“Jullie hebben allemaal hogere studies gedaan. Jarenlang hebben jullie in de Verenigde Staten om het even wat gekocht. En nu het slecht gaat, komen jullie bedelen bij de overheid.” Dat zei de Franse president Nicolas Sarkozy eind september 2008 in volle financiële crisis tijdens een ontmoeting met de Franse bankiers en verzekeraars. Een deel van hen verliet woedend de vergadering.
De financiële crisis was een breekpunt voor de in 2007 verkozen Sarkozy, schrijft zijn biograaf Franz-Olivier Giesbert in Monsieur Le Président. Tot dan toe had Sarkozy het imago de eerste Franse president te zijn die openstond voor het economisch liberalisme. Vergelijkingen met Margaret Thatcher zijn dan nooit ver weg. Dat beeld werd nog versterkt toen Sarkozy zijn verkiezingsoverwinning in aanwezigheid van Franse captains of industry zoals Bernard Arnault, Martin Bouygues en de Waalse financier Albert Frère ging vieren in het toprestaurant Fouquet’s op de Avenue des Champs-Elysées.
Maar in 2008 brak Sarkozy met het tijdperk van Fouquet’s, schrijft Giesbert. Overigens benadrukt de biograaf dat Sarkozy nooit echt een economisch liberaal is geweest. Giesbert vindt het onbegrijpelijk dat Sarkozy de werkweek van 35 uur niet heeft afgeschaft. Toen zijn eerste minister François Fillon in een toespraak zijn bezorgdheid uitte over de verontrustende Franse budgettaire si-tuatie ontstak Sarkozy in woede.
Het is een constante in het boek: de Franse president met een zeer kort lontje. Op een bepaald moment brengt het boek een aaneenschakeling van beledigingen en woedeaanvallen. Ministers worden nulliteiten genoemd, kritische journalisten opgebeld en de huid vol gescholden. Biograaf Giesbert ergert zich aan dat gedrag, maar kan zijn bewondering voor Sarkozy niet verbergen. Het voluntarisme en de energie van de president blijven sommige Fransen aanspreken.
In het boek komen ook zijn egocentrische trekken naar voren. Sarkozy wil in het middelpunt van de belangstelling staan, en daarvoor alles moet wijken. Mogelijke politieke concurrenten zoals zijn rivaal en voormalige premier Dominique de Villepin moesten op een zijspoor worden gezet. Tijdens de Amerikaanse presidentscampagne hoopte Sarkozy op een overwinning van John McCain, want “met Ba-rack Obama zal ik min- der op het voorplan kunnen treden”.
In het najaar van 2008 zag Sarkozy zijn kans schoon om de internationale scene alleen te bezetten. In de VS heerste tijdens de verkiezingscampagne bijna een politiek vacuüm. Aftredend president George W. Bush was uitgeblust. Frankrijk was op dat moment ook Europees voorzitter en Sarkozy organiseerde in volle financiële crisis de ene topontmoeting (Eurogroep, G20) na de andere. Hij hoopte de klassieke Franse economische visie op te leggen: staatssteun aan de banken, een zeer stringente regulering van de financiële markten en zelfs een verregaande staatsparticipaties in bepaalde niet-financiële sectoren. Over een steunpakket voor de banken bestond een consensus, over de rest niet. Eind 2008 profileerde Sarkozy zich als de man die een nieuwe Grote Depressie had vermeden, maar Giesbert geeft in het boek fijntjes mee dat iedereen er ondertussen van overtuigd is dat de redders van de wereldeconomie Ben Bernanke en Jean-Claude Trichet heten.
Franz-Olivier Giesbert, Monsieur le Président, scènes de la vie politique 2005-2011, Flammarion, 2011, 285 blz., 19,90 euro
ALAIN MOUTON
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier