Schilder-cineast

Tot en met 5 november heeft in het Caermersklooster in Gent een overzichtstentoonstelling plaats van het oeuvre van Raoul Servais.

Aan de hand van archieffoto’s, ontwerptekeningen, schilderijen, stills, een paar documentaires, de belangrijkste animatiefilms en fragmenten uit ander werk, wordt in Gent de levensloop en de carrière van Raoul Servais geïllustreerd. Weinig Belgische filmmakers kunnen een palmares als dat van deze in 1928 geboren Oostendenaar, regisseur, scenarist en producent voorleggen. Hij wordt de vader van de Belgische animatiefilm genoemd, maar de invloed die deze gedreven autodidact binnen het animatiegenre heeft uitgeoefend, reikt verder dan de nationale grenzen. Op zijn beurt werd Servais beïnvloed door de Belgische surrealisten en de Oost-Europese animatiefilms van de jaren vijftig en zestig. Zijn jeugdervaringen van tijdens de Duitse bezetting drukten tevens hun onuitwisbare stempel op zijn oeuvre.

Voor elke filmproductie – gaande van De Valse Noot (1963) tot Nachtvlinders (1998) – ontving Servais meerdere binnenlandse en/of buitenlandse onderscheidingen, waarvan de Primo Premio op de Biënnale van Venetië voor Chromophobia (1965) en de Gouden Palm van Cannes voor Harpya (1979) de meest prestigieuze zijn.

Servais’ maatschappelijke betrokkenheid is een constante in zijn oeuvre. De verdediging van de vrije meningsuiting en de ongelijke strijd van het individu tegen de absurde machtsspelletjes van de autoriteiten uit Chromophobia en Sirene (1968) nemen een grimmige wending aan in Goldframe (1969) en culmineren in de meer cynische maatschappijvisies van To Speak or Not to Speak (1970) en Operation X-70 (1971).

Thematisch wijkt hij niet van zijn onderwerpen af, formeel zal Servais steeds de technische mogelijkheden van het animatiegenre onderzoeken en verleggen. Voor elke nieuwe productie stelt hij de vorm in dienst van de inhoud. Zijn stijl evolueert van een naïef lijnenspel naar surrealistische nachtmerries of stilistische odes aan Permeke, Delvaux en Magritte. Voor Harpya ontwikkelde Servais zijn Servaisgrafie: een procédé dat hem de mogelijkheid bood om getekende beelden met live action te combineren.

Parallel aan de tentoonstelling in het Caermersklooster, stelt Raoul Servais tussen 11 en 21 oktober op het Internationaal Filmfestival van Vlaanderen-Gent zijn strikt persoonlijke selectie van lange en korte animatiefilms voor.

Info: Caermersklooster (Patershol, Gent), Tel. 09-269 29 10 of www.raoulservais.org; Filmfestival: Tel. 070-22 52 25 of www.filmfestival.be; de voortreffelijke catalogus kost 745 frank.

piet goethals