geen meerderheidsaandeel nemen. Ook participeert de overheid nog steeds in ondernemingen van diverse sectoren, zo’n 25 % van het bruto nationaal product : cement, textiel, bruingoed, geneesmiddelen en telecommunicatie en infrastructuur.

De arbeidsreglementering blijft strikt. Zo moet een onderneming met meer dan honderd werknemers de toelating vragen aan de deelstaten om iemand te ontslaan. Die toelating wordt meestal geweigerd.

… NAAR CHAOS ?

Ramesh Padmanabhan, topkaderlid van Nimtech, een Brits-Indiase bedrijfsconsultant, signaleert “een grote drang naar veranderingen” bij de regeringscoalitie. Echter : “De bureaucraten een essentiële factor bij investeringen houden halsstarrig vast aan hun corrumperende macht. De overheid is van binnenuit dusdanig verrot dat we op die manier onze oude gewaden niet kunnen afleggen en nog verder achterop dreigen te raken tegenover onze Aziatische concurrenten. Ik pleit voor een kapitalistische schoktherapie, zoals dat in Rusland gebeurde onder Boris Jeltsin.”

Directeur Senghupta van het International Management Institute van New Delhi (en lid van de advisory board van Eternit in India) huivert bij deze idee. “Niet álle ambtenaren zijn omkoopbaar. China is nog corrupter dan India. De markt is een pasgeboren baby. Die gooi je niet in het water om hem te leren zwemmen. We hebben tijd nodig om de chaos te vermijden.”

De dertiger Padmanabhan is evenwel meedogenloos : “Als er op korte termijn geen radicale veranderingen plaatsvinden, komt er ook chaos. Voor het jaar 2000 klapt het politieke systeem in elkaar.”

Buitenlanders kunnen dus best wachten tot de storm is overgewaaid ? Padmanabhan : “Neen, integendeel. Wie vandaag in India durft investeren, kan meegroeien met een economie die gigantische proporties zal aannemen. Suzuki, bijvoorbeeld, was al vóór 1991 in India aanwezig en klopte nadien alle buitenlandse concurrenten met zijn netwerk van distributeurs en onderaannemers.”