SAOEDI-ARABIË ZENDT ZIJN ZONEN EN DOCHTERS UIT

Zolang er veel olierijkdom te verdelen was over een relatief kleine bevolking, was er geen probleem. Maar die tijden zijn voorbij. Van een bevolking van 2,4 miljoen bij de oprichting van het koninkrijk in 1932 is het naar meer dan 30 miljoen inwoners gegaan, waarvan 10 miljoen immigranten. Die laatste groep doet het gros van het werk.

“Wij, Saoedi’s, zijn lui”, zegt Abdullah, een academicus die jaren in Spanje heeft gewoond en gestudeerd. “We hebben nooit moeten werken en hebben nooit geleerd te ondernemen. Als je zonder geld komt te zitten, ga je gewoon met je vrouw en kinderen terug bij je ouders wonen. Ik ben anders. Ik wil gerust zes of zelfs acht uur per dag werken. Maar Saoedi’s zoals ik vormen de minderheid.”

Door de saoedisatiepolitiek en het terugschroeven van de sociale uitkeringen krijgt de personeelsexpert McKinsey wel meer Saudi’s over de vloer dan vroeger. Echt opgetogen is hij daar niet over. “Hun loonsverwachting ligt onrealistisch hoog. Bij starters is dat gemiddeld 40 procent meer dan te verantwoorden is. Ze geloven heilig dat hun diploma automatisch recht geeft op een hoog loon. Dat ze geen ervaring hebben en nog alles moeten bewijzen, daar denken ze niet aan.”

De kwaliteit van het basis- en secundair onderwijs is pover in Saoedi-Arabië. Ook hier zijn de leerkrachten geen Saoedi’s maar voornamelijk Egyptenaren. De lessen bestaan doorgaans uit eindeloos herhalen, zegt May Al-Hoshan, hr-directeur bij Saudi Hollandi Bank in Riyad. Zij woonde van haar twaalfde tot haar twintigste in de Verenigde Staten, waardoor ze uitstekend geplaatst is om te vergelijken. “Hier is er een hiërarchisch systeem dat kinderen leert wat ze moeten denken, terwijl we net mensen nodig hebben die voor zichzelf denken. Hoe kunnen we anders verwachten dat ze kritisch of creatief zijn, of veel zelfvertrouwen hebben zodra ze zich op de arbeidsmarkt begeven?”

Toch zijn ook hier de tijden aan het veranderen, al is het dan vooral na het middelbaar onderwijs. Sinds 2005 stuurt Saoedi-Arabië almaar meer studenten en hun families naar het buitenland. In kost en inwoon wordt voorzien. Dit jaar alleen gaat het om 185.000 Saoedi’s, van wie het gros naar het Verenigd Koninkrijk en de VS gaat.

De kwaliteit van de afgestudeerden verbetert jaarlijks, zegt een Nederlandse bedrijfsleider die in Riyad actief is. “Een aantal lokale universiteiten is echt goed, zoals de King Fahd University for Petroleum and Minerals en de Prince Sultan University. Daar is het curriculum ook in het Engels. Sommige afgestudeerden zijn even goed als diegene die je aan Nederlandse universiteiten kan vinden.”