Say cheese

Lachen werkt niet alleen aanstekelijk, maar ook therapeutisch.

Door te lachen komen er meer ontstekingsremmende stoffen uit de bijnieren vrij en maakt het lichaam meer endorfines aan, een soort natuurlijke morfine die de pijn verzacht en de stemming verbetert.

Er bestaan talloze verenigingen die lachen als medicijn gebruiken. Lachen wordt ook als zelfhulp gebruikt. Wereldwijd zijn er meer dan 2000 lachclubs, waaronder een dertigtal in België. Daar leren mensen lachen. De techniek om te leren lachen is geïnspireerd op yoga en bestaat uit lachbuien van 35 tot 45 seconden, afgewisseld met ademhalings-, meditatie- en ontspanningsoefeningen. In het begin klinkt dat lachen nog wat geforceerd, maar dankzij de wisselwerking in de groep wordt het al snel iets natuurlijks (zie kader: Lachclubs).

Dergelijke initiatieven gaan soms ver. In Nederland bijvoorbeeld heeft dokter Dhyan Sutorius het Centrum ter Bevordering van het Lachen in het leven geroepen, waar hij lachmeditatie toepast. En in Zwitserland heeft filosoof en therapeut Roland Schutzbach een Lachpraktijk geopend en op verzoek van de Stichting ter Bevordering van de Gezondheid een cd met de aanstekelijkste lachsalvo’s samengesteld. In eigen land onderzoekt dokter Hugo Stuer aan de Universiteit Antwerpen de lach en de beweging van de lachclubs.

Komische films

Heeft lachen echt zo’n heilzame werking? Volgens onderzoek blijkt de gunstige invloed van de lach moeilijk concreet te bewijzen. Het wordt wel geprobeerd, maar lachen is moeilijk meetbaar. In één onderzoek keken de proefpersonen naar komische films en werden op gezette tijden bloedstalen afgenomen waarin verschillende stoffen werden gedoseerd. Daaruit bleek dat sommige cellen die deel uitmaken van de natuurlijke weerstand in concentratie toenemen. Uit ander onderzoek blijkt dat het gehalte aan endorfines van een aantal vrijwilligers vóór, tijdens en na hun favoriete komische programma met ruim een kwart toeneemt in vergelijking met een controlegroep. Volgens sommigen heeft zelfs het vooruitzicht op een grappig programma al een positief effect.

De Amerikaanse neurowetenschapper en psycholoog Robert Provine pakte het nog anders aan. Hij bestudeerde en observeerde lachende mensen in winkelcentra, kantines en op straathoeken en noteerde wat mensen zoal zeggen voor ze lachen. Daaruit blijkt onder meer dat sprekers 46 procent vaker lachen dan luisteraars, en meestal aan het einde van hun zin.

Voorts observeerde hij grote sekseverschillen: vrouwen lachen vaker dan mannen en ze lachen ook vooral om mannen. Dat verschil is al opvallend bij jonge kinderen. Jongetjes van zes maken meer grapjes en laten anderen vaker lachen dan meisjes van zes, zo blijkt uit onderzoek.

Leuke mannen

Misschien zijn mannen wel voorgeprogrammeerd om vrouwen te laten lachen? Humor blijkt namelijk een gegeerde eigenschap op de relatiemarkt. Zijn mannen dan leuker dan vrouwen? Uit een recente Nederlandse enquête van Psychologie Magazine blijkt van wel: driekwart van de Nederlanders vinden mannen grappiger dan vrouwen. Vrouwen zijn daarentegen wel goedlachser: je ziet ze vaker lachen dan mannen.

Lachen is ook een sociaal fenomeen. Mensen lachen dertig keer meer in gezelschap dan alleen. Het is lang niet altijd een uiting van innerlijke vreugde, maar vaak een manier om duidelijk te maken: wij horen bij elkaar. Lachen is een bindmiddel. We zijn geneigd om samen te lachen. Iemand zien lachen, doet lachen: het werkt aanstekelijk.

Marleen Finoulst